به گزارش خبرگزاری اهل بيت (ع) ـ ابنا ـ به مناسبت آغاز ماه مبارک رمضان، اکثریت مسلمانان بر رویت محلی هلال ماه اصرار دارند، اما برخی دیگر در عوض بر محاسبه ماه نو یا اعلامیه عربستان سعودی برای تعیین شروع ماه روزه تکیه می کنند. کمیسیون ملّی مشاوره استهلال ماه توسط دولت در اواخر دهه ۱۹۹۰ ایجاد شد و هدف آن این بود که مسلمانان با انسجام روزه را شروع یا متوقف کنند. نمایندگان پیروان طریقت های مختلف، انجمن های اسلامی و امامان گرد هم می آیند، اما اختلاف در مورد آغاز و پایان ماه رمضان در جامعه مسلمانان سنگال باقی است.
در ماه رمضان در سنگال، مجالس کنسرت موسیقی و کلوپ های شبانه و.. تعطیل می شود و پوشش البسه اسلامی نیز بیشتر رعایت می گردد. نماز تراویح که مسلمانان اهل سنت در شب‌های ماه رمضان به جماعت می‌خوانند، در اغلب مساجد برگزار می شود. این نماز پس از نماز عشاء خوانده می‌شود و هر شب یک جزء قرآن را در این نمازها تلاوت می کنند تا در پایان ماه رمضان، ختم قرآن انجام شود. همچنین نمازهای نافله بعد از نماز عصر ادا می شود بیانگر روزه گرفتن برای روز بعد است و اگر فردی قرار است فردا روزه بگیرد باید حتماً بعد از نماز عصر، نافله را به جا آورد.
«Weeru Koor» در زبان «ولوف»، دوره روزه‌داری یا رمضان نهمین ماه تقویم مسلمانان است.
«Suukaru koor» (شکر ماه رمضان) هدیه ای است که به صورت بسته افطاری غالباً مرکب از مایحتاج اولیه مشتمل بر خرما، شیر، قهوه و شکر است که شوهر در ماه رمضان به پدر و مادر همسرش می دهد. زن می تواند در مورد پدر و مادر شوهرش نیز چنین کند. طبق یک سنت است که اسلامی نیست بلکه سنگالی است و می تواند با مبلغی پول، پارچه و غیره نیز جایگزین شود.
«Murum koor» صدقه ای است که هر مسلمان باید در آستانه پایان ماه مبارک رمضان به فقیرترین فقیر بدهد. سنگالی ها معتقدند این صدقه است که روزه را در ماه رمضان کمال می بخشد. حتی کسانی که هنوز به سن روزه نرسیده اند نیز باید صدقه بدهند. ترجیح آن است که صدقه مرکب از کالایی باشد که به ساکن فقیر محله که دائم در آن زندگی می کند، داده شود. به عنوان مثال، ذرت یا برنج و نیز می توان به صورت مبلغ پول اعطا شود.
«Xëdd» (غد) در زبان «ولوف»، به معنای غذای سحری و بیشتر به صورت صبحانه شامل شیر یا قهوه به همراه نان، کره، پنیر و خرما است و «Bësten» اسم غذایی است که روزه دار در نیمه شب برای اجتناب از بیدار شدن برای سحری می خورد و کلمه «Ndogou» به معنای افطاری می باشد. به دنبال افطاری، آب میوه های سنّتی (آب زنجبیل، آب جوشیده با «بیساب» نوشیده می شود و یا نوشیدنی گرم به نام «کینکلیبا» (نوعی چای گیاهی) که از برگ آن به صورت دم کرده با آب داغ یا مخلوط با شیر می نوشند یا قهوه طوبی که نوعی قهوه مخصوص سنگال است.
در این ماه مبارک، برنامه بسیار زیادی از مسابقات قرائت و حفظ قرآن کریم در نقاط مختلف کشور برگزار می شود که توسط شبکه های مختلف تلویزیون پخش و پوشش خبری می یابد. شبکه های مختلف تلویزیون، برنامه های ویژه ماه مبارک رمضان را تولید و تا نیمه های شب به صورت زنده پخش می کنند که مخاطبان زیادی دارد. برنامه های رادیو و تلویزیون مخصوص آموزش قرائت قرآن افزایش یافته و در مقابل کلیه برنامه های سرگرمی از شبکه های دولتی کاهش می یابد. امسال یکی از شبکه های تلویزیونی به پخش مرتب سریال «یوسف پیامبر» با دوبله فرانسه پرداخت.
در ماه رمضان، اغلب انجمن های زنان برنامه های آموزشی برای تفسیر قرآن کریم، آموزه های قرآنی و حدیث توسط استاد خانم اجرا می نمایند. افراد خیّر و نیکوکار به دارالقرآن ها و طبقات ضعیف جامعه، افطاری می دهند و بحث اعطای صدقه رواج فراوان دارد.
در دبستان، برخی از کودکان از سن ۹ تا ۱۰ سالگی به درخواست والدین خود به عنوان تشریفات آغازی ماه رمضان، بدون اجبار روزه می گیرند. معلمان موظفند به رسالت تربیتی والدین احترام بگذارند و تنها در صورتی که متوجه شوند روزه داری بر سلامت دانش آموز آسیب می زند وارد عمل شوند. هر دانش آموز برای روزه یا نگرفتن، مختار است. مشکل زمانی پیش می‌آید که روزه ماه رمضان (تقویم قمری) در زمان مدرسه، در ماه‌های اردیبهشت یا خرداد، که روزها طولانی و گرم است، فرا می‌رسد. برخی از دانش آموزان روزه دار، معافیت از فعالیت ورزشی را درخواست می کنند که به صورت موردی امکان پذیر است. دانش آموزان روزه دار خود را تطبیق می دهند، در صورت رویداد ورزشی، دانش آموزان می توانند در صورت به خطر افتادن سلامتی خود یا در صورت بروز حوادثی در مدرسه، روزه خود را قطع کنند.
در «داره ها» (مکتبخانه قرآنی)، ماه رمضان از جذابیت بسیار خاصی برخوردار است، چرا که علاوه بر دستورات اسلام، رفتار نیکو و شیوه عمل در ماه رمضان برای انجام کارهای مذهبی به طلبه های نوجوان آموزش داده می شود.
دانشگاه داکار در ماه رمضان برنامه ی پذیرایی رستوران را تغییر می دهد تا مشکل صف های طولانی را در زمان افطاری حل کند و به همین خاطر ساعت ۱۶:۳۰ اعلام شده است. هر چند وقت افطاری به افق داکار اغلب بین ساعت ۱۹ و ۳۶ تا ۴۰ دقیقه در ایام غروب ماه رمضان در نوسان است، ولی اغلب روزه داران سنگالی با غروب خورشید اقدام به افطار می کنند.
در سنگال در ایام ماه رمضان، روزها خیابان خلوت تر و رفت و آمد افراد کمتر است و در مقابل در شب ها مغازه ها و سوپر مارکت ها تا دیرقت باز هستند و افراد برای خرید مایحتاج روزانه و تهیه مواد غذایی افطاری و سحری در رفت و آمد هستند. خرما اهمیت زیادی در مصرف روزانه افطاری و سحری دارد و بیشتر از کشورهای عربی تونس و الجزایر وارد می شود. البته قیمت اجناس در ماه رمضان افزایش دارد و از گوشت مرغ بیشتر برای تهیه غذای افطاری به نام «جبو گنار» و «یاسا پوله» به همراه برنج استفاده می شود و در اواخر ماه مبارک و فرارسیدن عید فطر تقریباً کمیاب می شود. هزینه های غذایی بسیار بالاتر از میانگین ماه های دیگر سال و به دلیل تغییر عادات مصرف کننده است.
هوای استان های مختلف سنگال با هم تفاوت دارد و در برخی مناطق شرایط برای روزه گرفتن بسیار سخت است و به همین خاطر شهر به صورت نیمه تعطیل درمی آید.
ساعت کار ادارت در ماه رمضان، از ساعت ۹ صبح الی ۱۵ عصر است و موسسات و شرکت های خصوصی و دولتی، سبد مواد غذایی برای افطاری به کارمندان خویش هدیه می دهند. نانوایی ها از ساعت ۲ بعدازظهر تا ۶ صبح کار می کنند.
در مساجد بزرگ طریقت ها در مناطق مختلف استان ها، برنامه افطاری برقرار است و طریقه مریدیه حدود سه تا پنج هزار نفر به ویژه در شب های شنبه و یکشنبه افطاری می دهد. پیروان طریقه مریدیه در مراسم شب قدر که از نظر آنان ۲۶ ماه مبارک رمضان است تا صبح در مساجد به قرائت قرآن کریم می پردازند.
دوره های ورزشی، سالن های بدنسازی، زمین های فوتبال یا بسکتبال در این ماه رمضان نسبتاً خلوت است.
به زبان بومی «ولوف»؛ عید فطر، «کوریته» نامیده می شود و در این روز همه از یکدیگر با کلمه«بال مآخ» طلب بخشش و عفو می کنند و طرف مقابل با کلمه«بال نالا» قبول بخشش را اعلام می کند. نماز عید فطر در مساجد برگزار می شود که صف های نمازگزاران به خارج از حیاط مساجد و خیابان گسترش می یابد. معمولاً رئیس جمهور و مقامات دولتی برای نماز عید فطر در «مسجد بزرگ سنگال» به امامت «الحاج علیون سامب» حضور می یابند و پیروان طریقت های مختلف در مساجد خویش به اقامه نماز عید فطر و گوش دادن به خطبه امام جماعت می پردازند.
در صبح عید فطر، پس از بازگشت از مسجد غذایی موسوم به «LAKH» را زنان خانه دار سنگالی تهیه می کنند که فرنی مشتمل بر آرد ارزن با سس ماست و خمیر بادام زمینی است که از دیرباز یک غذای تقریباً واجب در صبح عید محسوب می شده و غذایی سبک و راحت هضم است. برخی ترجیح می دهند آن را ساده بخورند، برخی دیگر ترجیح می دهند موادی مانند جوز هندی، کشمش، شکوفه پرتقال، نارگیل رنده شده، شکر و وانیل را اضافه کنند.
از جلوه های همبستگی در بین پیروان ادیان مختلف در سنگال، اقدامی است که جامعه مسیحی سنگال در ماه رمضان از خود نشان داده و اعطای نوشیدنی گرم به مسافران روزه دار وسائل نقلیه عمومی در میدان«ژدو» در ساعت ۷ غروب بوده که تا فاصله رسیدن به مقصد و منزل، افطار کنند.
به طور کلی در سنگال، واجبات مذهبی ماه رمضان اغلب با سنّت های بومی چند صد ساله پیوند زده می شود که به این ماه، برکت و جذابیت بی نظیری می بخشند.
....................
پايان پيام/ ۲۱۳