آیا اعمال ما به شکل واقعی در آخرت ظاهر می‌شوند؟

خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا: عمده اشکالی که در مسئله «تجسّم اعمال» برای گروهی پیدا شده همان است که از بعضی از کلمات مرحوم طبرسی در «مجمع البیان» استفاده می شود و آن این است که عمل از جنس «عَرَض» است نه «جوهر» (نه خواص مادّه است و نه خود مادّه) و دیگر اینکه عمل بعد از وجودش محو و نابود می شود و لذا آثاری از سخنان و گفته ها و اعمال گذشته ما دیده نمی شود؛ مگر اعمالی که تغییری در بعضی از مواد موجود گذارده، مثلا سنگ و چوب و آجری را به شکل خانه ای در آورده که آن هم تجسّم عمل نیست؛ بلکه دگرگونی های ناشی از عمل است (دقت کنید).
ولی با توجه به دو نکته، پاسخ این دو ایراد روشن می شود و هم چگونگی تجسّم اعمال.

نخست اینکه امروز ثابت شده هیچ چیز در جهان از میان نمی رود حتّی اعمال ما که به صورت انرژی های مختلفی ظاهر می گردد، اگر ما سخن می گوییم صدای ما به صورت امواج خاصِّ صوتی در فضای اطراف پخش می شود و به مولکول های موّاج هوا و دیوارهای اطراف و بدن ما اصابت کرده و تبدیل به انرژی دیگری می شوند، آن انرژی نیز ممکن است چندین بار تغییر شکل دهد؛ ولی به هر حال نابود نمی گردد، حرکات دست و پای ما نیز نوعی انرژی است، این انرژی میکانیکی هرگز نابود نمی شود، ممکن است تبدیل به انرژی حرارتی یا انرژی دیگر گردد.

دیگر اینکه این نکته نیز با مطالعات دانشمندان و آزمایش های آنها به ثبوت قطعی رسیده است که میان «مادّه» و «انرژی» رابطه نزدیکی است؛ یعنی مادّه و نیرو دو مظهر از یک حقیقتند و «مادّه» همان نیروی متراکم و فشرده است و «نیرو» همان مادّه گسترده و لذا در شرائط معیّنی می توانند تبدیل به یکدیگر شوند.
انرژی اتمی چیزی جز تبدیل «مادّه» به «انرژی» نیست یا به تعبیر دیگر شکافتن دانه های اتم و آزاد کردن انرژی آن.

هم اکنون ثابت شده که انرژی حرارتیِ خورشید، چیزی جز انرژی اتمی که از انفجار اتم های خورشید سرچشمه می گیرد نیست و به همین دلیل هر شبانه روز مقدار زیادی از وزن خورشید کم می شود هرچند این مقدار در برابر وزن و حجم خورشید ناچیز است.

بدون شک همان گونه که مادّه، قابل تبدیل به انرژی است، انرژی نیز قابل تبدیل به مادّه است؛ یعنی اگر نیروها و انرژی های پخش شده را بار دیگر متراکم و حالت جسمیت و جرم به خود بگیرد، به صورت جسمی نمایان می شود.
بنابراین هیچ مانعی ندارد که اعمال و گفتار ما که انرژی های مختلفی هستند و هرگز محو و نابود نمی شوند، بار دیگر به فرمان پروردگار جمع آوری شده و به صورت جسمی درآیند و مسلم است که هر عمل، جسمی خواهد شد متناسب با ویژگی هایش، نیروهایی که راه اصلاح و خدمت و درستی و تقوی به کار گرفته شده به صورت زیبایی متناسب آن در می آید و نیروهایی که در راه جور و ستم و زشتی و فساد به کار رفته به صورت زشت و ناپسند و تنفرآمیز مجسّم می گردد!.

بنابراین مسئله تجسّم اعمال را می توان یکی از معجزات علمی قرآن محسوب نمود و در آن روز که مسئله بقاء انرژی ها و تبدیل ماده به انرژی و بالعکس، مطلقاً در میان دانشمندان مطرح نبود، با صراحت در آیات و روایات عنوان گردید.

بنابراین نه مشکلی از ناحیه «عَرَض» بودن اعمال وجود دارد و نه مشکلی از ناحیه نابودی آنها؛ زیرا همان گونه که گفتیم اعمال نابود نمی شود و عَرَض و جوهر در حقیقت جلوه های یک حقیقتند، این مطلب با توجه به حرکت جوهری آشکارتر می شود! زیرا قائلین به حرکت جوهری از حرکاتی که در عَرَض واقع می شود برای حرکت در جوهر استدلال می کنند و معتقدند اینها از هم جدا نیستند (دقت کنید).
این نکته را نیز مناسب است برای تکمیل مطلب، یادآور شویم: دانشمند معروف فرانسوی «لاوازیه» اصل «بقاء مادّه» را با تلاش پیگیر خود کشف کرد و اثبات نمود که موادّ جهان هرگز از میان نمی روند؛ بلکه دائماً تغییر صورت می دهند.

ولی چیزی نگذشت که «پیر کوری» و همسرش برای نخستین بار رابطه میان انرژی و مادّه را از مطالعه روی اجسام رادیو اکتیو (اجسامی که اتم های ناپایدار دارند و تدریجاً قسمت هایی از آنها تبدیل به انرژی می شود) کشف کردند و قانون بقاء مادّه، تبدیل به قانون بقاء «مادّه – انرژی» شد و به این ترتیب اصل بقاء مادّه متزلزل گردید و اصل بقاء مجموعه مادّه - انرژی جهان جانشین آن گشت و کم کم مسئله تبدیل مادّه به انرژی از طریق شکستن اتم به وسیله دانشمندان جنبه عملی به خود گرفت و معلوم شد که این دو «مادّه» و «انرژی» رابطه نزدیک با هم دارند و قابل تبدیل به یکدیگرند و به عبارت دیگر دو شکل از یک حقیقتند.

این کشف بزرگ علمی تحوّل شگرفی در مطالعه دانشمندان و مسائل عملی ایجاد کرده و وحدت عالَم هستی را بیش از پیش به اثبات رساند.
این اصل در مسئله معاد و بحث تجسّم اعمال انسان و دفع اشکالاتی که پیشینیان در این مسئله داشته اند به ما کمک فراوان می کند و موانعی را که بر راه اثبات تجسّم فکر می کردند بر می دارد. (۱)

پی نوشت: