به گزارش خبرگزاری اهل بيت (ع) ـ ابنا ـ کتاب مقیم سرزمین آفتاب با موضوع واکاوی حضور ایرانیان در ژاپن در ٢٢٣ صفحه، سه بخش و فصول مختلف توسط حسین دیوسالار، رایزن فرهنگی پیشین ایران در ژاپن و بهمن ذکی‌پور، استاد دانشگاه در ژاپن تألیف و از سوی مؤسسه بین‌المللی الهدی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی منتشر شد.
دو کشور بزرگ ایران و ژاپن دارای سابقه تعاملات ١٣٠٠ ساله تاریخی و فرهنگی بر محور دوستی و توسعه همکاری‌ها و همچنین تجربه ارتباطات رسمی و سیاسی بیش از ٩٠ سال هستند.
در این میان، موضوع ایرانیان مقیم ژاپن نیز جایگاه ویژه‌ای دارد که فصل مهمی از ارتباطات دو کشور را در برگرفته و در زمان‌هایی که رشد و توسعه اقتصادی ژاپن نیازمندی به نیروی کار را صد چندان می‌نمود، زمینه‌ساز سفر تعداد زیادی از جوانان ایرانی شد که یا ماندند و امروز بسیاری از آنان نقش‌هایی را در حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی، علمی و اجتماعی در اختیار دارند و یا بازگشتند و کوله‌باری از تجربه منحصر به فرد را سوغات این سفر کردند.
با بررسی مطالعات و پژوهش‌های مختلفی که در زمینه موضوعات مرتبط با ایران و ژاپن انجام شده است، علی‌رغم اهمیت مهاجرت ایرانیان به ژاپن که در دوره‌ای می‌توان آن را در صدر کشورهایی قرار داد که ایرانیان به عنوان مقصد سفر به آن می‌نگریستند اما کمترین مطالعه و شاید بتوان گفت هیچ مطالعه‌ای در مورد ایرانیان مقیم ژاپن صورت نگرفته و این مهم، خلأ جدی بود که باید برای آن تدبیر می‌شد.
از این رو، با تمام مشکلاتی که از نظر فراهم آوردن منابع و خط سیر موضوع پیش رو قرار داشت، فراهم آوردن کتابی با هدف واکاوی حضور ایرانیان در ژاپن امری ضروری بود.
مسئله حضور ایرانیان در ژاپن، به خصوص در دو دهه ۸۰ و ۹۰ میلادی، کم و بیش موضوع پژوهش‌های اجتماعی و بعضاً موضوع فیلم‌ها، تئاترها و نمایش‌هایی نیز بوده‌اند. به لحاظ پژوهش‌های اجتماعی، ژاپنی‌ها و در زبان ژاپنی دست بالاتر را داشته‌اند و چند پژوهش مناسب در این زمینه صورت گرفته که در این کتاب نیز از آن‌ها استفاده شده است، اما از نظر فیلم و تئاتر، ایرانی‌ها موفق‌تر عمل کرده‌اند و چنان که در این کتاب به آن اشاره خواهد شد، آن‌ها گاه در ژانر طنز و گاه در ژانر مستند به مسئله حضور یا مهاجرت ایرانیان در ژاپن پرداخته‌اند، با این حال، این بدان معنا نیست که این دست از پژوهش‌ها دارای کثرت هستند.
پژوهش‌های صورت‌گرفته به زبان ژاپنی محدود هستند و بیشتر توسط ایران‌شناسان ژاپنی علاقه‌مند صورت گرفته و پژوهش‌ها به زبان انگلیسی یا زبان‌های دیگر در این زمینه محدودتر و در این میان پژوهش‌های صورت‌گرفته به زبان فارسی هم به زحمت به تعداد انگشتان دو دست می‌رسد.
اگرچه این پژوهش در غایت خود موضوعی اجتماعی را دنبال می‌کند و سعی دارد با تکیه بر آمارها و داده‌های مختلف، تحلیلی از چرایی و وضعیت حضور ایرانیان در ژاپن ارائه نماید، اما در ساختار خود سعی دارد از صرف توجه به مسئله مهاجرت ایرانیان به ژاپن، به ویژه در پس از انقلاب اسلامی، فراتر رود و در بستری تاریخی این مسئله را مطرح کند که چرا به یک باره ژاپن از مشروطه به این سوی برای ایرانیان اهمیت یافت و پس از پیروزی انقلاب اسلامی پذیرای بیشترین نیروی کار ایرانی بود.
برای این منظور کتاب در بخش اول، ابتدا نیم نگاهی به تأثیر فرهنگ ایران بر ژاپن داشته، سپس به دوره قاجار وارد می‌شود و می‌کوشد ضمن اشاره به حضور چند ایرانی در ژاپن، بنیان این کتاب را پی‌ریزی نماید.
در بخش دوم که دیگر روابط سیاسی ـ اقتصادی ایران و ژاپن قوام گرفته، تلاش شده تا حضور ایرانیان در این کشور را در سه سطح روابط سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و ورزشی و میزان تعامل روشنفکران ایرانی با ژاپن بیان کند.
در بخش سوم، ضمن در نظرگیری موارد فوق، به مسئله مهاجرت ناگهانی ایرانیان به ژاپن و تبعات آن پرداخته است؛ ضمن آن که در خصوص تلاش سفرا و رایزنان فرهنگی پس از انقلاب و برخی چهره‌های فرهیخته در این کشور نیز مطالبی ارائه شده است.
این کتاب تلاشی است در میان مطالعات تاریخی و اجتماعی که سعی دارد در حد توان دیدگاه جدیدی را در خصوص روابط دو کشور ارائه کند.
.......................
پايان پيام/ ۲۱۳