مواهب الهی به حضرت سلیمان(ع)

خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا: پاسخ این سؤال در آیات ۳۶ ـ ۴۰ سوره «ص» آمده است که می توان آنها را در پنج موضوع خلاصه کرد:

۱ ـ تسخیر بادها، به عنوان یک مرکب راهوار، چنان که می فرماید: (ما باد را مسخر او ساختیم تا مطابق فرمانش، به نرمی حرکت کند، و به هر جا او اراده نماید برود)؛ «فَسَخَّرْنا لَهُ الرِّیحَ تَجْرِی بِأَمْرِهِ رُخاءً حَیْثُ أَصابَ».

مسلّم است یک حکومت وسیع و گسترده، باید از وسیله ارتباطی سریعی برخوردار باشد، تا رئیس حکومت بتواند در مواقع لزوم، به سرعت تمام مناطق کشور را سرکشی کند، و خداوند این امتیاز را به سلیمان داده بود.

این که: چگونه باد به فرمان او بود؟ و با چه سرعتی حرکت می کرد؟، سلیمان و یارانش به هنگام حرکت به وسیله باد، بر چه چیز سوار می شدند؟ و چه عواملی آنها را از سقوط و کم و زیاد شدن فشار هوا و مشکلات دیگر حفظ می کرد؟

و خلاصه، این چه وسیله مرموز و اسرارآمیزی بوده که در آن عصر و زمان در اختیار سلیمان قرار داشت؟

اینها، مسائلی است که جزئیات آن بر ما روشن نیست، ما همین قدر می دانیم: این از جمله خوارق عاداتی بود که در اختیار پیامبران قرار می گرفت، یک مسأله عادی و معمولی نبود، یک موهبت فوق العاده و یک اعجاز بود، و این امور در برابر قدرت خداوند، امر ساده ای است و چه بسیارند مسائلی که ما اصل آن را می دانیم اما از جزئیاتش خبر نداریم.

۲ ـ موهبت دیگر خداوند به سلیمان(علیه السلام) مسأله تسخیر موجودات سرکش و قرار دادن آنها در اختیار او برای انجام کارهای مثبت بود، چنان که در آیه بعد می گوید: (و شیاطین را مسخر او ساختیم، و هر بنّا و غواصی از آنها را سر بر فرمان او نهادیم) تا گروهی هر بنائی را در خشکی می خواهد، برای او بسازند، و گروهی در دریا، به غواصی مشغول باشند؛ «وَ الشَّیاطِینَ کُلَّ بَنّاء وَ غَوّاص».(۱)

و به این ترتیب، خداوند نیروی آماده ای برای کارهای مثبت را در اختیار او گذاشت، و شیاطین که طبیعتشان تمرد و سرکشی است، آن چنان مسخر او شدند که در مسیر سازندگی و استخراج منابع گرانبها قرار گرفتند.

نه تنها در این آیه، که در آیات متعدد دیگری از قرآن مجید، به این معنی اشاره شده که شیاطین مسخر سلیمان بودند، و برای او فعالیتهای مثبتی داشتند، منتها، در بعضی از آیات، مانند آیات مورد بحث و آیه ۸۲ سوره «انبیاء» تعبیر به «شیاطین» شده، در حالی که در آیه ۱۲ سوره «سباء» تعبیر به «جنّ» شده است.

«جنّ» موجودی است که از نظر ما پوشیده است اما دارای عقل و شعور و قدرت می باشد، همچنین مؤمن و کافر است، و هیچ مانعی ندارد که به فرمان خدا در اختیار پیامبری قرار گیرند، و به کارهای مفیدی مشغول شوند، این احتمال نیز وجود دارد که شیاطین، معنی گسترده ای داشته باشد که هم انسان های سرکش و هم غیر آنها را شامل شود، و اطلاق شیطان بر این مفهوم وسیع، در قرآن مجید آمده است(۲) و به این ترتیب، خداوند نیروئی به سلیمان داد، که توانست همه متمردان را تسلیم خود سازد.

۳ ـ موهبت دیگر خداوند به سلیمان، مهار کردن گروهی از نیروهای مخرب بود؛ زیرا به هر حال در میان شیاطین افرادی بودند که به عنوان یک نیروی مفید و سازنده، قابل استفاده به حساب نمی آمدند، و چاره ای جز این نبود که آنها در بند باشند، تا جامعه از شر مزاحمت آنها در امان بماند، چنان که قرآن در آیه بعد می گوید: (و گروه دیگری از شیاطین را در غل و زنجیر، تحت سلطه او قرار دادیم)؛ «وَ آخَرِینَ مُقَرَّنِینَ فِی الْأَصْفادِ».(۳)

۴ ـ چهارمین موهبت خداوند به سلیمان اختیارات فراوانی بود که دست او را در اعطا و منع باز می گذارد، چنان که آیه بعد می گوید: (به او گفتیم این عطا و بخشش ماست، به هر کس می خواهی (و صلاح می بینی) ببخش، و از هر کس می خواهی [و صلاح می دانی] امساک کن، و حسابی بر تو نیست)؛ «هذا عَطاؤُنا فَامْنُنْ أَوْ أَمْسِکْ بِغَیْرِ حِساب».

تعبیر «بِغَیْرِ حِساب» یا اشاره به این است که: خداوند به خاطر مقام عدالت تو در این زمینه اختیارات وسیعی به تو داده، و مورد محاسبه و بازخواست قرار نخواهی گرفت، و یا به این معنی است که عطای الهی بر تو آن قدر زیاد است که هر چه ببخشی، در آن به حساب نمی آید.

۵ ـ پنجمین و آخرین موهبت خداوند بر سلیمان مقامات معنوی او بود که خدا در سایه شایستگی هایش به او مرحمت کرده بود، چنان که در آخرین آیه مورد بحث می فرماید: (برای او (سلیمان) نزد ما مقامی بلند و والا و سرانجامی نیک است)؛ «وَ إِنَّ لَهُ عِنْدَنا لَزُلْفی وَ حُسْنَ مَآب».

این جمله، در حقیقت پاسخی است به آنها که ساحت قدس این پیامبر بزرگ را به انواع نسبتهای ناروا و خرافی ـ به پیروی آنچه در «تورات» کنونی آمده است ـ آلوده ساخته اند، و به این ترتیب، او را از همه این اتهامات مبرا می شمرد، و مقام او را نزد خداوند گرامی می دارد، حتی تعبیر به «حُسْنَ مَآب» که خبر از عاقبت نیک او می دهد ممکن است اشاره به نسبت ناروائی باشد که در تورات آمده که سلیمان به خاطر ازدواج با بت پرستان، سرانجام به آئین بت پرستی تمایل پیدا کرد! و حتی دست به ساختن بتخانه ای زد!! قرآن با این تعبیر، خط بطلان بر تمام این اوهام و خرافات می کشد. (۴)

پی نوشت: