این نمایندگی در راستای عرضۀ فرهنگ غنی نهج البلاغه و خدمت به نشر فرهنگ فاخر علوی و جلوۀ تام ربوبی و ساحت اقدس مولا امیر المؤمنین (علیهم السلام) و ترویج فرهنگ و اندیشۀ اسلامی با همکاری انتشارات کریتریون رومانی (کتابخانه اسلامی)، برای نخستین بار اقدام به ترجمه و چاپ متن خطب نهج البلاغه در رومانی نمود.
این کتاب ارزشمند که در یک مجلد کتاب نفیس در 350 صفحه، تحت عنوان «« راه سخنان برگزیده »» به زیور طبع آراسته شده است. به مناسبت شهادت امیر المؤمنین (ع) در ماه بهار قرآن منتشر گردید. خطب نهج البلاغه توسط « آقای جئورجه گریگوره از اساتید مبرز زلان عرب و مترجم قرآن کریم» و یکی از شخصیت های علمی و استاد دانشگاه بخارست از زبان عربی به رومانی ترجمه شد.
لازم به ذکر است که این کتاب ارزشمند به بسیاری از کتابخانهها تخصصی و موسسههای پژوهشی رومانی ارسال شده و در حال حاضر در هر یک از کتابخانههای اصلی رومانی بیش از بیست کتاب به زبان رومانیایی یا انگلیسی و یا فرانسه در مورد اندیشۀ اسلامی، فرهنگ و تمدن ایرانی و نیز ادبیات ایرانی موجود میباشد.
مقدمۀ مترجم
نهج البلاغه، یکی از شاهکارهای ادبیات کلاسیک عرب به شمار میرود و قریب به یک هزار سال میباشد که تحسین تمام کسانی که آن را مطالعه و به آن توجه داشتهاند، برانگیخته است. متن اصلی نهج البلاغه به زبان عربی و ترجمههای دیگر آن که به سایر زبان همانند فارسی و اردو برگردان شده است، نقش حائز اهمیتی در متبلور کردن برخی متون ادبی در خاور اسلامی داشته است.
این اثر ادبی مجموعهای متشکل از 241 خطبه (که در این کتاب به زبان رومانیایی ترجمه شده است)، 79 نامه و 489 حکمت منسوب به علی بن ابی طالب (598 ـ 661)، اولین امام شیعیان و چهارمین خلیفه از خلفای راشدین میباشد. در متن اصلی، به کرات در تیتر و زیرنویس هر خطبه، مؤلف از علی بن ابی طالب با لقب "امیر المؤمنین" و "امام علی" نام برده است که همین لقب در ترجمۀ (رومانیایی) حفظ شده است.
این مجموعه توسط رضی بن ابی احمد النقیب (970 ـ 1015) متولد بغداد، که در میان عرب زبانان به نام "الشریف رضی" و "سید" نشانۀ نسب او با پیامبر اسلام میباشد، گردآوری شده است.
الشریف رضی سخنان امیر المؤمنین را از دیگر آثار ادبی همچون کتاب الجمل الواقدی (748، مدینه ـ 822 بغداد)، کتاب البیان و التبیین الجاحظ (781، بصره ـ 869، بصره)، تاریخ الرسل و الملوک الطبری (838 ـ 839، آمل ـ طبرستان، 923، بغداد) و غیره گردآوری کرده است و اکثر فرازهای نهج البلاغه که در آثار مؤلفان مذکور آورده شده، بطور معنعن به شخص امیر المومنین (ع) برمیگردد.
الشریف رضی هدف از گردآوری این مجموعه را به شرح ذیل بیان می کند:
این مجموعه که گفتارهای امیر المؤمنین را در خود جای میدهد، در هیچ کتابی جمعآوری نشده است و در هیچ نوشتهای تمام جوانب آن گردآوری نگردیده است؛ زیرا امیرالمؤمنین (ع) منشأ فصاحت و منبع بلاغت و پدید آورندۀ آن میباشد.
تمام خطباء و سخنرانان به او اقتداء نموده و همۀ واعظان بلیغ از سخن او استمداد جستهاند. با این همه، او همیشه پیشرو است و آنها دنبالهرو ، او مقدم است و آنها موخر؛ زیرا سخن او کلامی است که آثار علم الهی و انعکاس گفتار سخن پیامبر اسلام (ص) را به همراه دارد. به هر روی با آگاهی به این که یقین داشتم سود و نفع معنوی آن بسیار است و به زودی همه جا را تحت سیطرۀ خود قرار خواهد داد و پاداش بسیار (پاداش اخروی) در این کار است، گردآوری آن را آغاز نمودم.
این مجموعه علاوه بر اینکه بیانگر فضائل بیشمار دیگر، بزرگی قدر و شخصیت امیر المؤمنین میباشد، نشان دهندۀ آن است که تنها فردی که سخنش از میان تمام گذشتگانی که سخن از آنها به جا مانده، به آخرین مرحلۀ فصاحت و بلاغت رسیده و گفتار او مثل گوهری بی نظیر و یکتا و همانند جریان آبی است که در مقابل آن نمیتوان مقاومت کرد، مولا امیر المؤ منین میباشد.
در حقیقت، ترجمۀ این اثر به زبان رومانیایی، مواجه شدن غیر قابل اجتناب دو فرهنگ میباشد؛ آغاز این مواجهه با بیان یک فرهنگ خاص که در یک متن مکتوب تمرکز یافته (متن عربی) میباشد و در نهایت به متن دیگری که به قدر کافی با آن برابری میکند (متن رومانیایی) ختم میشود.
نهج البلاغه در یک محیط فرهنگی با بعد جغرافیایی و زمانی متفاوت از محیط فرهنگی رومانیایی پدید آمد؛ بنابراین از این لحاظ، مشکلات عدیدهای از نقطه نظر انتقالی معانی و برگرداندن آن متن به زبان رومانیایی در بر خواهد داشت.
بدین سبب برخی از امتیازات این متن که در طی قرون گذشته مورد تمجید خوانندگان و تحلیلگران بوده است، فقط در متن اصلی عربی باقی و به جای مانده و در ترجمه (رومانیایی) انتقال نیافته است. از طرفی دیگر میتوان اذعان داشت که زبان رومانیایی، ظرفیت مکفی برای برگرداندن بعضی از سبکهای مربوط به ویژگیهای این متن را دارا میباشد.
همچنین با عنایت به حاصل کار، مخاطب باید توجه داشته باشد که ترجمه به زبان رومانیایی، با در نظر تمام عناصر و سازههای داخل و خارج از متن ناگزیر است که اقتضائات وابسته به یک فرهنگ خاص را مد نظر قرار دهد؛ پس از ترجمه بر آن شدم به منظور حفظ عنوان اصلی کتاب " نهج البلاغه " به سبب آن که این کتاب تحت این عنوان حتی در کشورهای غیر عربزبان از شهرت خاصی برخوردار باشد، ترجمۀ عنوان نهج البلاغه را خیلی نزدیک با معنی اصلی آن در نظر گیرم که بنابراین نام آن را تحت عنوان " راه سخنان برگزیده " انتخاب نمودم. این عنوان با توجه به کلمۀ "نهج" که دارای معنی "شیوایی" ، "سخنوری" ، "علم بیان" و غیره میباشد در نظر گرفته شد.
توضیح اینکه عنوان اصلی کتاب نهج البلاغه در زبانهای رایج بینالمللی حفظ شده است که میتوان به عنوانهای ذیل اشاره نمود:
گلچین از خطبهها، نامهها و حکمتهای بیانات حضرت علی(ع) Selection from sermons, letters, and sayings of ali “
راه بلاغت (ترجمه ع، ابونجا بیروت، 1986) " ، " La voie de l eloquence( ترجمه ع، رضا، تهران، 1980) " ،
"اوج بلاغت ( تحریک ترسیل قرآن، میامی، فلوراید،1996) ".Peak of eloquence و غیره.