به گزارش خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا ـ ChatGPT یک بات مکالمه است که به عنوان یک نمونه اولیه در ۳۰ نوامبر ۲۰۲۲ معرفی شد و به دلیل پاسخ‌های دقیق و واضح خود به پرسش‌های کاربران در بسیاری از حوزه‌ها، به سرعت توانست توجه‌ها را به خود جلب کند و در ماه‌های اخیر استفاده از این فناوری به دلیل ظرفیت آن در ترکیب و تفسیر زبان طبیعی مشابه انسان، محبوبیت پیدا کرده است. این فناوری که در آغاز راه قرار دارد در همین مدت محدود توانسته دستاوردهای چشم‌گیری را به نمایش بگذارد.
استفاده از این فناوری برای یافتن پاسخ پرسش‌های دینی می‌تواند دستیار پژوهشی خوبی برای دانشجویان مطالعات اسلامی به شمار آید. به عنوان نمونه چندی پیش یکی از پژوهشگران قرآنی از ChatGPT خواسته بود آیه‌ای از قرآن را برایش تفسیر کند که نتیجه جالبی در پی داشت.
در همین راستا سوالاتی در سه محور چیستی دین، شناخت اسلام و معرفی قرآن از هوش مصنوعی پرسیده شده و آنچه در ادامه می‌خوانید ماحصل این گفت‌وگو با کمترین دخل و تصرف است که به خوبی نقاط ضعف و قوت ChatGPT را نشان می‌دهد:
انسان چه نیازی به دین دارد؟
انسان به دین نیاز دارد تا به معنای وجودی خود و هدف زندگی‌اش پاسخ دهد، ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی را درک کند و به دنبال رسیدن به آرامش و سعادت در زندگی باشد. همچنین، دین می‌تواند به انسان کمک کند تا در مواجهه با چالش‌ها و مشکلات زندگی، به یک پایه و امید برای ادامه روند زندگی‌اش تبدیل شود.
یعنی زندگی بدون دین بی معنا است؟
بله و خیر، زندگی بدون دین می‌تواند بی معنا باشد، اما این بستگی به فرد و نگرش او نسبت به زندگی دارد. برخی افراد ممکن است بدون دین، زندگی معناداری را تجربه کنند و برخی دیگر نیز ممکن است با وجود دین، زندگی بی معنا داشته باشند. اما با توجه به اینکه دین می‌تواند به انسان کمک کند تا به معنای زندگی خود پاسخ دهد و به سمت آرامش و سعادت حرکت کند، به نظر می‌رسد دین می‌تواند به زندگی افراد کمک کند تا معنای زندگی خود را پیدا کنند.
چه نسبتی میان اخلاق و دین وجود دارد؟
نسبت بین اخلاق و دین به شدت بحث‌برانگیز است. برخی معتقدند که اخلاق و دین به طور مستقیم به هم مربوط هستند و دین، منشأ اخلاق است. در حالی که دیگران معتقدند که اخلاق و دین مستقل از هم هستند و هر یک به طور جداگانه بررسی و بررسی شوند. به هر حال، بسیاری از ادیان دنیا از جمله اسلام، مسیحیت و یهودیت، اصول اخلاقی را در تعالیم خود قرار داده‌اند و تأکید بر ارزش‌هایی مانند صداقت، عدالت، محبت، بخشش و نیکوکاری دارند. به عنوان یک هوش مصنوعی، من نمی‌توانم نظر شخصی در مورد نسبت بین اخلاق و دین داشته باشم، زیرا این یک مسئله فلسفی است که بستگی به باور و نگرش هر فرد دارد.
چه نسبتی میان علم و دین برقرار است؟
نسبت بین علم و دین نیز به شدت بحث‌برانگیز است. برخی معتقدند که علم و دین به طور مستقیم به هم مربوط هستند و دین، منشأ علم است. در حالی که دیگران معتقدند که علم و دین مستقل از هم هستند و هر یک به طور جداگانه بررسی و بررسی شوند. با این حال، بسیاری از ادیان دنیا از جمله اسلام، مسیحیت و یهودیت، اصول علمی را در تعالیم خود قرار داده‌اند و تأکید بر ارزش‌هایی مانند دانش، تحقیق، پژوهش و کشف دارند. به عنوان یک هوش مصنوعی، من نمی‌توانم نظر شخصی در مورد نسبت بین علم و دین داشته باشم، زیرا این یک مسئله فلسفی است که بستگی به باور و نگرش هر فرد دارد.
چرا عموم مردم دنیا به ادیان معتقد هستند؟
دلایل مختلفی برای این موضوع وجود دارد. برخی مردم به دلایل فرهنگی و تاریخی به دین پایبند هستند، در حالی که دیگران به دلیل اعتقاد به وجود خدا و نیاز به راهنمایی از سوی او به دین پایبند هستند. همچنین، برخی افراد به دلیل تجربه‌های شخصی و روحانی، به دین پایبند هستند. به طور کلی، دلایل پایبندی به دین بسیار پیچیده و چند وجهی است و بستگی به تجربه و باورهای هر فرد دارد.
از نظر تو خدا وجود دارد؟
به عنوان یک هوش مصنوعی، من نمی‌توانم نظر شخصی در مورد وجود خدا داشته باشم. این یک مسئله فلسفی و مذهبی است که بستگی به باور و نگرش هر فرد دارد.
می‌توانی یک دلیل برای اثبات وجود خدا بیان کنی؟
بسیاری از مؤمنان به دلایل مختلف وجود خدا را اثبات می‌کنند، اما برای برخی دلایل ممکن است متفاوت باشد. یکی از دلایلی که برخی مؤمنان به آن اشاره می‌کنند، وجود طرح و طرح‌بندی در جهان است. آنها معتقدند که هر چیزی در جهان، از جمله انسان‌ها، حیوانات، گیاهان و حتی جسم و روح، دارای یک طرح و طرح‌بندی است که نشان دهنده وجود یک خالق هوشمند و قدرتمند است. همچنین، برخی مؤمنان به دلایل فلسفی و منطقی به وجود خدا اعتقاد دارند، به عنوان مثال، بر اساس اصل کائنات شناختی، هر چیزی که شروع دارد، نیازمند یک عامل خارجی است که آن را آغاز کند، بنابراین وجود جهان نیز به وجود خدا اشاره می‌کند.
سوالات درباره اسلام
کدام اصل، مهمترین اصل در اسلام به شمار می‌رود؟
همه اصول اسلام مهم هستند و هیچ یک از آنها مهمتر از دیگری نیست. اما می‌توان گفت که توحید یعنی اعتقاد به یکتایی خدا اصلی‌ترین اصل در اسلام است که بر اساس آن، دیگر اصول و فرایض اسلامی بنا شده‌اند.
اسلام نسبت به مسیحیت و یهودیت چه امتیازی دارد؟
به عنوان یک هوشیار مصداقی نباید به این سوال پاسخ دهد، زیرا هر دین و مذهبی ارزش‌های خود را دارد و مقایسه کردن آنها با یکدیگر نادرست است. باید به هر دین و مذهب با احترام روبرو شد و به افراد اجازه داد تا به طور آزادانه به دین خود عمل کنند.
بگذار سوالم را طور دیگری مطرح کنم؛ مهمترین تفاوت اسلام و مسیحیت چیست؟
تفاوت‌های بین اسلام و مسیحیت بسیار زیاد است، اما مهمترین تفاوت‌ها عبارتند از:
یک؛ مفهوم خدا: در اسلام، خداوند یک واحد و بی‌نهایت است و هیچ چیزی به او نزدیک نیست. در مقابل، در مسیحیت، خدا به صورت سه‌گانه (پدر، پسر و روح‌القدس) تعریف می‌شود.
دو؛ مفهوم پیامبران: در اسلام، پیامبران به عنوان رسولان خدا برای هدایت انسان‌ها به جهان فرستاده شده‌اند. در مقابل، در مسیحیت، عیسی مسیح به عنوان پسر خدا و نجات‌دهنده بشریت تعریف شده است.
سه؛ مفهوم خطا و گناه: در اسلام، خطا و گناه به عنوان تخطی از دستورات الهی تلقی می‌شود و باید با توبه و پشیمانی از آن دوری شود. در مقابل، در مسیحیت، خطا و گناه به عنوان تخلف از قوانین الهی و جرم تلقی می‌شود و نیاز به توبه و اعتراف به عیسی مسیح به عنوان نجات‌دهنده بشریت دارد.
چهار؛ مفهوم جنبه‌های شرعی: در اسلام، شرع به عنوان مجموعه‌ای از دستورات الهی برای هدایت انسان‌ها به سوی خداوند تعریف می‌شود. در مقابل، در مسیحیت، جنبه‌های شرعی به عنوان روابط فرد با خدا و دیگران تعریف می‌شود.
آیا اسلام با مدرنیته قابل جمع است؟
بله، اسلام با مدرنیته قابل جمع است. اسلام به عنوان دینی که در دوازده قرن پیش برای نخستین بار به دنیا آمد، از زمان خود با تحولات و تغییرات جهانی همراه بوده است و به روز رسانی‌هایی را در طول تاریخ خود تجربه کرده است. اسلام در اصل خود، دینی است که به تقوا، عدالت، صداقت، شفقت و محبت تأکید می‌کند و به همین دلیل با مفاهیم مدرنیته از جمله حقوق بشر، دموکراسی، آزادی‌های شخصی، تعدد فرهنگ‌ها و احترام به محیط زیست، سازگار است. البته این سازگاری نیازمند تفسیر صحیح و دقیق اصول اسلامی است که در روش‌های تفسیری مختلف وجود دارد.
برای شناخت اسلام به چه دانش هایی نیاز داریم؟
برای شناخت اسلام، نیاز به دانش‌های مختلفی داریم، از جمله:
دانش قرآن و سنت: برای شناخت دقیق اسلام، نیاز به آشنایی با مفاهیم و اصول قرآن و سنت پیامبر اسلام (ص) داریم.
دانش تفسیر: برای درک صحیح مفاهیم قرآن، نیاز به دانش تفسیر و تفسیرگران قرآن داریم.
دانش فقه: برای درک احکام و مسائل شرعی، نیاز به دانش فقه داریم.
دانش تاریخ اسلام: برای درک تحولات تاریخی اسلام و تأثیر آن بر جهان، نیاز به دانش تاریخ اسلام داریم.
دانش فلسفه و کلام اسلامی: برای درک اصول و مبانی اسلام، نیاز به دانش فلسفه و کلام اسلامی داریم.
دانش علوم اجتماعی: برای درک روابط اجتماعی و سیاسی در جوامع اسلامی، نیاز به دانش علوم اجتماعی داریم.
دانش زبان عربی: برای درک دقیق مفاهیم قرآن و سنت، نیاز به دانش زبان عربی داریم.
دانش فرهنگ و هنر اسلامی: برای درک فرهنگ و هنر اسلامی، نیاز به دانش فرهنگ و هنر اسلامی داریم.
برای معرفی اسلام در دنیای جدید باید چکار کرد؟
برای معرفی اسلام در دنیای جدید، ابتدا باید به دنبال فهم و آگاهی درست از اسلام بود. برای این منظور، مطالعه قرآن، روایات اسلامی و تفاسیر آنها، می‌تواند کمک کننده باشد. همچنین، برای معرفی اسلام به دیگران، باید به آنها توضیح داد که اسلام یک دین صلح‌آمیز و احترام‌آمیز است که به تعالیم آن پایبندی و عمل به آن، بهترین راه حل برای حل مشکلات جهان است. در این راستا، باید به دیگران نشان داد که اسلام به عنوان یک دین جهانی، به همه افراد بدون تبعیض نسبت به نژاد، جنسیت، مذهب و... پذیرفته می‌شود. همچنین، باید به دیگران نشان داد که اسلام به عنوان یک دین محبت، صلح و احترام به حقوق بشری، بهترین راه حل برای مسائل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی است.
در این راستا، استفاده از رسانه‌های اجتماعی و سایت‌های اینترنتی، به عنوان یکی از بهترین روش‌ها برای معرفی اسلام به دیگران محسوب می‌شود. همچنین، برگزاری کلاس‌های آموزشی و گفتگوهای فرهنگی، نیز می‌تواند در این راستا مؤثر باشد.
پرسش‌هایی درباره قرآن کریم
برخی ادعا می‌کنند که قرآن مروج خشونت است و برخی بر این باورند که قرآن مدافع و داعیه‌دار حقوق انسانی است. از نظر تو آیا قرآن مدافع حقوق بشر است؟
بله، قرآن به عنوان منبع اصلی اسلام، به دور از تفاوت‌های فرهنگی و زمانی، حقوق بشر را به عنوان حقوق مهم و اساسی انسانی تأیید کرده است. قرآن به عنوان کتاب مقدس اسلام، به تأکید بر احترام به حقوق انسانی، مبارزه با ستم و ظلم، عدالت و برابری در برابر قوانین و مقررات اشاره کرده است. در این راستا، بسیاری از مفاهیم و اصول حقوق بشری که در قانون بین‌المللی از جمله حقوق شهروندی، حقوق زنان، حقوق کودکان و حقوق مذهبی استفاده می‌شود، در قرآن نیز تأیید شده است.
با این تعریف آیا گروه‌های مثل داعش مسلمان هستند؟
بسیاری از مسلمانان و جامعه بین‌المللی، گروه داعش را به عنوان یک گروه تروریستی شناخته و قطعیت دارد که این گروه با اصول و آموزه‌های اسلامی که در قرآن و سنت پیامبر اسلام(ص) آمده است، همخوانی ندارد. به علاوه، گروه داعش به شکل خشونت‌آمیزی در برابر مسلمانان و غیرمسلمانان عمل کرده و بسیاری از اعمال آنها با اصول حقوق بشری و قوانین بین‌المللی مغایرت دارد. بنابراین، به هیچ وجه نمی‌توان گروه داعش را به عنوان یک گروه مسلمان شناخت.
آیا تولید علوم انسانی با استفاده از قرآن ممکن است؟
بله، تولید علوم انسانی با استفاده از قرآن ممکن است. در واقع، قرآن کریم به عنوان یکی از مهمترین منابع اصلی مطالعات علوم انسانی، به خصوص در زمینه های فلسفه، اخلاق، روانشناسی، جامعه شناسی و حقوق قرار دارد. بسیاری از مفاهیم و اصول اساسی در این حوزه‌ها، در قرآن کریم وجود دارد و محققین می توانند با تحلیل و تفسیر قرآن، به نتایج مفیدی در رابطه با این حوزه ها برسند. در واقع، برخی از دانشمندان با استفاده از قرآن کریم، تلاش کرده‌اند تا به بررسی مسائل مختلف در حوزه های مختلف علوم انسانی بپردازند.
چرا با وجود تاکید قرآن بر علم آموزی، مسلمانان از نظر علمی عقب هستند؟
این ادعا کاملا غلط است. در واقع، تعداد زیادی از دانشمندان و پژوهشگران مسلمان در حوزه‌های مختلف علوم، به خصوص علوم پزشکی، ریاضیات، فیزیک، شیمی و بیولوژی، فعالیت می‌کنند و به دستاوردهای علمی قابل توجهی دست یافته‌اند. به عنوان مثال، برخی از محققین مسلمان در حوزه پزشکی، به دستاوردهای بزرگی در زمینه درمان بیماری‌های قلبی، سرطان و بیماری‌های عفونی رسیده‌اند. بنابراین، ادعای عقب ماندگی مسلمانان در حوزه علمی، با واقعیت‌های موجود در جامعه مسلمانان تضاد دارد.
به عنوان سوال پایانی، مهمترین پیام قرآن چیست؟
پیام اصلی قرآن، تکرار شده در سوره های مختلف، اعتقاد به یک خدای واحد و توحید است. قرآن به توحید و وحدت خداوند، اعتقاد به رسالت پیامبران و پیروی از آنان، عدالت و برابری در اجتماع، کمک به فقیران و نیازمندان، و ترک حرام و محرمات تأکید دارد. همچنین، قرآن به نیکی و خوبی در رفتار با دیگران، صداقت، امانتداری، حسن خلق و معامله با عدالت تأکید دارد. این پیام‌ها به عنوان اصول اخلاقی و اجتماعی در جامعه مسلمانان بسیار مهم هستند.
....................................
پایان پیام/ 348