به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ سفره‌ها در ماه رمضان مملو از خوردني‌هاي لذيذ و اشتهاآور است كه پس از خوردن، خستگي و نفخ آن مانع از نشاط در عبادت، نماز و قرائت قرآن مي‌شود. بدتر اينكه روزه‌داران هنگام خوردن انبوه شيريني‌هاي شرقي، لم داده و به تماشاي تلويزيون مشغول مي‌شوند. همه اين رفتارها، عادات بسياري از مردم است كه بر صحت و نيز عبادت آنان در ماه مبارك تأثير مي‌گذارد.
سوزش مري، ترش كردن و احساس سنگيني، بيشترين عوارضي است كه روزه‌دار بعد از افطار به آن مبتلا مي‌شود. علت اين عوارض، تناول حجم زياد غذاهايي است كه موجب ترشي معده مي‌شود و عدم خوردن غذاهاي قليايي است تا تعادل بين آندو را حفظ كند.
علت هم همانطور كه پزشكان هم گفته‌اند، نوع غذاهاي وعده افطار است.
ـ خرما و انواع افشره‌ها كه سرشار از شكر و افزودني‌هاي ديگر است، موجب ترش كردن مي‌شود.
ـ قهوه بعد از افطار كه موجب ترش كردن مي‌شود.
ـ آش‌ها و سوپ‌ها كه معروف‌ترينشان سوپ گندم، سوپ بلغور، سوپ جو، سوپ سبزي و ... مي‌باشد كه حاوي گندم يا آرد گندم است و موجب ترش كردن معده مي‌شود مخصوصا اگر گوشت هم به آن افزوده شود كه خود نيز در اسيدي كردن معده سهم بسزايي دارد.
انواع سمبوسه زيرا خميرش از گندم است و نيز با گوشت درست مي‌شود كه باعث ترش كردن مي‌شود.
لقمه القاضي نيز سبب ترش كردن است زيرا از آرد گندم آغشته به شيره يا عسل درست مي‌شود.
شام اصلي: الف: برنج با گوشت قرمز يا سفيد، زيرا برنج غله‌اي سرشار از انواع شكرهاست. گوشت قرمز هم خاصيت ترش كردن دارد. ب: انواع ماكاروني زيرا از آرد گندم تهيه مي‌شود كه سبب ترش كردن مي‌شود.
ـ شيريني‌ها كه به طور غالب از ـ آرد يا جوانه يا بلغور ـ گندم تهيه مي‌شود كه پيامد همه آنها ترش كردن است.
تعادل قليايي
مسأله اسيدي يا قليايي بودن خون، مسأله نسبتاً پيچيده‌اي است. بدن انسان با دريافت مواد تنظيم كننده، به طور خودكار مي‌تواند تعادل بين اسيدي و قليايي بودن معده را تنظيم كند ولي تحليل قواي بدني براي برقراري اين تعادل، در اثر خوردن بي‌رويه خوراكي‌هايي كه موجب اسيدي شدن معده مي‌شود ـ مانند شيريني‌ها، آجيل، نوشابه‌هاي گازدار و قهوه به مقدار زياد ـ ، در طول ساليان باعث از كار افتادن ارگان‌هاي تنظيم كننده اسيد در بدن مي‌شود.
براي پيشگيري از اين مشكل لازم است كه رژيم غذايي خود را در ماه رمضان و نيز در بقيه ايام به شيوه‌اي كه در پي مي‌آيد، تعديل كنيم تا قواي طبيعي بدن براي تعادل بين اسيدي و قليايي حفظ شود.
ـ عدم پرخوري در خوردن خرما، چرا كه برخي انواع آن، سرشار از ساكاروز است كه موجب ترش كردن است. اين مسأله فقط به تعداد خرماها منحصر نمي‌شود بلكه به نوع خرما نيز بستگي دارد. هم‌چنين بايد در خوردن افشره ميوه‌هايي كه در منزل نيز تهيه مي‌شود اعتدال را رعايت نمود و از در حد امكان از نوشيدن افشره‌ها و آبميوه‌هاي تجاري پرهيز كرد.
ـ عدم زياده‌روي در نوشيدن قهوه، و اگر بايد قهوه بنوشيد يا ميل شديد به آن داريد، بايد دست‌كم تا دو ساعت بعد از افطار صبر كنيد.
ـ تهيه آش بدون حبوبات يا گوشت مانند انواع آش و سوپ سبزيجات و انواع سوپ عدس كه مي‌توان مقدار مواد اوليه اين سوپ‌ها را تغيير داد. براي مثال در سوپ به جاي گندم يا بلغور مي‌توان از برنج سبوس‌دار يا ارزن آرد نشده استفاده كرد و يا از آرد برنج سبوس‌دار به جاي آرد گندم استفاده كرد.
ـ كاهش تناول سمبوسه و انواع ساندويچ‌ها و شيريني‌هايي كه در ماه رمضان مرسوم است.
ـ مي‌توان از برنج سبوس‌دار كه با سبزيجات و بدون گوشت طبخ مي‌شود به جاي برنج پوست‌كنده استفاده كرد.
ـ افزايش تناول انواع سالادها، به ويژه سالادهايي با سبزيجات مختلف و بهتر است كه سالاد همراه ليمو و روغن زيتون مصرف شود، چرا كه بيشتر سبزيجات قليايي هستند و در كاهش مواد اسيدي معده سهم ويژه‌اي دارند ولي بايد از انواع سس‌هاي بازاري پرهيز كرد.
ـ مصرف ميوه‌هاي تازه، زيرا بيشتر ميوه‌ها قليايي هستند و مي‌توان هنگام سحر و افطار از ميوه به جاي شيريني براي سد جوع استفاده كرد.
آماده‌سازي معده
دكتر محمد هاني، استاد تغذيه دانشكده پزشكي دانشگاه قاهره، شيوه صحيح افطار را اينگونه بيان مي‌كند: نبايد وقت افطار يك وعده كامل غذايي را بخوريم، بلكه بهتر آن است كه ابتدا مقداري سوپ بخوريم اما غذاي اصلي را دست‌كم يك ساعت بعد تناول كنيم تا معده آماده پذيرش غذا شود و حمله‌اي كه وقت افطار به معده‌هايمان مي‌كنيم اشتباه بزرگي است.
هم‌چنين با سوپ نمي‌توان مقدار زيادي از مواد قندي را دريافت كرد مثلاً بيش از يك قاشق عسل يا يك خرما و هنگام افطار بدن بيشترين نياز را به مواد قندي دارد چرا كه روزه ميزان قند خون را كاهش مي‌دهد و نيز وعده غذاي اصلي، بايد يك وعده سالم غذايي باشد كه شامل پروتئين‌ها، كمي كربوهيدرات به همراه سالادها است؛ سالادهايي كه سرشار از عناصر رنگي مثل فلفل قرمز و زرد و هويج و گوجه و نيز عناصر سبز مانند خيار، كرفس و كاهو باشد. توصيه مي‌شود كه هيچ‌گونه افزودني‌اي به سالاد مانند نمك‌ها اضافه نشود زيرا اين افزودني‌ها افزون بر آنكه خاصيت سالاد را مي‌گيرد، آب مواد سبز آن را نيز كاهش مي‌دهد.
عادت‌هاي بد
دكتر هاني بر ضرورت نخوابيدن بعد از افطار تأكيد مي‌كند و از آنجا كه اين خواب بعد از تناول مقدار زيادي غذا، صورت مي‌گيرد، آن را يك عادت بسيار ناپسند مي‌داند چرا كه بعد از غذا خون از مغز به طرف معده خارج شده تا در جريان هضم غذا كمك كند و اين باعث خواب‌آلودگي مي‌شود و خوابيدن هيچ كمكي به هضم نمي‌كند و مشكلات معده در ماه مبارك رمضان از همين‌جا آغاز مي‌شود.
دكتر هاني توصيه مي‌كند كه در وعده افطار يا كمي پس از آن، از نوشابه‌هاي گازدار پرهيز شود زيرا بر خلاف تصور مردم اين نوشابه‌ها هيچ كمكي به هضم غذا نمي‌كند بلكه ميزان مواد غذايي مفيد را كاهش مي‌دهد و موجب توليد و افزايش چربي در بدن مي‌شود و افزون بر آن حاوي موادي است كه كلسيم بدن را كاهش داده و موجب نرمي و سستي استخوان‌ها مي‌شود. دكتر هاني درباره شيريني‌ها نيز مي‌گويد: لازم نيست هر روز در ماه رمضان از شيريني استفاده كنيم، و بهتر آن است كه يك روز در ميان يك تكه كوچك شيريني بخوريم و نيز مي‌توانيم به جاي شيريني از ميوه استفاده كنيم كه بهداشتي‌تر است.
استغفار و تسبيح
پيامبر اعظم ـ صلي‌الله عليه و آله ـ نيز ما را از پرخوري نهي فرموده‌اند: «فرزندان آدم هيچ ظرفي را بدتر از شكم خود پر نكرده‌اند ... يك‌سوم آن براي غذا و يك‌سوم آن براي آب و يك‌سوم آن براي تنفس است».
از اين رو بايد از عادات ناپسندي كه از نسل‌هاي گذشته براي ما به ميراث رسيده است دوري گزينيم و به ياد آوريم كه هدف از روزه در ماه مبارك رمضان، تقوا و پرهيزگاري است و بدانيم كه كسي كه ماه رمضان را درك كند و مشمول مغفرت الهي نشود به خسران بزرگي رسيده است.
زنان خانه‌دار نيز هنگام پخت و پز و انجام كارهاي منزل بايد گوهر وقت را به "ذكر گفتن"، "استغفار" و "دعا" غنيمت شمرند تا زبان به ذكر خدا بگردد و از اجر و پاداشي با كلمات كوتاه به دست مي‌آيد بهره گيرند؛ كه هر تسبيح و تحميد و تكبير و تهليلي، صدقه است.
التماس دعا.
..............................
پايان پيام / 102 ـ 101