به گزارش خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا ـ شناخت ویژگی‌های فرهنگی و اجتماعی آفریقا و ظرفیت وجود مسلمانان، محبان اهل‌بیت علیهم‌السلام و شیعیان آفریقا، زمینه‌ای را فراهم می‌کند تا اهداف فرهنگی و ایجاد بسترهای متعدد جهت فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی، بهتر و موثرتر صورت گیرد. در این خصوص خبرنگار خبرگزاری ابنا در گفتگویی با دکتر محمدمهدی شریعتمدار نویسنده، پژوهشگر، مشاور دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) و مدیرکل عربی-آفریقایی مجمع، مشاهدات و تجربیات سفر به چند کشور آفریقایی را جویا شده است.
دکتر شریعتمدار در ابتدا با بیان تاریخچه‌ای از ورود اسلام و تشیع با این قاره گفت: آفریقا قاره‌ای است که از اهمیت و ویژگی‌های خاصی برخوردار است، بخصوص شرق آفریقا که نخستین منطقه برای ارتباط با اسلام و دعوت اسلامى بود. اولین هجرت مسلمانان به حبشه‌ی آن روز و اتیوپی امروز صورت گرفت که داستان و تاریخ آن را همه می‌دانند. در زمان ائمه علیهم‌السلام هم از این منطقه کسانی داشتیم که با حضرات معصومین علیهم‌السلام و با مسلمانان در ارتباط بودند. حضور اسلام در آفریقا و بطور خاص در این منطقه، تاریخچه بسیار طولانی دارد، اما امروز شاهد این هستیم که بیشتر این کشورها بر آيین مسیحیت هستند و این ناشی از تلاش کلیساهای مسیحی و ميسيونرهاى مذهبی و همینطور دوران حضور استعمار غرب در این منطقه بوده است.
وی در خصوص موج ورود تشیع به مناطق مختلف در آفریقا افزود: در این منطقه حضور پیروان اهل‌بیت علیهم‌السلام نيز سابقه طولانی دارد. موج اول این حضور، مهاجرت شیرازی‌ها به این منطقه، بخصوص به شرق آفریقا و مناطق تانزانیا، زنگبار و... بود. در مرحله بعد، مهاجرت شیعیان اثنی‌عشری خوجه از هند به علت فشارها و کشتارها، به این مناطق بود و امروز شاهد حضور پررنگ خوجه‌ها در این منطقه هستیم که از عوامل گسترش اسلام و تشیع در این مناطق به حساب می‌آیند. موج سوم نیز تحت تاثير پیروزی انقلاب اسلامی ایران و آثار آن بود و نه تنها در این منطقه، بلکه در مناطق دیگر، شاهد گرایش افرادی به اسلام و تشیع ومبانى استكبارستيزى انقلاب بودیم. بنابراین این منطقه دارای پیشینه‌ای بسیار مهم است.
شریعتمدار با اشاره به سایر ویژگی‌های این قاره بیان داشت: اهمیت شاخ آفریقا، همجواری با اقیانوس هند، دریای سرخ، تنگه باب‌المندب و عبور از آنجا به سمت کانال سوئز، مواردی است که از لحاظ سوق‌الجیشی، سیاسی، فرهنگی و تاریخی بر ویژگی‌هایی این منطقه افزوده است، اما بر اثر رویدادهایی که در طول تاریخ رخ داده، در این مناطق شاهد مشکلات بسیاری از جمله فقر شدید، تفاوت طبقاتی و همچنین ضعف مردم در زمينه فرهنگ اسلام و تشیع هستیم. بسیاری از پیروان اهل‌بیت علیهم‌السلام بخصوص بومی‌ها دچار فقر اقتصادى و مادى و فقر فرهنگی و علمی هستند. اگرچه خوجه‌ها، مردمانى برخوردار هستند، اما شیعیان و مسلمانان بومی معمولا از فقر، سطح پايين تحصیلات و عدم دسترسی به آموزش عالی رنج می‌برند. آموزش در این مناطق رایگان نیست و نیازمند پرداخت شهریه و مخارج سنگین است و می‌بینیم که جوانان مسلمان و شیعه کمی از تحصیلات عالی و دانشگاهی برخوردار هستند. برای مثال در یک جامعه چند هزار نفری که شاید بیش از هفتاد درصد از آنها جوان باشند، تنها ده فارغ‌التحصیل دانشگاه؛ آن هم در سطح کارشناسی داریم.
مدیرکل عربی-آفریقایی مجمع جهانی اهل‌بیت علیهم‌السلام با تاکید تقویت تبلیغ اسلام در این مناطق گفت: علی‌رغم وجود مساجد، اماکن و مدارس اسلامی و حضور مبلغان، بخصوص در بعضی از مناطق مانند تانزانیا و دارالاسلام که این مدارس رونق بیشتری دارند، باید فرهنگ دینی و اسلامی مسلمانان و شیعیان بیش از این تقویت شود. ما تقریبا فاقد یک رسانه اسلامی در این منطقه هستیم؛ به غیر از یک رادیو در ماداگاسکار یا یک رادیو و تلویزیون در تانزانیا که البته باید در مورد میزان اثرگذاری و پوشش جغرافيايى، مورد بررسی قرار گیرد. در سایر کشورها رسانه اسلامی حتی در سطح رسانه‌های مکتوب نداریم. البته مسلمانان، مبلغان و شخصیت‌های اسلامی، حضور نسبتاً خوبی در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی دارند. گاهى شاهد بعضی تولیدات و محتواها مثل کلیپ‌های سخنرانی و... همچنین توزیع آنها در فضای مجازی هستیم، اما به هیچ وجه اين توليدات پاسخگوی نیازها نیست. ضریب دسترسی به اینترنت در آفریقا، ضریب قابل قبول و حدود شصت درصد است، اما به دلایل مختلف از جمله فقر و گرانی اینترنت و مسائل دیگر، عموم مردم به این شبکه‌های مجازی دسترسی وسيعى ندارند. در همین زمینه گرچه تولیداتی وجود دارد و توزیع هم می‌شود، اما دسترسی به آنها برای همه مردم امکان پذیر نیست.
شریعتمدار افزود: بسيارى از مساجد و حسینیه‌ها از ساده‌ترین امکانات هم برخوردار نیستند، البته در جاهایی وضعیت بهتری وجود دارد. بر اساس آنچه نقل شد، شیعیان در اوگاندا حدود 170 تا 180 مسجد دارند، البته دیگر مذاهب اسلامی هم مساجدی دارند، اما مساجدی که ما از آنها بازدید کردیم و جزو مساجد مطرح و شناخته شده هم بودند، حتی موکت سالم هم نداشتند و گاهی پارچه حصیر یا تکه‌پاره‌های موکت وجود داشت و گاهی حتی همین‌ها هم وجود نداشت. مدارسی هستند که حداقل امکانات رفاهی و خوابگاهی را هم ندارند. به علت طولانی بودن مسیرها، افراد مجبور به استفاده از خوابگاه هستند، اما در جاهايى دیدیم که با چوب درختان، تخت‌هایی ساخته بودند و طلاب و دانش‌آموزان با حداقل امکانات، بدون روشنایی و در تاریکی به سر می‌بردند. بسیاری از مردم ماداگاسکار و از جمله مسلمانان در خانه‌های سه چهار یا پنج متری که از چوب یا حلبی ساخته شده، کنار رودخانه‌ها، برکه‌ها، دریاچه‌ها و در شرایط بسیار نامطلوب و فضای پررطوبت زندگی می‌کنند.
این یک پدیده استثنایی نيست، بلکه پایتخت ماداگاسکار پر است از خانه‌های حلبی چندمتری! حتی خانه‌هایی که مقداری بزرگتر هستند، گاهى فاقد حمام و دستشویی بودند و افراد و خانواده‌ها از حمام‌ها و امکانات عمومی استفاده می‌کنند. در جای جای پایتخت ماداگاسکار که مستعمره فرانسه بود و استعمار فرانسه بطور طبیعی باید آثاری از توسعه و رشد اقتصادی و اجتماعی در آنجا بجا می‌گذاشت، اما می‌دیدیم افراد لباس خودشان را در رودخانه‌ها در آب گل‌آلود و آلوده شستشو می‌دهند. این یک پدیده کاملا همه‌گیر و قابل دید در همه جای پایتخت ماداگاسکار است.
وی با اشاره به دلبستگی مردم به دین و معارف اهل‌بیت علیهم‌السلام ادامه داد: در چنین شرایطی و با این همه مشکلات، شاهد اهتمام مردم نسبت به دین و اسلام، انجام فرایض دینی و توجه به ائمه اطهار علیهم‌السلام هستیم. براى نمونه، در یک مدرسه دخترانه دیدیم که به صورت جمعى، اشعاری درباره امام زمان علیه‌السلام به زبان عربی و حتی به زبان فارسی می‌خواندند. علاقه فوق‌العاده به ایران، جمهوری اسلامی، انقلاب اسلامی و امام راحل و مقام معظم رهبری در میان مسلمانان و شیعیان کاملا مشهود و واقعا بی‌نظیر بود.
شاید غیرقابل باور باشد که در اقصی نقاط این کشورها و در مناطق دورافتاده جنگلی و نقاطی که گاهی باید دو ساعت جاده‌های خاکی، سنگلاخى و پُرچاله را طی می‌کردیم تا به آنجا برسیم، افرادی را می‌دیدیم که سرود جمهوری اسلامی ایران را به زبان فارسی همخوانی می‌کنند؛ و همخوانی سرود «سلام فرمانده» یا «سلام یا مهدی» که می‌توان گفت پدیده‌ای همه‌گیر در این کشورها بود.
با وجود فقر مفرط، غیرقابل تحمل و غیرقابل باور، اما این همه توجه به دین، عشق به اسلام، تشیع و ائمه اطهار علیهم‌السلام و حتی به ایران، برای ما شگفت‌انگیز بود.
شریعتمدار در پایان با تاکید بر ضرورت توجه بیشتر به این مناطق در راستای تبلیغ اسلام بیان داشت: نکته اصلی این است که واقعاً در دنیای اسلام، زمینه‌ها، موضوعات ناشناخته و بکر زیادی وجود دارد که روى آنها کمتر کار شده و توجه به این‌ها می‌تواند برای کسانی که دل و جان در گرو دین و اسلام دارند، مفید و مهم باشد.
....................
پایان پیام