حجت‌الاسلام و المسلمین نجف لک‌زایی در جمع کارکنان و اعضای هیئت علمی پژوهشکده الهیات و خانواده با اشاره به شاخص‌های مهم حکمرانی مطلوب اظهار کرد: به صورت خلاصه، سه شاخص ایده، سیستم و اجرا و به‌صورت مفصل‌تر، پنج شاخص مسئله، ایده، سیستم، اجرا و بازخورد از مؤلفه‌های اصلی در چرخه حکمرانی محسوب می‌شود.
وی ضمن تشریح چرخه حکمرانی افزود: این چرخه از مسئله‌محور بودن آغاز و با ارائه راه‌حل مناسب، وارد مرحله ایده‌پردازی می‌شود و سپس قسمت بسترسازی و عملیاتی کردن ایده یا همان مؤلفه سیستم به میدان می‌آید و پس از آن، نوبت به دریافت بازخورد و تحلیل نتایج حاصل از انجام آن ایده می‌رسد.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در بخشی دیگر از سخنان خود، ورود به فعالیت‌های پژوهشی حوزه حکمرانی را یکی از فعالیت‌های دفتر تبلیغات اسلامی دانست و تصریح کرد: شناسایی وضع موجود، وضع مطلوب و چگونگی حرکت از وضع موجود به وضع مطلوب از لوازم رویکرد حکمرانی است.
وی خاطرنشان کرد: در حوزه‌های مختلف حکمرانی، همچون حکمرانی سیاسی، فرهنگی و خانواده ابتدا باید چالش‌ها و نیازهای موجود در مسیر تحقق حکمرانی مورد بررسی قرار گیرد و سپس با توجه به منابع موجود و منابعی که می‌توان آن را آماده و مهیا کرد، ایده‌هایی برای رفع این نیازها ارائه و تحت نظام و سیستمی منسجم، اجرا شود.
حجت‌الاسلام لک‌زایی در خصوص گستردگی حکمرانی با بیان اینکه حکمرانی فضایی است که دولت، نهادهای مردمی، بخش خصوصی و آحاد مردم در آن حضوری فعال دارند، گفت: در حکمرانی شاخص‌هایی همچون شفافیت، پاسخگویی، مشارکت، مشروعیت، عدالت، کارایی و کارآمدی، بهره‌وری، اثربخشی و قانون‌گرایی از طریق سیستم‌های مرتبط قابل پیگیری است و البته می‌توان با توجه به نوع حکمرانی، شاخص‌های دیگری را به این مجموعه افزود یا تغییراتی را در آنها لحاظ کرد.
فارابی و حکمرانی با نگاهی به فصول منتزعه و رسالة الملةوی طراحی شاخصه‌ها و ابعاد حکمرانی را برگرفته از کتاب «فصول منتزعه» نوشته «ابونصر محمدبن محمد فارابی» دانست و تصریح کرد: فارابی در این کتاب راجع‌به حکمت عملی، سیاست مدرن، دانش اخلاق و تدبیر منزل صحبت کرده همچنین به حکمت‌های نظری همچون شناخت مبدأ و ویژگی‌های آن اشاره داشته است.
حجت‌الاسلام لک‌زایی اضافه کرد: او در رساله الملة در تعریف واژه ملت، آن را مشتمل بر دو بخش آرا و بخش افعال دانسته است و از نظر وی بخش آرا نیز خود مشتمل بر آرای نظری و آرای فکری بوده و معتقد است که آرای نظری آن دسته از اموری است که در محدوده اختیار و توانایی انسان نیست که در دنیای امروز، جهان‌بینی نامیده می‌شود و حوزه‌هایی همچون هستی‌شناسی، انسان‌شناسی و معرفت‌شناسی، زیرمجموعه آرای نظری است.
وی ادامه داد: فارابی همچنین آرای فکری را آن چیزی می‌داند که انجام آن برای انسان مقدور است و بخش افعال در هر ملت را نیز شامل دو بخش فضائل خلقی و فضائل عملی برمی‌شمرد و آن دسته از افعالی را که انسان برای انجام آن از محتوای باطنی خود، مدد می‌گیرد، افعال فکری می‌داند که جزو فضائل خلقی محسوب می‌شود و آن دسته از افعال انسان که حین انجام آنها در طبیعت تصرف و مصنوعات جدیدی را خلق می‌کند، فضائل عملی نامیده است.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با تاکید بر اینکه بدیهی است افعال حوزه عملی، مهارت‌ها، کسب‌وکار و مشاغل و صنایع را پوشش می‌دهد و بر رفتارهایی که از انسان سر می‌زند، دلالت دارد، افزود: چهار مؤلفه فضائل نظری، فکری، خلقی و عملی، چرخه منسجمی را تشکیل می‌دهد که وجود هر کدام بر ظهور و وجود مؤلفه دیگر مؤثر است، به این صورت که شکل‌گیری بایدها و نبایدها و ارزش‌ها و ضدارزش‌ها، تحت تأثیر آرای نظری یا جهان‌بینی هر فرد است.
وی اظهار کرد: به‌همین ترتیب، سبک زندگی انسان نیز خود، تحت تأثیر ارزش‌ها و ضدارزش‌ها است و سبک زندگی بر حوزه مشاعل و این چهار مؤلفه در لایه‌های به‌هم‌پیوسته، هر کدام زمینه‌ساز لایه بعدی خود هستند.
تطبیق فضائل چهارمرحله‌ای فارابی با مؤلفه‌های حکمرانیحجتالاسلام لک‌زایی در ادامه به شرح چگونگی انطباق شاخص‌ها و ابعاد حکمرانی با تقسیم‌بندی چهارگانه فارابی پرداخت و افزود: مؤلفه‌ی ایده، همان سطح دوم بیان‌شده توسط فارابی در حوزه فضائل فکری و سیستم نیز نمایانگر سطح سوم یا فضائل خلقی است که در مؤلفه سیستم، انواع نظامات همچون خانواده، سیاست و فرهنگ وجود داشته و همواره با یکدیگر مرتبط است.
وی با بیان اینکه مدیریت سیستم‌های وسیع و پیچیده نیاز به حکمرانی میدانی دارد و نمی‌توان آن را با شیوه‌های کتابخانه‌ای حل و فصل کرد و به پیش برد، گفت: باید همواره ذی‌نفعان و ذی‌نقشان در سیستم‌های کلان با هم به گفت‌وگو و تعامل بنشینند و مسائل حکمرانی را با حضور میدانی و مشارکت خود حل کنند.
نشست علمی «حکمرانی؛ چیستی، ابعاد و شاخص‌ها» به همت معاونت پژوهش و پژوهشکده الهیات و خانواده دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان و با حضور رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد.
.................
پایان پیام/ 268