به گزارش خبرگزاری اهل بيت (ع) ـ ابنا ـ پاکستان یکی از پرجمعیت‌ترین کشورهای جهان اسلام است. ۹۸ درصد از جمعیت پاکستان مسلمان و ۲۵ درصد از آنان شیعه اثنی‌عشری هستند. با وجود اینکه اکثر مردم از اهل تسنن‌اند، لیکن رهبران و شخصیتهای برجسته پاکستان شیعه می‌باشند که می‌توان از «محمدعلی جناح» بانی پاکستان و «قائد اعظم» آن یاد کرد. در قیام مسلمانان برای استقلال از هند، تفکر شیعی و اسوه‌های عاشورا نقش اساسی داشته‌اند. با پیروزی انقلاب اسلامی ایران که بر اساس تفکر شیعی بنا نهاده شده بود، این انگیزه‌ها به نیرومندترین و پر تحرک‌ترین عوامل حرکت اصلاح‌طلبانه مبدل شد.
کراچی، لاهور، کویته (مرکز ایالت بلوچستان پاکستان)، اسلام آباد، پیشاور، راولپندی، حیدرآباد، گواجرنوالا، سیالکوت فیرپور، بهکر، جهنگ، پاره چنار، بنگش، اسماعیل خان، رورجمیان، از شهرهای شیعه‌نشین پاکستان‌اند.
همچین ناحیه «بلتستان» از سرزمین کشمیر و مرکز آن «اسکرودو» که تحت کنترل پاکستان است شیعه اثنی عشری می‌باشند.
شمار قابل ملاحظه‌ای از هزاره‌های شیعه افغانستان نیز در این کشور به سر می‌برند. در «بلتستان» و «گلگت» در مرز چین و پاکستان حوزه‌های علمیه شیعه دایر است و روحانیان شیعه زیادی در آنها آمد و شد دارند، که اغلب از تحصیل کردگان حوزه‌های علمیه نجف اشرف، قم، مشهد یا خود پاکستان هستند. این حوزه‌ها تنها به این نواحی محدود نشده بلکه در اکثر شهرهایی که شمار قابل ملاحظه‌ای شیعه در آن سکنی گزیده‌اند، به فعالیت مشغول‌اند.
یکی از حوزه‌های علمیه پاکستان در شهر شیعه‌نشین کویته است. مدرسه علمیه امام صادق (ع) در سال ۱۳۵۸ شمسی به دستور رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران در شهر کویته ساخته شد که در اوایل سال ۱۳۷۰ شمسی شمار طلاب آن به ۶۰ نفر می‌رسید.
همچنین «مدرسه شهید عارف حسینی» از جمله حوزه‌های علمیه شیعه پاکستان است که در پیشاور تربیت دانشجویان علوم اسلامی را بر عهده گرفته است. این مدرسه در سال ۱۳۶۴ شمسی تاسیس یافته است.
«مدرسه امام رضا (ع) نیز در شهر «سرینگر» کشمیر قرار دارد و به سال ۱۴۰۷ قمری/ ۱۹۸۶ ميلادی فعالیت فرهنگی خود را آغاز کرده است».
حوزه‌های علمیه پاکستان
مدارس و حوزه‌های علمیه شیعه که در این سرزمین به فعالیت فرهنگی، سیاسی، اجتماعی مشغول‌اند، از این قرار است: آفتاب‌المدارس در شهر بهاولنگر، احسن‌المدارس در شهر فیصل‌آباد، الجامعةالغدیر در شهر احمد پورسیال جهنگ، الجامعةالمهدویه در شهر توبه تیک سنگه، باب‌العلم در شهر مبارکپور اعظم کره، جامعه آل عمران فاطمیه بهکر در شهر لاهور، جامعةالمنتظر در شهر سرگودها، جامع حیدر از توابع دیره اسماعیل، جامعه علمیه باب‌النجف در شهر خان، جامعةالثقلین در شهر راولپندی، جامعةالتائم در شهر لیه، جامعةالمعصومین در شهر فیصل آباد، جامعةالمنصوریه در شهر اسکردو، جامعةالمؤمنین در شهر راولپندی، جامعه امامیه در شهر جهلم، جامعه امامیه در شهر کراچی، جامعه امامیه در شهرکویته، جامعه امامیه در شهر لاهور، جامعه امامیه در شهر ناظم آباد، جامعه اهل بیت (ع) در شهر اسلام آباد، جامعه جعفریه در شهر گوجرانوالا، جامعه جوادیه در شهر بنارس، جامعه حسینیه در شهر جهنگ صدر، جامعه شمسیه از توابع مظفرگره، جامعه علمیه فیض‌النجف در شهر پبی، جامعه الرضویه در شهر چیچه وطنی، دارالتبلیغ اسلامی در شهر کوت ادو، دارالعلوم الجعفریه در شهر خوشاب، دارالعلوم المحمدیه در شهر سرگودها، دارالعلوم حسینیه کبیر والا در شهر مولتان، دارالعلوم حسینیه در شهر جهنگ، دارالعلوم حسینیه در شهر ملکانی ، دارالعلوم الحیدریه در شهر گلگت و دارالعلوم کاظمیه در شهرکوت سمابه.
دانشمندان حوزه پاکستان
حوزه‌های علمیه شیعه در پاکستان دانشمندان بزرگی را به جهان اسلام عرضه داشته‌اند که برای آشنایی مختصر با یکی از حوزه‌های پربرکت آن به ذکر برخی از آنان اکتفا می‌کنیم:
- مولانا سید ابوالقاسم حائری
مولانا ابوالقاسم حائری (۱۲۴۹ـ۱۳۲۴ قمری) برخلاف نظر پدر تاجرش سید حسین قمی که از قم به کشمیر آمده و علاقه‌مند بود فرزند به تجارت مشغول شود، به علوم دینی رو آورد و از محضر «سلطان العلماء» و «سید‌العلماء» بهره برد. آنگاه به عتبات رفت و در درس شیخ انصاری و علامه اردکانی حاضر شد و از سوی وی به «فاضل هندی» ملقب گردید و اجازه اجتهاد دریافت داشت.
آنگاه از علمای شیراز، قم، کرمان، اصفهان و مشهد استفاده کرد و به لاهور برگشت و مدرسه‌ای تاسیس نمود. در مجالس درس او پیروان مذاهب مختلف مانند حنفی، اهل حدیث، تحصیل کرده‌ها و روشنفکران آریایی و مسیحی شرکت می‌کردند. تعداد تصانیف چاپی و غیرچاپی او بالغ بر پنجاه عنوان است. وی و فرزندش علامه سید علی حایری از بزرگان مذهب جعفری در آن دیار بودند که خدمات شایان توجهی در سند و پنجاب به انجام رساندند.
- مولانا سید رضی جعفر نقوی
مولانا سید رضی جعفر نقوی (متولد ۱۹۴۷ ميلادی) در «کهجوا» از توابع «سارن» ایالت «بهار» هند در خانواده اهل علم متولد شد. پدر وی از علمای شهیر شیعه بود و او قرآن مجید و تعلیمات دینی را از پدر خویش فراگرفت و در دوازده سالگی وارد سلطان‌المدارس لکنهو شده به دریافت «سندالافاضل» نایل آمد و پس از تحصیل در الله‌آباد و علیگره و کراچی عازم قم شده و در دروس سطح استاد اعتمادی حاضر شد. آنگاه راهی نجف اشرف گردید. از سال ۱۹۶۸ تا ۱۹۷۵ ميلادی به ادامه تحصیل پرداخت و از محضر آیات عظام و اساتید نجف اشرف بهره برد.
سید رضی جعفر نقوی پس از بازگشت، به تدریس و تالیف و سخنرانی پرداخت که بیست اثر در زمینه تفکر شیعی از خود ارائه داده است.
در نتیجه مساعی وی برنامه عظیم دایر کردن مدارس در دست اقدام است. چنانکه زیر نظر «تنظیم المکاسب» تقریبا یک هزار مدرسه دایر خواهد شد که از جمله حدود ۳۰ مدرسه تاکنون دایر شده است.
- مولانا حافظ سید ریاض حسین نقوی
مولانا حافظ سید ریاض حسین نقوی (متولد ۱۹۴۱ ميلادی) در «چاه» سیدان والا، بلوک علیپور از توابع مظفر گره به دنیا آمد. پس از حفظ قرآن کریم به فراگیری فقه و اصول و فلسفه پرداخت. سید ریاض پس از مدتی لاهور را به قصد نجف اشرف ترک کرد و در درس آیت‌الله شیخ جواد به تحصیل رسائل، مکاسب و کفایه پرداخت و شرح منظومه را از آیت‌الله سید محمدتقی قمی و اسفار ملاصدرای شیرازی را از مولانا میرزا فتح الله اصفهانی فراگرفت.
همچنین در دروس خارج آیت‌الله حکیم، امام خمینی(ره) و آیت‌الله خویی حاضر شد و در سال ۱۹۶۹ ميلادی به جامع المنتظر لاهور بازگشت و به تدریس علوم عرفانی پرداخت.
در سال ۱۹۷۹ ميلادی انجمن اتحاد شیعه را تشکیل داد و فارغ‌التحصیلان حوزه علمیة قم را در آن مجمع علمی گرد آورد تا مسایل فقه جعفری را پاسخ گویند.
- مولانا سید ساجد علی نقوی
مولانا سید ساجد علی نقوی (متولد ۱۹۴۰ ميلادی) در ملهو والی، بخش پندری گهیب از توابع اتک متولد شد و دروس حوزوی را در مولتان در مدرسه مخزن‌العلوم‌الجعفریه شروع کرد و در سال ۱۹۷۰ ميلادی به راولپندی بازگشت و در مدرسه آیت‌الله حکیم «مدرس اعلا» شد و مؤسسه هیات علمای امامیه را بنیاد نهاد که منجر به گردهمایی شیعه در سال ۱۹۸۰ ميلادی شد و حرکتی در جهت بینش سیاسی شیعه در آن سامان آفرید.
- مولانا سید عارف حسین حسینی
مولانا سید عارف حسین حسینی به سال ۱۹۴۶ ميلادی در روستای تاریخی پاراچنار مشهور به پتوار متولد شد و پس از طی دروس مقدماتی به نجف اشرف رفت و به مدت شش سال از دروس آیت‌الله شهید سید‌اسدالله مدنی و آیت‌الله سید مرتضوی بهره برد. آنگاه در سال ۱۹۷۳ ميلادی چند ماه به پاکستان آمد و در سال ۱۹۷۴ برای ادامه تحصیل عازم حوزه علمیه قم شد و از اساتید حوزه، حضرت آیت‌الله مطهری، آیت‌الله سیدکاظم حائری، آیت‌الله میرزا جواد تبریزی، آیت‌الله مکارم شیرازی، آیت‌الله محسن حرم پناهی و آیت‌الله وحید خراسانی کسب فیض کرد و به سال ۱۹۷۸ ميلادی به وطن بازگشت و در سلک مدرسان مدرسه جعفریه پاراچنار درآمد.
وی در مدت تحصیل در نجف اشرف بارها با رژیم بعث عراق درگیری داشت و دفعاتی در زندان بعثی‌ها گرفتار شد و زمانی که از زندان آزاد شد به قم آمد و به موازات تحصیل بر ضد رژیم پهلوی مبارزه می‌کرد و در بازگشت به پاکستان هم به مبارزه با ایادی جور و ظلم پرداخت. چنانکه در گردهمایی اسلام آباد در سال ۱۹۸۰ م. فعالانه شرکت کرد. مدتی پیش، هنگامی که در «سد» به علت دسیسه‌های خارجیان، نسبت به شیعیان ظلم و ستم آغاز شد و صدها بی‌گناه به قتل رسیدند و خانه‌های آنان سوخته شد و مال و اسباب و میلیون‌ها روپیه به غارت رفت، وی شیعیان آن منطقه را متحد ساخت و مدت ۲۲ روز در زندان ماند و سرانجام توطئة استعمار را ناکام کرد.
وی به رهبری حضرت امام خمینی (ره) اعتقاد کامل داشت و در پیشبرد اهداف اسلامی از جان خویش دریغ نداشت. در سال ۱۹۸۴ م. جلسه «نهضت نفاذ فقه جعفری» در بهگر منعقد و سید عارف حسین حسینی به جانشینی مفتی «جعفر حسینی» انتخاب گردید. این شخصیت مبارز که لحظه‌ای از جهاد در راه خدا و پیشبرد اهداف اسلامی غافل نبود در ۲۱ ذیحجه ۱۴۰۸ قمری/ ۱۴ مرداد ۱۳۶۷ شمسی بعد از نماز فجر به دست یکی از ایادی استعمار و استکبار جهانی در پیشاور در چهل و یک سالگی شهید گردید.
- مولانا سید جواد نقوی
مولانا سید جواد نقوی متولد ۱۹۶۲ روحانی سرشناس پاکستانی و مبلغ اسلام ناب محمدی است. ایشان از شاگردان خاص حضرات جواد تبریزی، جوادی آملی و حسن زاده آملی هستند. این روحانی با عناوینی چون سید مقاومت پاکستان، فرزند انقلاب و استاد محترم شناخته می شود.
حوزه علميه العروة الوثقی به همت وی در شهر لاهور پاکستان تأسیس و در سالروز میلاد مسعود امیر المؤمنین (ع) مصادف با اکتبر ۲۰۱۰ میلادی رسماً افتتاح و آغاز به کار کرد. سيستم آموزشي اين حوزه تلفیقی از نظام سنتی حوزوی و نظام ترمی دانشگاهی است و دارای سه مقطع تحصیلی می باشد که مدت زمان تحصیل آن حداقل دوازده سال و دارای بیست و دو رشته تحصیلی است.
علاوه بر برنامه های مستمر و درازمدت که برای طلاب موجود در مدرسه وجود دارد، برنامه های آموزشی دیگری از قبیل نشست ها و جلسات پرسش و پاسخ، نظام تربیتی و ... به صورت هفتگی در داخل و خارج حوزه نیز انجام می شود. اساتید اين جامعه از فارغ التحصیلان حوزه علمیه قم و پیرو مکتب امام خمینی (ره) و خط ولایت و رهبری هستند که برخی از آنها از شخصیت های برجسته علمی، فکری و صاحب نظر می باشند.
دانشمندان شیعه علاوه بر تحصیل و تدریس و اشتغال به تبلیغ و سخنرانی، برای نشر تفکر سیاسی شیعه اثنی عشری از جدیدترین عناصر تبلیغاتی و شیوه‌های نشر عقاید اسلامی بهره می‌گیرند.
.........................
پايان پيام/ ۲۱۳