در ابتدای جلسه دکتر ستوده عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع)، با بیان اینکه مسئله فلسطین همواره یکی از مسائل اساسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بوده است و امام موضع شفافی راجع به این قضیه داشتند، گفت: در سه دهه گذشته مسئله فلسطین، تحولات گوناگونی را داشته است و سیاست ما هم راجع به فلسطین دستخوش تحولات گوناگونی شده است.
وی افزود: ما در این جلسه به دنبال بررسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال فلسطین هستیم تا ببینیم چه مسیرهایی طی شده، باید طی می شده است.
در ادامه جلسه دکتر ابراهیم متقی به سخنرانی پرداخت. وی با بیان اینکه تحولات سیاسی و امنیتی خاورمیانه یکی از ناسازه های تعادل در سیاست بین الملل می باشد، افزود: ریچارد هاس رئیس شورای روابط خارجی امریکا تاکید کرده بود در خاورمیانه نمی توان نشانه هایی از ثبات و تعادل را مورد توجه قرار داد، علت اصلی آنرا باید تفاوت های بنیادین در " ادراک امنیتی" و چگونگی موازنه قوا بین بازیگران موثر دانست.
عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه رفتار سیاست خارجی در چنین شرایطی، کار دشوار و مخاطره آمیزی است، ادامه داد: سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نسبت به فلسطین با توجه به مولفه های تاثیرگذار در معادله رفتار سیاسی، چهار دوران را سپری کرده و در هر مرحله، شکل خاصی از تعامل بین بازیگران وجود داشته است.
دکتر متقی چهار رویکرد ژئوپلیتیکی، انقلابی، پراگماتیستی و رویکرد هویتی را الگوهای رفتاری ایران در این چهار دوره دانست و به شرح آنها پرداخت.
وی رویکرد را در مرحله اول، سیاست خارجی ایران با رویکرد ژئوپلیتیکی دانست و گفت: این الگو طی سالهای 79-1970 بر سیاست خارجی ایران حاکم بوده است.در این شرایط، کشورهای ایران، ترکیه و اسرائیل به عنوان حوزه پیرامونی خاورمیانه در صدد ایجاد توازن منطقه ای و کنترل کشورهای حوزه مرکزی برآمدند. هدف اصلی رویکرد ژئوپلیتیکی را می توان ایجاد " توازن منطقه ای" دانست.
دکتر متقی دومین مرحله ایران را، سیاست خارجی با رویکرد انقلابی دانست و افزود: این روند در سالهای بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران شکل گرفت که هدف ایران حمایت از گروه های انقلابی در محیط امنیتی خاورمیانه بود. این امر منجر به تفکیک دو حوزه رادیکال و محافظه کار در جنبش فلسطین گردید و اسلام گرایی رونق بیشتری پیدا کرد.
سومین مرحله، سیاست خارجی با رویکرد پراگماتیستی بود که طی سالهای 92-1988 با نشانه های عمل گرایانه همراه گردید. در این دوران حمایت از جنبش فلسطین در چارچوب اهداف استراتژیک گروه های فلسطینی انجام گرفت و جمهوری اسلامی ایران در این شرایط ترجیح می داد تا موضوع فلسطین بر اساس تعادل منطقه ای مورد پذیرش قرار بگیرد.
رویکرد هویتی، از سال 1992 به بعد، جهت گیری سیاست خارجی ایران در مسئله فلسطین، ماهیت هویتی داشته و بر بازیابی تمامی حقوق تاریخی تاکید نموده است. در این مرحله نگاه جمهوری اسلامی ایران هویتی می باشد و سعی در تحکیم ارتباط خود با کشورهای عربی دارد و لو اینکه از ناحیه آنها کارشکنی هایی صورت بگیرد.
در پایان جلسه دکتر متقی به سوالات حضار پیرامون سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران پاسخ داد.
پایان پیام/109