حجت‌الاسلام پناهيان مسئول اتاق فكر نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه‌ها ضمن اشاره به اينكه مسئولان رسانه احتمالاً رسالت و نقش حداكثري براي رسانه قائل نيستند و به همين دليل كارهاي مهم و انجام نگرفته فراواني روي زمين مانده است، تصريح كرد: اگر به فرموده حضرت امام (ره) رسانه يك دانشگاه عمومي است، بايد اعضاي هيئت علمي مخصوصي داشته باشد كه از عهده اداره محتوايي رسانه برآيند و برنامه‌سازان را جهت بدهند و در مقابل انتقادها و اشكالاتي مطرح مي‌شود، پاسخگو باشند.
وي در پاسخ به اين سؤال كه چرا اخيراً كمتر از رسانه انتقاد مي‌كنيد؟، گفت: احساس مي‌كنم اين انتقادهاي پراكنده كه در سخنراني‌ها مطرح مي‌شوند، گاهي خوب فهميده نمي‌شود و يا حتي موجب سوء تفاهم مي‌شود و بسياري از اوقات هم ترتيب اثر داده نمي‌شود. بنده قصد تخريب افراد و يا بي‌اعتبار ساختن سازمان را هم كه ندارم، به همين دليل سعي مي‌كنم كمتر برنامه‌هاي حرف‌دار رسانه را دنبال كنم، تا كمتر نيز احساس مسئوليت كنم. از منتقد بودن به معناي منفي كلمه نيز خوشم نمي‌آيد و دوست دارم بيشتر مثبت‌نگر باشم، لذا عيب‌جويي با مذاقم سازگار نيست.
حجت الاسلام پناهيان با اشاره به حساب شده نبودن جريان انتقال انتقادها از سوي برخي خبرگزاري‌ها و سايت‌ها افزود: متأسفانه شيوه انعكاس انتقادها در رسانه‌ها، گاهي از اوقات با تمركز بر لبه‌هاي تيز انتقادها فضا را منفي‌تر از آنچه هست نشان مي‌دهد. البته تأكيد مي‌كنم انتظار من از رسانه بسيار بيشتر از وضع موجود آن است. ضمن آنكه انگيزه اصلي من از نقد محصولات رسانه‌اي، بهره گيري از زبان مشترك براي تصحيح پاره‌اي از خطاها در بين افكار عمومي است. چون يكي از كاركردهاي رسانه ايجاد اين زبان مشترك است. مثلا وقتي همه مردم برخورد يك پسر با پدرش را در يك سريال ديده‌اند، به جاي توضيحات مفصل با يك اشاره كوتاه به آنچه در آن داستان گذشته و نقد آن رفتار، همه مخاطبان به سهولت به موضوع منتقل مي‌شوند.
وي كه عضو گروه علمي رشته تخصصي تبليغ در حوزه علميه نيز است با اشاره به اين كه محصولات رسانه‌اي و سينمايي را نماينده‌اي از افكار عمومي مي‌داند، گفت: وقتي رسانه و محصول رسانه‌اي به شكل فراگيري در زندگي مردم حضور دارد، ما به عنوان مبلغان ديني از اشاره هايي استفاده مي‌كنيم كه در فيلم‌ها و سريال‌ها به زبان مشترك در جامعه تبديل شده است، بنابراين يكي از بهترين شيوه‌ها براي اشاره و تصحيح نقصان‌ها در بين افكار عمومي سود بردن از بستري است كه محصولات رسانه‌اي ايجاد كرده‌اند.
حجت‌الاسلام پناهيان انگيزه ديگر خود از نقد محصولات رسانه‌اي را تصحيح نوع نگاهي كه برنامه‌سازان رسانه درباره مفاهيم ديني و اجتماعي به جامعه مي‌دهند دانست و اظهار داشت: يك مبلغ ديني وقتي مي‌بينيد در يك سريال بر خلاف نص صريح آيه قرآني «اِنَّ كيد الشيطان كان ضعيفاً» كيد شيطان پر رنگ و قوي مطرح شده است، بايد اين خطا را براي اصلاح نگاه مردم به مفاهيم ديني تذكر دهد. البته برنامه‌هاي رسانه در ديگر مسائل اجتماعي و انساني نيز ممكن است القائات ناصوابي در جامعه ايجاد كنند كه تذكر آنها هم وظيفه يك مبلغ ديني است ولي نسبت به چيزهايي كه ممكن است نزديك به تحريف معنوي دين باشد، از حساسيت كمتري برخوردارند.
وي زمزمه « عدم ورود عالمان ديني به نقد محصولات رسانه‌اي» و «فرهنگ مردم» را سخيف دانست و افزود: رصد افكار عمومي، نيازسنجي و ظرفيت‌شناسي يكي از اساسي‌ترين كارهاي يك كارشناس و مبلغ ديني است، از اين نظر مبلغان توانمند، ارزيابي نسبتاً دقيقي از تأثيرات يك برنامه رسانه‌اي در بين افكار عمومي دارند و مي‌توانند مشاوره‌هاي خوبي به صدا و سيما ارائه كنند. اساسا يكي از مشكلات مهم محصولات رسانه‌اي و هنري در جامعه ما عدم توانايي در سنجش آثار تربيتي و فرهنگي يك برنامه و يا فيلم‌ها و سريال‌هاست. چه بسا در يك فيلم تعارض روشني با احكام شرعي وجود نداشته باشد ولي روح حاكم در آن القا كننده مفاهيم مسمومي باشد.
حجت الاسلام پناهيان كه بيش‌از ده سال مسئول نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه هنر بوده است، در پاسخ به چرايي چالش‌هاي ارتباط عرصه هنر و رسانه با دين گفت: اين اشكال پيش از آن كه به دنياي رسانه و صدا و سيما مربوط باشد، معطوف به آموزش عالي هنر در كشور است، براي اين كه حوزه آموزش هنر و رسانه توجهي، به تئوري‌پردازي و توليد دانش نكرده است، از سويي تلاش‌هاي تجربي نيز نتوانسته به نتايج مدنظر دست يابد. ما اساساً دانش حوزه هنر و رسانه را بومي نكرديم چه برسد به اين كه در فرهنگ بومي‌مان، رابطه دين، هنر و رسانه را كاملاً تبيين كرده باشيم.
وي افزود: انديشمندان حوزه و دانشگاه آراي قوي در باب بومي كردن رسانه و هنر و ارتباط حوزه رسانه با ساحت دين ارائه نكرده‌اند، بنابراين نمي‌توانيم از كارهاي تجربي كه درباره رابطه رسانه و هنر با دين صورت گرفته، انتظار زيادي داشته باشيم. زحمات زيادي كشيده شده است ولي نتايج پربار نيست، به خاطر اين كه توليد محصول رسانه‌اي متأثر از فرهنگ غني اسلامي ـ ايراني كار دشواري است و اهالي رسانه نيز بايد اين دشواري را بپذيرند تا راه براي رشد باز شود.
رئيس اتاق فكر نهاد در پاسخ به اين سؤال كه چرا استفاده از مشاوران مذهبي در ساخت برنامه‌هاي ديني نتايج مطلوبي نداشته است، گفت: لزوماً هر كسي كه طلبه موفق و يا تا حدي آگاه به معارف و مباني ديني بود، نمي‌تواند كارشناس مذهبي خوبي براي يك برنامه رسانه‌اي باشد بلكه بايد واجد ويژگي‌هاي خاصي نيز باشد كه بيشتر در توانمندي‌هاي عرصه تبليغ يافت مي‌شود. البته هر مبلغ موفقي كه در كار خودش توفيقاتي نيز دارد اما لزوما نمي‌تواند در اين عرصه صاحب نظر باشد. حوزه‌هاي علميه نيز كمتر به تربيت چنين كارشناساني براي ارائه مشاوره با توليدات رسانه‌اي اقدام كرده‌اند، مگر آن كه فضلا يا ديگر كارشناسان ديني شخصاً به مطالعه و كسب توانائي‌ها در اين عرصه پرداخته باشند.
وي معيار موفقيت مشاوره يك كارشناسي مذهبي را براي يك برنامه مذهبي، جذب عوام و دفع نكردن خواص دانست و تصريح كرد: هيچگاه صرف استقبال مردم از يك فيلم، دليل كافي براي موفقيت آن نيست و آثار ناپيداي هر برنامه‌اي را بايد از كارشناسان امر تبليغات و ارتباطات پرسيد.
حجت الاسلام پناهيان با بيان اين كه مديران رسانه همان قدر كه براي توليد يك محصول رسانه‌اي خوب همت مي‌كنند، بايد به همان ميزان براي نقد كامل و شفاف محصولات رسانه نيز اهتمام بورزند، اظهار داشت: مديران ما نبايد اين گونه تصور كنند كه اگر يك محصول رسانه‌اي پر انتقاد ظاهر شد، اين انتقادها لزوماً متوجه آنها است، گاهي از اوقات اين كارشناس‌ها و تهيه‌كنندگان و توليدكنندگان يك اثر هستند كه بايد انتقادها را بشنوند و اگر پاسخي داشتند، ارائه كنند. مديران رسانه نبايد هميشه سرنوشت خود را با سرنوشت كارگردان و فيلم‌نامه‌نويس گره بزنند، حتي اگر نظارت عميقي بر توليد محصول رسانه‌اي داشته باشند. همان طور هم كه رهبر معظم انقلاب حساب انتصاب رياست صدا و سيما را از حساب انتقاد از محصولات رسانه‌اي جدا كردند.
وي يكي از راه حل‌هاي مهم براي بيرون رفتن از وضعيت دشوار كنوني را بها دادن به مؤسسات مستقل توليد فيلم دانست و در اين باره گفت: بايد كار توليد فيلم به موسسات مستقلي كه هويت و شناسنامه روشني دارند و از كفايت معرفتي، معنوي و هنري كافي برخوردارند، سپرده شود. مؤسساتي كه داراي فكر و انديشه هستند و به ارزش‌هاي اين جامعه از بن دندان اعتقاد دارند و از سبك هنري و روش خاصي كه خلاقيتشان اقتضا مي‌كند، تبعيت مي‌كنند. بايد اينگونه مؤسسات با حمايت رسانه ملي اعتبار يابند و در چرخ‌دنده‌هاي اداري گير نكنند و به رقابت‌هاي مبتذل نيز كشيده نشوند. به گونه‌اي كه مردم به مرور علاقه مند بشوند محصولات فلان موسسه را ببينند و هر كدام از اين موسسات در موضوعات خاصي تخصص پيدا كنند و محتواي لازم براي توليدات خود را فراهم آورند و مخاطبان خاص خود را داشته باشند. به اين ترتيب مشكل رقيب نداشتن رسانه كه آفات فراواني دارد و سختي‌هاي به عهده داشتن مسئوليت صفر تا صد برنامه‌ها از سوي مديران رسانه حل خواهد شد. البته فوائد بسيار زيادتر ديگري نيز دارد كه يكي از آنها پديد آمدن ميدان رقابت براي توليد محصولات بهتر، و زمينه براي فعاليت نيروهاي مستعد و دلسوز است.
حجت الاسلام پناهيان افزود : واقع مطلب اين است كه اصل 44 قانون اساسي بايد در عرصه فرهنگ هم تا حدود زيادي تحقق پيدا كند و احساس مسئوليت براي تمامي عناصر فرهنگي هنري افزايش يابد و تمام مسئوليت‌ها متوجه مديران دولتي نباشد. همانطور كه امروزه كارگردانان و بازيگران مورد توجه و شناسايي مخاطبان هستند، به مرور موسسات توليد كننده محصولات رسانه‌اي نيز هويت و اعتبار يافته و مردم بتوانند به آنها اعتماد كنند و از محصولاتشان بهره برداري كنند.
انتهاي پيام/