به گزارش خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا ـ نشست تخصصی "علم امام از نگاه اندیشمندان معاصر" از سلسله نشست های تخصصی شیعه شناسی با ارائه حجت الاسلام دکتر «محمد حسن نادم» عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب، ظهر امروز دوشنبه 18 بهمن 1400 در بستر فضای مجازی برگزار شد.
حجت الاسلام نادم در این نشست اظهار داشت: اهمیت و جایگاه امامت بستگی به اوصافی دارد که برای امام در نظر داریم و مهمترین ویژگی، علم امام است.
وی درباره سیر پرداختن اندیشمندان شیعه به علم امام گفت: علم امام چه بسا در گذشته در کتاب های کلامی ما کمتر جلوه کرده باشد، چون بحث آنان بیشتر درباره عصمت بوده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب افزود: بحث علم امام از نظر همه علمای امامیه و غیر امامیه قابل توجه بوده است. در بین اصحاب ائمه(ع) درباره کم و کیف علم امام اختلاف نظر بود و این اختلاف ناشی از روایات متفاوت است و بین دو جریان متحدثان و متکلمان در کم و کیف علم امام از قدیم اختلاف نظر وجود داشته است.
وی همچنین عنوان کرد: بیشترین آثار درباره علم امام، متعلق به یکی ـ دو قرن اخیر است و اوج آن پس از کتاب "شهید جاوید" به قلم صالحی نجف آبادی است.
حجت الاسلام نادم درباره رویکردهای متفاوت درباره علم امام اظهار داشت: رویکرد کلامی مکتب بغداد در طول تاریخ ادامه پیدا کرده است و امروزه نمونه هایی از آن وجود دارد. همچنین رویکرد متحدثان ادامه دارد. این دو رویکرد درباره محدودیت علم امام سخن گفته اند و در دوره معاصر به کمیت و محدوده علم امام بیشتر پرداخته شده است و کیفیت کمتر مورد توجه قرار می گیرد.
وی درباره رویکرد فلسفی درباره بحث علم امام عنوان کرد: این رویکرد از سوی خواجه نصیرالدین طوسی مطرح شده است. در تقریر رویکرد فلسفی می گوییم که نگاه به امام به عنوان انسان کامل است و از منظر فلاسفه متعالیه که رویکرد عرفانی دارند، انسان کامل را تجلی اوصاف الهی می دانند و یکی از اوصاف، علم خداست پس دائره علم امام حتی بیشتر از روایات توسعه پیدا می کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب افزود: رویکرد فلسفی، رویکرد مطلق گرا و دائره علم امام گسترده است و چیزی استثنا نمی شود. انسان کامل یعنی در امام، تمام اوصاف الهی تجلی کرده و علم امام، تجلی علم الهی است.
وی درباره رویکرد تاریخی درباره علم امام گفت: در مقابل فلاسفه، رویکرد دیگری ظهور پیدا کرده که رویکرد تاریخی است که این را قبلا نداشتیم و متعلق به دوران معاصر است. در رویکرد تاریخی؛ رویکرد کلامی ـ تاریخی داریم که متعلق به آیت الله صالحی نجف آبادی است. رویکرد تاریخی ـ کلامی به آیت الله مدرسی طباطبایی مرتبط است و رویکرد تاریخی صرف را نیز داریم.
حجت الاسلام نادم در توضیح رویکردهای مختلف تاریخی گفت: علم امام در کلامی ـ تاریخی، محدود می شود. در تاریخی ـ کلامی محدودتر و در رویکرد تاریخی در حد یک انسان خوش ذوق و بااستعداد ضیق می شود. لذا این سه، مقابل رویکرد فلاسفه مطرح می شود.
وی در پایان اظهار داشت: از دیدگاه برخی، کتاب های تاریخی حجیت ندارد اما در قرآن، آیاتی که به صراحت درباره علم امام باشد، نداریم؛ چون امامتی مطرح نبوده تا وارد بحث علم امام شویم. آنان می گویند روایات را قبول داریم اما روایات باید با قرآن تطبیق شوند و روایات خیلی با قرآن سازگاری ندارد. و اینکه علوم متکثر برای امام قائل شویم یا راویان آن روایات، غالی بودند یا متهم به غلو بودند.
گفتنی است با حضور اساتید حوزه و دانشگاه "نشست‌های تخصصی شیعه شناسی" به همت دانشکده شیعه شناسی دانشگاه ادیان و مذاهب و با همکاری گروه کلام و اندیشه‌های اسلامی بنیاد پژوهش‌های اسلامی برگزار می‌شود.
...................................
پایان پیام/ 167