به گزارش خبرگزاری اهل بيت (ع) ـ ابنا ـ برخی از مورخین و پژوهشگران نامی اندونزی مانند استاد دکتر محمد اسد شهاب معتقدند که اعراب مهاجری که اسلام را به سرزمین اندونزی عرضه داشتند، از نسل امام جعفر صادق (ع) هستند که بر مبنای نسل خود به دو شاخه سید و غیر سید تقسیم می شوند. اولین از حبائب فردی به نام «احمدبن عیسی» ملقب و معروف به «احمد مهاجر» از نوادگان امام جعفر صادق (ع) می باشد که در سال ۱۳۷۱ میلادی در پی فشارهای فراوان حکام بنی عباس و برای رهایی از آن، همراه با خانواده خود به اندونزی وارد شد و به گسترش اسلام همت گماشت. وی به دلیل فضای نا مناسب و آزار و اذیت فراوان ناچار به تقیه و رو آوردن به مذهب شافعی بدلیل نزدیکی با فقه شیعه شد و آنقدر این تقیه ادامه داشت که فرزندان ایشان ناخودآگاه شافعی مذهب شده و بدلیل نشر اسلام توسط فرزندان و نوادگان ایشان، عقیده اکثر مردم مسلمان اندونزی بر مذهب شافعی استوار گشت؛ ولی عشق و علاقه و محبت به خاندان اهل بیت عصمت و طهارت بشکل کاملاً عمیق و ریشه دار در میان مسلمانان آن دیار باقی ماند.
شاخه حبائب (سادات) از مسلمانان فوق الذکر را می توان شیعیان قدیم بشمار آورد که تعداد فراوانی از ایشان در میان مسلمانان اندونزی وجود دارند. اما پس از انقلاب اسلامی ایران، نوع جدیدی از شیعیان در سایه انقلاب ایران پدید آمدند که از طرفداران ایران و متأثر از رهبران انقلاب و علاقمند به ایشان و نظام جمهوری اسلامی هستند و فقه آنها نیز مبتنی بر فقه شیعی امامی است. البته تعداد این گروه از شیعیان، به مراتب از نوع اول کمتر بوده و در حدود ۸۰ هزار نفر بر آورد می شوند و در ظاهر فقط به همین تعداد، شیعه می گویند.
امروزه جامعه اندونزی شیعه را با توجه به واقعیات موجود و تعداد قابل توجه محبان اهل بیت (ع)، بعنوان یک واقعیت مذهبی و تاریخی پذیرفته است و شیعیان از جایگاه مناسبی نیز برخوردار بوده و روابط مسالمت آمیزی با سایر همکیشان خود دارند.
همانگونه که اشاره شد سادات اندونزی عمدتاً از شیعیان قدیمی یا نوع اول و اصالتاً از مهاجرین عرب و شاخه حبائب ایشان هستند که تعداد آنها حدود سه میلیون نفر برآورد شده و به آنها «حبیب» می گویند.
استاد دكتر محمد اسد شهاب محقق شهیر اندونزیایی سلسله نسب سادات را چنین بیان می کند:
فرزندان و نوادگان احمد مهاجر که نزد ساکنان اندونزی از جایگاه و منزلت والایی برخوردار بودند به مناطق مختلف اندونزی مهاجرت کرده و به تبلیغ و نشر اسلام می پرداختند. هر چند بخش عمده ای از سادات اندونزی به مرور زمان و به دلیل اختلاط با دیگر اقوام تغییر مذهب داده اند ولی امروزه نیز هم در اندونزی و هم در سراسر کشورهای جنوب شرقی آسیا از جمله مالزی، سنگاپور و فیلیپین که سادات در آنها هم در گذشته و هم در عصر حاضر نقش فعالی را در صحنه های فرهنگی و اجتماعی بر عهده داشته اند، خود را منتسب به خاندان عصمت و طهارت دانسته و به آن افتخار می کنند.
علاوه بر سادات مهاجر به اندونزی، گروه های دیگری از سادات نیز به دیگر کشورها از جمله برونئی و فیلیپین مهاجرت نموده و همچنین حکام نواحی «پالینگ» و «کوبو» در مالزی شرقی از نسل سادات بوده که برخی از آنها از طریق امام حسین (ع) و برخی دیگر از طریق امام صادق (ع) و امام حسین (ع) به پیامبر اسلام (ص) انتساب دارند.
لازم به ذکر است که سلطان برونئی یعنی سلطان حاج حسن البولکیاه، بیست و ششمین نسل از سلسلۀ شریف علی، موسس سلسلۀ البولکیاه در برونئی می باشد که از نوادگان امام حسن مجتبی (ع) به شمار می آید. هم اکنون نیز خانواده های سادات در کشورهای اندونزی، مالزی، سنگاپور، برونئی ، فیلیپین و برخی دیگر از کشورهای همجوار که عمدتاً از خانواده های العطاس، السقاف، الحبشی، الشهاب، الکاف، الجنید والحداد می باشند، از موقعیت های اجتماعی خوبی برخوردار هستند.
قبور حبائب در این کشورها از زیارتگاه های مردم این نواحی بشمار آمده و محلی برای اظهار علاقمندی و ارادت محبان اهل بیت (ع) و مسلمانان شافعی مذهب این منطقه بشمار می آیند. و گاهی ایشان را «اهل البیت» خطاب می کنند (در نظر اهل سنت همه ذریات نبی اکرم (ص) اهل بیتند). سادات این مناطق جهت حفظ نسل خود غالباً فقط با سید وصلت می کنند و از استعداد و قریحه خاصی برخوردارند. همه بدیشان به دیده احترام نگریسته و معمولاً مقیدند که در انتهای مجالسشان یک حبیب دعا کند.
برخی از این سادات قایل به طهارت خود و برخی حتی قایل به طهارت بول و غائط خود هستند. بسیاری از مردم معتقدند که به هیچ وجه نباید با سادات خصومت ورزید حتی با فاسق ایشان؛ چون موجب سلب توفیقات الهی می شود و باید به آنها کمک کرد حتی به فاسق آنها. خلاصه نباید هیچ گونه ناراحتی به ایشان برسد تا رضایت الهی حاصل گردد.
لذا زمانی که شیعیان اهل بیت را منحصر به چهارده معصوم می کنند یعنی قطع ولایت از ایشان می شود، بسیار ناراحت می شوند و شروع به شتم شیعه کرده و با آن عناد می ورزند. حتی برخی از ایشان سید بودن کسی مثل حضرت امام خمینی (ره) را نیز انکار می کنند.
شیعه (حقیقی) شدن نزد اکثر اینها کراهت دارد. اما برخی از شخصیت های سادات نیز بوده اند که در تاریخ مبارزات استقلال طلبانه مردم اندونزی، از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و عمدتاً از فرزندان این سرزمین اند که در ادامه به شرح حال برخی از ایشان می پردازیم:
مرحوم علامه سید محمدبن احمد المحضار
ایشان عالمی جلیل القدر و شاعری توانا و صریح اللهجه بود که از او تألیفات متعددی بر جای مانده است. دیوان بزرگ اشعار وی نیز چاپ شده که در آن قصاید متعددی در وصف امام علی بن ابیطالب (ع) و سایر ائمه معصومین وجود دارد. نمونه ای از اشعار وی که به زبان عربی در وصف امیرالمومنین است را در پی می آوریم:
ايا من قال جهلا فی علی بان النص كان به خفيا
هوالاولی به من غير نص و كيف و قد بدی منه جليلا
فاقرا آيه التبليغ فيها تجد نصا يغيض
الناصبيا
كذلك انما فی آلای كيميا تحقق انما قالو قريا
ترجمۀ بیت های فوق به این شرح است:
ای کسی که از روی جهالت در باب علی قضاوت می کنی حال آنکه نص صریح از دیدۀ تو پنهان است. او کسی است که شأن و منزلتش حتی به نص صریح نیز نیاز ندارد و جلالت شخصیت اش بسیار روشن است. آیۀ تبلیغ که در شأن او نازل شده را قرائت نما، آنگاه در خواهی یافت که این نص صریح، دشنام گویان وی را مورد خشم و غضب قرار داده است. اینچنین است شأن مولا در این آیه که آنچه در مورد وی مدح جمیل گفته اند او را می سزد. ایشان در سال ۱۳۴۳ هجری قمری در شهر «سوربایا» در گذشت.
مرحوم سید تحصیل
وی از عموزادگان سید محمد بن
عقیل از خاندان آل یحیی است. از او نیز دیوان بزرگ اشعار به یادگار مانده که هنوز
به چاپ نرسیده است. وی در اواسط قرن ۱۳ می زیسته و قصائد و اشعاری نیز در مدح ائمه
معصومین (ع) و حقانیت امامت آنها دارد.
مرحوم سید علی بن احمد بن شهاب
وی بزرگ خاندان شهاب و از
مبلغین نامی مذهب امامیه در اندونزی و دارای تألیفات فراوان در زمینه های مختلف
بوده و از مبارزان ضد استعمار هلند بشمار می آید. ایشان با علمای نامی عراق و
لبنان ارتباط نزدیک داشت و عضو «شرکت اسلام» - که از احزاب بزرگ اسلامی اندونزی
بشمار می آمد- بود.
وی در سال ۱۲۹۹ هجری قمری توسط پلیس هلند دستگیر و زندانی شد و پس از آزادی به کشورهای ترکیه، مصر، سوریه و حجاز سفر کرده و پس از انجام مناسـک حج به کشورش باز گشت و مبارزات ضد استعماری خود را پی گرفت. او در اواخر حضور ژاپنی ها در اندونزی یعنی در سال ۱۳۶۵ هجری قمری که تنها دو ماه به استقلال اندونزی باقی مانده بود در سن ۹۵ سالگی به دیار باقی شتافت.
از دیگر خاندان آل شهاب می توان به سید ابوالمرتضی ابن شهاب اشاره کرد که صاحب ۲۷ جلد کتاب و یک دیوان شعر است. از کتب وی می توان به «رشفه الصادی فی محبه آل النبی الهادی» و «الحمیه» و «النصائح الکافیه» اشاره کرد. ایشان قصاید بسیاری در دفاع از اهل بیت سروده که از آن جمله می توان به قصیده ای در وصف امام جعفر صادق (ع) در برابر نظر امام بخاری اشاره کرد که قطعه ای از آن را ذکر می کنیم:
قضیه اشبــه بالمـرزئــــــه هـذا البخـاری امــام الفئــه
بالصادق الصدیق ما احتج فی صحیحه واحتج بالمـرجئـه
و مثل عمـران بـن حطـان او مروان و ابن المرأه المحطئه
شکلــه ذات اعــوار الـــی حیره اربـاب النهـی ملجئـه
ان الامـام الصـادق المجتبــی بفضلـــه الای اتت منبئــه
ترجمۀ بیت های فوق به این شرح است:
این مشکل به طوفانی شباهت دارد که امام بخاری پیشوای گروه در مقابل آن ایستاده است.
آن کس که کلام صادق می گوید و صداقت در قول دارد نیازی به صحیح بخاری و احتجاج به سبک مرجئه ندارد. مانند عمران بن حطان و یا مروان و ابن المرأه المحطئه.
سبک و سیاق این استدلال آنچنان یی پرده است که صاحبان خرد را بر آن داشته که او را در پناهگاهی قرار دهند. همانا که امام صادق (ع) برگزیده، با فضل و متانت خود، آن فرزانه ایست که او را در پناه خویش قرار می دهد.
مرحوم مولانا سید عقیل بن زین العابدین
ایشان در دانشگاه استانبول به تحصیل در رشته پزشکی پرداخت و دروس دینی را نیز نزد پدرش و همچنین علامه سید بن شهاب و تعدادی از بزرگان آموخت و به بسیاری از کشورهای آسیایی و برخی از کشورهای اروپایی سفر نمود. از وی آثاری چون مناظراتش با شیخ الزواوی در مکه در دفاع از مذهب جعفری که بصورت کتابی درآمده باقی مانده است و نیز یک دیوان شعر.
آن مرحوم که در برابر استعمار هلند از خود مجاهدتهای بزرگی نشان داد از رجال برجسته سیاسی و مجاهد اندونزی بشمار می رود. وی در سال ۱۳۴۷ هجری قمری توسط هلندی ها دستگیر و روانه زندان و املاکش مصادره و کتابخانه با ارزش وی نیز غارت گردید. وی نهایتاً در آخر عمر شاهد استقلال اندونزی بود و در سال ۱۳۷۲ هجری قمری در سن ۹۰ سالگی دعوت حق را لبیک گفت.
مرحوم سید عبدالله بن علوی الحداد
وی بزرگ خاندان آل حداد و از علمای پرهیزکاری بود که از ذوق و قریحه شعری نیز برخوردار بوده است. وی قصیده های بلندی در وصف اهل بیت (ع) بویژه حضرت مهدی (عج) دارد که به دو بیت آن اشاره می شود:
و منا امام حان حین خـروجـه یقـوم بامـر اللـه خیـر قیـام
فیملاها بالحق والعدل والهدی کما ملئت جوراً بظلم طغام
ترجمۀ دو بیتی بالا به این شرح است:
امامی که هنگام خروج و ظهور خود به فرمان خداوند بهترین قیام ها را در جامعۀ بشریت بر پا می کند از ماست. او کسی است که زمین را آکنده از حق و دادگری و هدایت می نماید همانطور که آکنده از ظلم و جور ستمگران شده است.
مرحوم سید احمد اسکاف
ایشان نیز در دوران استعمار هلند می زیست و در مبارزات استقلال طلبانه مردم مسلمان اندونزی سهیم بود. از این عالم شیعی نیز اشعاری در مدح اهل بیت (ع) و اشعاری در حمایت از نهضت آزادیبخش اندونزی بر جای مانده است. وی بیت زیر را در مدح صدیقه کبری حضرت زهرا (س) سروده است:
الیک فانت الام سیده النساء ضرعت بقلـب فـی المحبـه ذائـب
افاطمه الزهراء غـوثاً فاننـا علی خطر من جهل بعض الحبائب
ترجمۀ دو بیتی بالا به این شرح است:
ای سرور زنان عالم قلب مرا آکنده از محبت خود کن و از شر گرگ صفتان برهان.
ای فاطمه زهرا به فریادم برس که من از جانب محبان نادانت در امان نیستم.
از شخصیت های سادات دوره معاصر اندونزی که در سالهای پس از استقلال و همچنین سالهای قبل و پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران در راه نشر معارف اهل بیت (ع) نقش داشته اند می توان به چهره های زیر اشاره کرد:
مرحوم سید حسين حسینی الحبشی
از شخصیت های برجسته شیعی در اندونزی بود که سالیان درازی در راه نشر و ترویج معارف اهل بیت (ع) در اندونزی و سایر کشورهای منطقه مخلصانه کوشید. وی با تأسیس مدرسه دینی «یاپی» در «بانگیل» توانسته بود به تربیت و آموزش طلاب علوم دینی شیعی همت گمارد. مرحوم الحبشی که از علاقه مندان و ارادتمندان امام خمینی (ره) بشمار می آمد نقش رهبری شیعیان اندونزی را بر عهده داشت و در دفاع از مذهب شیعه در برابر تهاجمات وهابیت کوشش های مخلصانه بسیاری بعمل آورد.
مرحوم ابن رویش ان‍دون‍ی‍س‍ی
استاد و نویسنده نامی شیعی که سالیان دراز در راه نشر معارف اهل بیت (ع) قلم و قدم زد و آثار بسیاری نیز از خود بر جای گذاشت. وی در سال ۱۳۷۲ شمسی به رحمت ایزدی پیوست.
استاد دکتر محمد اسد شهاب
استاد دانشگاه، نویسنده و روزنامه نگار مشهور اندونزی که دارای آثار بسیاری در زمینه های سیاسی، فرهنگی و مذهبی است. از جمله آثار وی می توان به: «جزیره مورو»، «تاریخ جدید اندونزی» و «شیعه در اندونزی» اشاره کرد. استاد اسد شهاب که در دوران سوکارنو نقش فعالی در صحنۀ سیاسی به عهده داشت و بعنوان مشاور و منشی مخصوص سوکارنو با وی همکاری می کرد، پس از سقوط او و روی کار آمدن سوهارتو مورد خشم و غضب قرار گرفت و از کلیه فعالیت های سیاسی خلع و اموال وی نیز ضبط گردید. وی هم اکنون بدلیل کهولت سن فعالیت خاصی ندارد و بعنوان شیخ السادات اندونزی شناخته می شود. وی سردبیری دو نشریه APB و TIDAT را بر عهده داشت و ارتباطات نزدیکی با مراکز و مراجع شیعی جهان بر قرار کرده است.
.................
پايان پيام/ ۲۱۳