آیا احتمال خلق موجودات به صورت تصادفی وجود دارد؟

امکان پذیر نبودن پدید آمدن ساختارهای ساده و پیچیده جهان بر اساس تصادف و اتفاق
اتفاقی بودن هر چیزی به دلیل عدم وجود نظم و دقت در آن و نبود اراده هوشمندانه است. طبق «حساب احتمالات» نمی توان در امور اتفاقی توقع نظم و هماهنگی داشت، زیرا احتمال نظم و دقت در امور اتفاقی در حد صفر است، به طور مثال احتمال اینکه «ده تاس» به شکل اتفاقی انداخته شوند و همه هماهنگ عدد یک را نشان دهند در حد صفر است. از این رو نمایش اعجاز آمیز هماهنگی، نظم و دقت در صنع خالق یکتا هر گونه شائبه تصادفی بودن آفرینش را از موضوعیت ساقط می نماید. یعنی آثار وجود خداوند چنان در جبین تمامی موجودات نمایان است که هر کس می‌ تواند به طور اجمال از هستی ذات و صفات او آگاه شود. (۱)

در قرآن نیز بر این موضوع تأکید شده و مثلا از جمله آیات متعدد قرآن که عقل و اندیشه انسان را به هماهنگی و دقّت اعجاز آمیز در صنع خالق یکتا راهنمایی می کند، این آیه از سوره فرقان است که می فرماید: ([خداوند] همه چیز را آفرید و به دقّت اندازه گیری نمود)؛ «خَلَقَ کُلَّ شَیْءٍ فَقَدَّرَهُ تَقْدِیرًا».(۲)

یعنی نه تنها نظام حساب شده و متقن جهان از دلایل محکم توحید و شناسایی خداوند یکتاست، بلکه اندازه گیری دقیق آن نیز دلیل روشن دیگری می‌ باشد. ما هرگز نمی ‌توانیم اندازه‌ گیری موجودات مختلف این جهان و کمیت و کیفیت حساب شده آن را معلول تصادف بدانیم، زیرا با «حساب احتمالات» سازگار نیست. (۳)

برای نمونه می توان کوچکترین ذره اتم را مثال زد. «الکترون» ذره بنیادی پایدار با بار الکتریکی منفی ۱.۶۰۲X۱۰-۱۹ کولن و جرم در حال سکون ۹.۱۰۹X۱۰-۳۱ کیلوگرم است. الکترونها در تمام اتم های جهان با همین اندازه های ثابت حضور دارند. (۴)

آیا این هماهنگی و دقت در اندازه آفرینش الکترون های موجود در تمامی جهان که حتی کوچکترین بی نظمی و ناهماهنگی در اندازه های یکی از این بی نهایت الکترون ها صورت نگرفته، تصادفی یا اتفاقی است؟ آیا چنین آفرینش هماهنگ و دقیقی جز از خالق یگانه ای که علم و قدرت او، قابل تصور نیست، ممکن است!؟ کاملا واضح است که این هماهنگی و دقت استوار در آفرینش تنها از علم و قدرت بی نهایت خداوند یکتا سرچشمه می گیرد. همچنان که امام علی(علیه السلام) تاکید دارند: (آنچه را آفرید با اندازه گیری دقیقی استوار کرد و با لطف و مهربانی نظمش داد، و به خوبی تدبیر کرد.)؛ «َدَّرَ مَا خَلَقَ فَأَحْکَمَ تَقْدِیرَهُ وَ دَبَّرَهُ فَأَلْطَفَ تَدْبِیرَه» (۵).

نمونه هایی از نظم و هماهنگی موجود میان اجزای جهان
شایسته است در اینجا نمونه هایی از هماهنگی و نظم ناشی از تدبیر پروردگار را که با مشاهدات علم نوین نیز، قابل اثبات است مرور کنیم. ما هر قدر مطالعات خود را دقیق تر و عمیق تر کنیم به این وحدت و یگانگی خالق جهان هستی ایمان بیشتری پیدا خواهیم کرد و امکان ناپذیری پدید آمدن آن بر اساس تصادف را عمیق تر درک خواهیم نمود.

۱ - مبنای اشتراک همه پدیده های عالم از اتم ها گرفته تا کهکشان ها این است که همه آنها سیستم های دقیق و هماهنگی هستند که با اراده واحد پروردگار فرآیندشان سامان می یابد.

تمام مواد و کرات منظومه شمسی آنچنان با یکدیگر مربوط اند که همه یک خانواده محسوب می شوند، و طبق نظرات دانشمندان همه در آغاز یک واحد به هم پیوسته بودند و تدریجاً از هم جدا شدند و در عین جدایی به هم مربوط اند، و باز مطالعات دانشمندان فلکی در این زمینه می گوید: منظومه شمسی ما نیز مستقل نیست، و جزئی از یک کهکشان بزرگ است که به ضمیمه کهکشان های دیگر مجموعه واحدی را تشکیل می دهند که قانون جاذبه همچون زنجیری آنها را به هم پیوسته، و باز اعتقاد دانشمندان بر این است که تمام این کهکشان ها در آغاز یک واحد متّصل بوده و تدریجاً از هم جدا شده است. (۶)

۲- «ثابت های بنیادی فیزیک» فرمول های مبنائی و یکسانی هستند که بر تمام جهان هستی حاکمند. (۷)

در کتاب «پیام قرآن» در این باره می خوانیم: قوانین مختلفی بر جهان حکومت می کند، مانند: قانون جاذبه و سرعت نور و قوانین حرکت و مانند آن، که در همه جا یکسان است، و از فرمول واحدی تبعیّت می کند؛ و لذا دانشمندان از آزمایش روی یک یا چند نمونه در کره زمین، قانون بزرگی را کشف می کنند که بر تمام عالم هستی حاکم است، همان گونه که نیوتن قانون معروف جاذبه عمومی را که مربوط به تمامی منظومه ها و کهکشان ها است از سقوط یک سیب از درخت کشف کرد. (۸)

۳ - اجسام مختلف و کاملا متفاوت در تحلیل مبنائی ترکیبی از عناصر معیّن اند(حدود یکصد عنصر اصلی). این عناصر گوناگون علی رغم اختلاف فاحش ظاهری آنها، هنگامی که شکافته شوند و به کوچکترین اجزای آنها یعنی اتمها برسیم، می بینیم که همه طبق یک اندازه و مبنا، شبیه یکدیگرند؛ و تنها تفاوتشان در تعدّد الکترون ها و پروتون ها است.

عجیب این که نظام مبنائی و دقیقی که حاکم بر این ذرّه ناچیز (اتم) است همان نظامی است که بر جهان بزرگ یعنی منظومه ها و کهکشان ها حکومت می کند. سیّارات یک منظومه، و الکترون های یک اتم، در مدارات خاص خود و با اندازه های مشخص بر گرد مرکز اصلی به حرکت در می آیند؛ بی آن که از هم جدا شوند یا جذب یکدیگر شوند. (۹)

امام علی(علیه السلام) نیز تاکید دارند: ([خداوند] هر پدیده را برای همان جهت که آفریده شد به حرکت در آورد چنانکه نه از حد و مرز خویش تجاوز نماید و نه در رسیدن به مراحل مقصد خود کوتاهی کند و این حرکت حساب شده را بدون دشواری به سامان رساند تا بر اساس اراده او حرکت کند)؛ «وَ وَجَّهَهُ لِوِجْهَتِهِ فَلَمْ یَتَعَدَّ حُدُودَ مَنْزِلَتِهِ وَ لَمْ یَقْصُرْ دُونَ الِانْتِهَاءِ إِلَی غَایَتِهِ وَ لَمْ یَسْتَصْعِبْ إِذْ أُمِرَ بِالْمُضِیِّ عَلَی إِرَادَتِه».(۱۰)

۴ - هرچند که ما موجودات روی زمین را رنگارنگ می بینیم و رنگ هایی که با چشم ما قابل درک است بسیار مختلف می باشد، امّا در تحلیل مبنائی به اینجا می رسیم که تمام انواع رنگ ها به امواجی باز می گردند که تفاوتشان در شدّت نوسان و کوتاهی و بلندی این امواج است.

همچنان که ما صداهای کاملا مختلفی می شنویم؛ ولی دانش فیزیک امروز به ما می گوید تمام این صداهای زشت و زیبا، آهسته و گوش خراش، به مبدأ واحدی باز می گردد، همه عبارت از امواج خاصّی هستند که تفاوت ارتعاش و نوسان آنها سبب این تنوّع شده است.

جانوران نیز انواع بسیار زیادی دارند، تنها انواع حشرات به صدها هزار نوع بالغ می شود، گیاهان نیز از این فراتر رفته تنوّع بیشتری دارند؛ ولی دانشمندان گیاه شناس و جانور شناس می گویند همه آنها از یک مصالح مبنایی ساخته شده، و مرکّب از سلّول ها و یاخته هایی است که نظام واحدی بر آنها حکومت می کند، و به همین دلیل غالباً برای شناخت تأثیر یک دارو مثلا بر روی انسان، آن را روی حیوانات دیگر آزمایش می کنند. (۱۱)

پی نوشت: