به گزارش خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا ـ نشست تخصصی "پرداخت نظریه امامت اثنی عشری در "الغیبة" نعمانی" از سلسله نشست های تخصصی شیعه شناسی با ارائه دکتر «محمد جاودان»» عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب، پیش از ظهر امروز ـ سه شنبه 19 بهمن 1400 ـ در بستر فضای مجازی برگزار شد.
دکتر جاودان در این نشست اظهار داشت: برای شیعه مسئله امامت، بنیادی ترین و اساسی ترین موضوع اعتقادی و دینی است و همه موضوعات دینی با قرائت امام فهمیده می شود و منظومه فکری ما در موضوعات مختلف از طریق ائمه(ع) است.
وی افزود: امامت به مرور زمان در طول سه سده نخست، از سوی ائمه(ع) تبیین شد و بعدها در کتب و آثار آمده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب با بیان اینکه بحث امامت را در سنت حدیثی و کلامی می توان دنبال کرد، ادامه داد: منابع کلامی کامل ترین شکل تبیین امامت به عنوان یک نظریه است، در مکتب حله همه ابعاد امامت به شکل نظام مند تبیین شده است و کامل ترین بیان را خواجه نصیرالدین طوسی در رساله "الامامه" آورده است.
وی در توضیح کتاب الامامه خواجه نصیرالدین طوسی گفت: مؤلف در مقدمه آورده است که شخصی به نام "ابن نام آور" از من خواست تا کتابی درباره امامت بنویسم و دکترین امامت را بدون اینکه متکی بر سمع و نقل باشد، به صورت برون دینی و روایی و عقلی ارائه کنم. این رساله کوتاه است و به زبان فارسی ترجمه شده است. در این کتاب به چیستی، هستی، چرایی، چگونگی و چندی یعنی تعداد ائمه(ع) پرداخته شده است.
دکتر جاودان ادامه داد: بحث امامت به شکل کامل در مکتب حلّه مورد بحث قرار گرفت و منابع بعدی متأثر از مکتب حله است. از سوی دیگر در سنت حدیثی، مهمترین آثار حدیثی مربوط به مکتب قم در قرن سوم و چهارم است.
وی درباره کتاب الغیبه اظهار داشت: کتاب الغَیبَة عنوان یکی از آثار مهم شیعه در موضوع غیبت و ظهور امام دوازدهم شیعیان نوشته ابو عبدالله محمد بن ابراهیم نُعمانی در اوایل دوران غیبت کبرا است. مجموع روایات کتاب ۴۷۸ عدد است که در ۲۶ باب آمده‌اند.
عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب افزود: کتاب "الغیبه" اعتبار زیادی دارد و درباره امام شناسی، امام زمان(عج) و غیبت سخن می گوید. همچنین مقدمه مبسوطی دارد و مولف در مقدمه دغدغه ها و نگرانی های خود را از وضعیت شیعیان بیان می کند. نعمانی برای اینکه به صورت مستقیم به وجود امام دوازدهم استدلال کند، بخشی را به بحث امامت اختصاص داده است.
وی درباره مباحث مطرح شده در کتاب الغیبه گفت: لزوم حفظ اسرار آل محمد(ص)، امامت امر الهی است و به اراده خداوند محقق می شود، ائمه(ع) دوازده گانه از ناحیه خدا منصوب شده اند، چگونگی شناخت امام، غیبت امام زمان(عج)، توصیه به شیعه برای صبر و انتظار و پرهیز از استعجال، دچار شدن شیعه به امتحان و آزمایش، توصیف ویژگی ها، سیره امام زمان(عج) و علامات قبل از قیام، شدت و سختی های ظهور و ... مسائلی هستند که در کتاب الغیبه آمده است.
دکتر جاودان افزود: در 9 باب کتاب الغیبه درباره مباحث ضرورت وجود امام، نصب و صفات، همیشگی بودن و عدد امام است و 17 باب به صورت جامع به بحث غیبت پرداخته است.
وی درباره خصوصیت کتاب الغیبه النعمانی گفت: کتاب الغیبه ساختار منظمی دارد؛ بعد از این کتاب این ساختار منظم را در آثار بعدی نداریم و ساختارمند نیستند. الغیبه در نوع خود اولین، پیشگام و منحصر به فرد است و نوعی هماهنگی در سنت حدیثی و کلامی را در این کتاب مشاهده می کنیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب درباره اینکه چرا در برخی روایات عدد ائمه(ع) متفاوت است، اظهار داشت: محمدعلی امیرمعزی می گوید که در بین شیعه و عصر ائمه(ع)، تعداد ائمه(ع) دو صورت داشته است. در حلقه وسیع تر، عدد ائمه(ع) اعلام نشده است و معین نمی شد. دلیل آن هم این بود که مسئله امام غائب، مسئله اعتقادی و سیاسی بوده و این مسئله برای حفظ امام مشمول تقیه بود؛ لذا عدد ائمه(ع) را به صورت عموم طرح نمی کردند و امام به شکل طبیعی امام بعدی را تعیین می کرد. اما تعداد امام ـ که دوازده نفر هستند ـ در جمع معدود و خواص مطرح می شد و راه انتقال نیز شفاهی بود. البته زمانی که امام در غیبت به سر برد شخص امام غائب معین شد و تعداد ائمه(ع) در کتاب ها آمد. لذا چون تقیه بوده است، محدثان اعداد متفاوتی برای ائمه(ع) بیان کرده اند.
..............................
پایان پیام/ 167