در ابتدا جلسه حجة الاسلام دیبا دبیر علمی این جلسه، با بیان اینکه یکی از فلسفه های عینی بعثت پیامبر اکرم (ص) تکمیل و تتمیم مکارم اخلاقی بوده است، گفت: متاسفانه رشد و توسعه اخلاق در مقایسه با کلام و فلسفه نا متوازن بوده است و حداقل حجم مکتوبات در فقه و فلسفه به مراتب بیشتر از اخلاق بوده است.
وی افزود: اگر این کاستی را بپذیریم، بحث ضرورت بازاندیشی و نو آوری در عرصه های اخلاقی مشخص می شود که شاید اولین گام آن نوآوری در توجه به نیازها می باشد.
در ادامه جلسه حجة الاسلام دکتر آذربایجانی به سخنرانی پرداخت. وی ابتدا با اشاره به مفاهیم درگیر در این بحث به تعریف اخلاق پرداخت و گفت: مفهوم اخلاق عبارت است از مجموعه مطالعات و علوم شامل حوزه، مبانی اخلاق اسلامی، اخلاق هنجاری، تربیت اخلاقی و اخلاق کاربردی که با اندکی تسامح می توان معرفتهای عمومی و ملکات نفسانی و رفتارهای اخلاقی تثبیت شده در جامعه را نیز جزو نهاد اخلاق بحساب آورد. مفهوم نوآوری نیز به معنای گشودن ابواب جدید و بدیع در هر دانش است که شامل تنقیح شفاف تر مسائل پیش گفته، تحلیل و تبیین مسائل ناگفته، نقد راههای بازگفته و ارائه راهی در مشکلات پیش گفته می شود.
دکتر آذربایجانی با اشاره به چارچوب کلی مباحث نوآوری افزود: نوآوری در یک نگاه شامل چهار بخش فراخلاق، اخلاق هنجاری، اخلاق کاربردی و تربیت اخلاقی می شود. در نگاه دوم در محورهای مبانی، تعریف، موضوع، قلمرو ها، ساختار، روش پژوهش، غایت، مفاهیم، مسائل، گزاره های مکاتب قابل بحث است. در نگاه سوم در دو مقطع زمانی گذشته (تراث اخلاقی موجود) و آینده ( بایسته ها و ظرفیتها در نوآوری) قابل توجه است. همچنین می توان عواملی که باعث نوآوری می شود را با یک نگاه صرفا درونی و یا با توجه به علوم پیرامونی و نیازهای محیطی بررسی کرد.
در ادامه جلسه حجة الاسلام دکتر فتحعلی به بحث در مورد فلسفه اخلاق پرداخت و گفت: فلسفه اخلاق شاخه ای از فلسفه است که به مطالعه عقلانی در باب مبادی تصوریه و تصدیقیه اخلاق می پردازد.
وی افزود: رویکرد و شاخه های فلسفه اخلاق عمدتا در غرب شامل سه حوزه اخلاق توصیفی، اخلاق هنجاری و فرا اخلاق می شود. به تدریج اخلاق توصیفی از فلسفه اخلاق خارج شد و جایش را به اخلاق کاربردی دارد که این امر مصادف با جنگ جهانی دوم بود و اخلاق کاربردی به طوری جای خود را باز کرد که امروزه بیشتر مطالعات در غرب به اخلاق کاربردی برمی گردد.
دکتر فتحعلی سپس به تعریف شاخه های اخلاق پرداخت و گفت: در اخلاق توصیفی صرفا با رویکردی توصیفی به مطالعه اخلاق ادیان، اقوام و ملل می پردازد، در اخلاق هنجاری به مطالعه مبانی و نظریات احکام اخلاقی و مفاهیم اخلاقی همراه با رویکرد عقلی و همراه با تبیین و داوری می پردازد، در فرا اخلاق به مطالعه مفاهیم و احکام اخلاقی به لحاظ معنا و توجیه با رویکرد هستی شناختی، معرفت شاختی، معنا شناختی و منطقی می پردازد و اخلاق کاربردی همان کاربست نظریات و احکام اخلاق هنجاری یا فراخلاقی برای حل معظلات و تزاحم های اخلاقی در مقام عمل، به ویژه معضلات و تزاحم های نوین می باشد.
سخنران بعدی جلسه حجة الاسلام و المسلمین مهدی علیزاده بود که به بحث درباره نوآوری ها در اخلاق که در یک سده اخیر رخ داده پرداخت.
حجة الاسلام علیزاده با بیان اینکه نوآوری را می توان در دو ساحت اخلاق به عنوان یک نهاد اجتماعی و به عنوان علم اخلاق بررسی کرد، گفت: نوآوری که در سده اخیر در اخلاق بوجود آمده است شامل نوآوری نهادی، نوآوری در عرصه پشتیبانی تولید اندیشه اخلاق و نوآوری علمی در حوزه مطالعات اخلاق اسلامی می شود.
وی افزود: ما می توانیم نوآوری در علم اخلاق را بر اساس سه شاخص درجه عقلانیت، درجه کارآمدی و میزان حجیت آن بررسی کنیم.
انتهای پیام/109