به گزارش خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا ـ مراسم اختتامیه کنگره بین‌المللی علامه سید محمدحسین طباطبایی(ره) امروز ـ سه‌شنبه ۳۰ آبان در مرکز همایش‌های بین‌المللی دانشگاه الزهرا(س) برگزار شد.
زهرا ناظم بکائی رئیس دانشگاه الزهرا(س) در این مراسم گفت: در چهل و دومین سالگرد رحلت دانشمند معاصر علامه طباطبایی سعی در شناخت ابعاد وجودی مفسر بزرگ قرآن کریم، متخصص در علوم و فنون مختلف و آشنا به شرایط زمان و مکان قرار داریم که بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی درباره ایشان فرمودند: مفسر عالی مقامی که عمری را در راه اعتلای کلمه طیبه اسلام گذاشت و از بزرگترین مفاحر علم و دانش به شمار می رود.
وی افزود: بزرگترین اثر علامه کتاب المیزان و تفسیر القرآن است که به تعبیر آیت الله جوادی آملی همانطور که قرآن مخزن همه علوم است، المیزان تفسیر این مخزن است که علامه طباطبایی از آن بهره‌مند شده و آن را به همه ارائه می دهد، این اثر مانند درختی است که باید شاخه های آن را تکان داد تا میوه هایش مورد استفاده قرار گیرد.
ناظم بکائی گفت: به فرموده رهبر کبیر انقلاب یکی از ویژگی های علامه این است که آنچه از علم آموخته بود محقق کرد و چون عقل نظری را به عقل عملی گره زد، لذا چشمه جوشانی بود که در بستر زمان علمش را به دیگران ارزانی می داشت و شاگردانی برجسته پرورش داد.
رئیس دانشگاه الزهرا اظهار داشت: ویژگی منحصر به فرد علامه به تعبیر مقام معظم رهبری ایجاد پایگاه فکری مستحکم با آرایش تهاجمی در مقابل هجوم تفکرات غیرالهی زمان بود.
ناظم بکائی عنوان کرد: امروز نیز می بایست به دفاع از آرمانهای اسلام عزیز پرداخت، پیشنهاد ما تهیه نقشه راه تشکیل پایگاه فکری در راستای تحقق دیدگاه و رهنمود رهبر حکیم انقلاب این است که طراحی مناسب و سازوکار شایسته ای توسط شورایعالی انقلاب فرهنگی و دست اندرکاران هدایت کرسی های آزاداندیشی و نظریه پردازی انجام شود تا مراکز علمی بتوانند این وظیفه میدانی و حیاتی را به نحو شایسته انجام دهند.
دکتر حداد عادل نیز در آئین اختتامیه کنگره بین المللی علامه طباطبایی، گفت: علامه طباطبایی در پاسخ به نامه ای ضمن اشاره به آیات و روایاتی با بیان این که خدای متعال پیشرفت اسلام و سرکوبی یهود را به مسلمانانی وعده می دهد که قوانین اسلام و اتفاق کلمه را حفظ می کنند نه کشورهایی که چیزی جز اسم اسلام ندارند، آیات بر این دلالت دارد که این دول روزی با اجانب طرح دوستی ریخته سر سپرده آنها شده، سطله و غلبه را از دست داده عزت و سیادتشان نصیب دیگران خواهد شد.
وی به نقش علامه طباطبایی در ورود علوم انسانی به حوزه های علمیه اشاره نمود و افزود: تا پیش از علامه طباطبایی در حوزه های علمیه مقوله ای به عنوان علوم انسانی تشخص و موضوعیت چندانی نداشت، و مسئله اصلی در فقه و اصول خلاصه می شد و فلسفه در حاشیه بحث می شد و به این صورتی که علوم انسانی در حوزه مطرح است، مطرح نبود.
حداد عادل به قدرت و قوت و دایره گسترده مباحث علوم انسانی در حوزه های علمیه کنونی اشاره نمود و با بیان این که طلاب امروز پیش از ورود به حوزه نیز در تحصیل مدارج دانشگاهی نیز اهتمام دارند، و غالبا در رشته های علوم انسان تحصیل نموده اند، اظهار داشت: انجمن های علمی حوزه ناظر به روزکرد علوم انسانی که تقویت شده، مهمترین پایگاه وحدت حوزه و دانشگاه هستند.
وی با بیان این که انواع پایان نامه ها و کتابها و مقالات نگاشته شده، فقها در درس های خود مباحث تازه ای را مطرح می کنند که همه مرتبط با علوم انسانی است، یادآور شد: علامه طباطبایی بیش از هر کس دیگری در جهت دهی به حوزه در طی این طریق و رسیدن به این مرحله موثر بوده است.
وی با بیان این که شناخت اندیشه و شخصیت علامه طباطبایی بدون شناخت فکری و سیاسی و اجتماعی ایران در دهه 20 میسر نیست، ابراز داشت: در آن دوران مارکسیست میدان دار تهاجم فکری و اندیشه ای به سرزمین اسلامی ایران بود، بسیاری از جوان ها و تحصیل کردگان تحت تاثیر مارکسیست و کمونیست بودند که حزب توده آن را مدریت می نمود.
دکتر حداد عادل با اشاره به این که علامه طباطبایی با اصول فلسفه اسلامی و روش رئالیستی، فلسفه ماترالیست دیالکتیکی مارکسیست ها را به چالش کشید، خاطرنشان کرد: مارکسیست که دربردارنده فلسفه جهان شمول، مشتمل بر علوم انسانی اعم از اقتصاد فرهنگ هنر ادبیات روان شناسی و جامعه شناسی و علوم سیاسی و ... بود و اعتقادات دینی را به چالش کشده بود، مورد نقد جدی علامه طباطبایی قرار گرفت.
وی با بیان این که علامه طباطبایی در نقد اندیشه‌های مارکسیستی هم فضل تقدم داشت و هم تقدم فضل، ابراز داشت: علامه طباطبایی در چهارده مقاله نقد اصول فلسفه روش‌های رئالیستی، تحولات مهمی را در فلسفه در حوزه های علمیه ایجاد نمود.
حداد عادل با بیان این که المیزان علامه طباطبایی مشحون از اندیشه های علوم انسانی است و ایشان قرآن را با توجه به مسائل روز تفسیر و ناظر به نیازهای متنوع تبیین نموده است، خاطرنشان کرد: در دانشگاه آن دوران پوزوتویسم حاکم بود، علامه با جامعه ای روبرو بود که شبهات اقتصادی، علوم سیاسی، علوم اجتماعی و روان شناسی و مباحث تاریخی مطرح بود و ایشان در کتاب گرانسنگ المیزان به آنها توجه نموده است.
وی ضمن معرفی کتاب مرزبان وحی و خرد؛ مقاله المیزان و پرسش های نو را مورد توجه قرار داد و با بیان این که در این نوشتار المیزان از حیث مباحث علوم انسانی و نو اندیشی های دینی بررسی شده است، خاطرنشان کرد: شاهد پدید آمدن مفهوم و میدان وسیعی از کلام جدید اسلامی هستیم و علامه را باید معمار کلام جدید در حوزه های علمیه دانست.
دکتر حداد عادل با بیان این که جلوه تاثیر علامه را در دست‌پروردگان علامه دانست و شهید مطهری بارزترین آنهاست، اظهار داشت: ادامه اندیشه علامه طباطبایی را در آثار شهید مطهری می توان یافت که ایشان در دهه 50 در کنار مقابله با هجمه اندیشه ها، با تفکر التقاطی نیز روبرو شد و با روشنفکرانی که با چهره اسلام مارکسیست و کمونیست را تبلیغ می کردند مواجهه می نمود.
وی ضمن اشاره به دیگر تاثیرات علامه طباطبایی در علوم انسانی، آثار علامه مصباح یزدی را دربردارنده اندیشه علامه طباطبایی دانست و ابراز داشت: آیت الله مصباح یزدی، موضوع توجه حوزه به علوم انسانی را جدی گرفت و این علوم را در حوزه نهادیه ساخت.
حداد عادل تصریح کرد: اندیشمندان انقلاب اسلامی همچون شهید بهشتی و حتی رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز دست پرورده و بهره مند از اندیشه های علامه طباطبایی بودند؛ المیزان همچون باران نعمتی بزرگ در سیراب سازی تشنگان معارف الهی و نوری برای تابش به آیندگان است.
وی ادامه داد: انقلاب اسلامی، سکولاریسم غربی را به چالش کشیده است، چرا که علوم انسانی سکولار عهده دار وظایف دین بوده، میدان وسیع مواجهه با علوم انسانی از یک سو و مقابله با تفکر دینی در انقلاب اسلامی به وجود آمد و در این راستا تفکر علامه برای ایران امروز پس از پیروزی انقلاب اسلامی بسیار بزرگ و برجسته بود. بزرگداشت علامه فقط به معنی احترام به فیلسوف فقید نیست، بلکه توجه به آغازگر راهی است که امروز ما مسافران آن هستیم و بسی بیش از آنچه طی شده ادامه دارد و کاری که صورت گرفته تنها مقدمه ای برای حرکت های رو به رشد و تعالی بخش در توجه به علوم انسانی است.
دکتر حداد عادل در بخش پایانی سخنان خود بر اهمیت جزء نگری در پاسداشت اندیشه علامه طباطبایی تصریح کرد و با بیان اینکه نیاز است تا همایش مستقلی برای المیزان برگزار شود، خاطرنشان کرد: ترجمه مجدد المیزان به زبان فارسی و باز آفرینی آن ناظر به متغیرات کنونی و آراستگی به فنون نگارش برای خلق ترجمه دلپذیر بسیار مهم و ضروری است.
در این همایش، آیت الله فیاضی رئیس مجمع عالی حکمت اسلامی و رئیس دبیرخانه کنگره بین المللی علامه طباطبایی با بیان این که خداوند متعال در آفرینش انسان، نهایت لطف و عنایتش را عملی ساخته است، یادآور شد: متاسفانه برخی از انسان ها از توانایی هایی که خداوند متعال عنایت نموده استفاده نمی کنند و به جایی می رسند که قرآن درباره آنها می فرماید "اسفل السافلین".
وی با بیان این که امر انسان دایر است بین این که یا در پست ترین درجات باشد، و یا این که در بالاترین درجات قرار گیرد، اظهار داشت: دنیا تجارتخانه اولیای الهی و مکانی است که در آن سلمان ها تربیت یافته، شهید حاج قاسم ها سردار می شوند؛ دنیا برای این است که انسان با عقل و راهنمایی انبیای به سعادت نائل آید.
رئیس مجمع عالی حکمت اسلامی با بیان این که علامه طباطبایی در تمام فرازهای زندگی خود به دنبال کسب رضایت الهی بود یادآور شد: وقتی علامه وارد حوزه قم شد، کارهای بر زمین مانده را هدف‌گذاری نمود و چنان ورود علمی و عمیق داشت و بنیان هایی را گذاشت که سال ها طول می کشد تا آنها فهم و بازشناسی شوند.
وی علامه طباطبایی را نمونه ای از علمای در بیان اهل بیت علیهم السلام دانست و ابراز داشت: امام صادق علیه السلام می فرمایند؛ « عُلَماءُ شيعَتِنا مُرابِطونَ فِي الثَّغرِ الّذي يَلي إبليسَ و عَفاريتَهُ»؛ علمای شیعیان مرزبانان آن مرزی هستند که مهاجمین آن ابلیس و شیاطین جن و انس هستند که با شبهات و مکاتب الحادی توطئه هایی را علیه اسلام به کار می گیرند.
وی تصریح کرد: دشمنان خوب فهمیدند که اگر جلوی اسلام باز بماند، دیگر جایی برای مستکبران عالم نخواهد بود؛ بر تمام ما و شما لازم است تا در مسیر تجلی معارف ناب الهی در بسترهای مختلف دانشی بیش از پیش تلاش و همت نماییم.
در ادامه دکتر علی اکبراف از کشور روسیه، ضمن ابراز خرسندی از حضور در این همایش بزرگ با بیان این که در این دوره تغییرات بزرگ جهانی به خاطر یکجانبه گرایی ایالات متحده در حال شکل گیری است و فشارهای زیادی بر روسیه وجود دارد، ابراز داشت: فدراسیون روسیه و ایران در عرصه تغییر و تحولات بزرگ جهانی در یک کشتی قرار دارند.
وی با بیان این که روسیه، ایران و ترکیه امپراتوری های بزرگی داشتند که نمی توانند خود را تابع فرامین حکومت خودخوانده غرب بدانند، اظهار داشت: اسلام و مسیحیت ارتدوکس روسیه از جمله باورهای این منطقه است که به تایید متفکرین و فلاسفه نسبت به هم نزدیک هستند.
این اندیشمند تصریح کرد: در باورهای مذهبی ایران و روسیه به واسطه فقدان نگاه بالا به پایین تلاش می کنیم زبان مشترکی برای اندیشه های مذهبی میان باورمندان پیدا کنیم.
وی یادآور شد: اگر به تاریخ بنگریم دوره هخامنشیان اولین حکومتی بود که برابری را در میان ملت ها باور داشت و در سفر به دیگر کشورها برابری اندیشه و حقوق انسان را مورد تایید قرار داد و این به عنوان تجربه ای طولانی در تاریخ ایران تکرار شده است. امپراتوری های گذشته روسیه ایران و عثمانی هیچ کدام حق داشتن اندیشه و تفکر را از اقلیت ها و ملیت های ساکنان سرزمین ها سلب نمی کردند و جدا سازی و تفاوت قائل شدن بین آنها را بر نمی تابیدند و همواره بر اتحاد و یکپارچگی بر مشترکات قائل بودند.
رئیس انیستتو شرق شناسی فدراسیون روسیه با تأکید بر این که عدالت و حق زندگی برای همه به عنوان اساسی ترین حقوق انسانی مورد توجه تمدن های شرقی بود، به اصل دوستی و یکپارچکی ایران و روسیه اشاره کرد و شهر دربند را به عنوان نماد دوستی دو ملت ایران و روسیه معرفی نمود.
وی ضمن به تاریخچه‌ای از قدیمی‌ترین مسجد فدراسیون روسیه اشاره کرد و گفت: این مسجد بر روی سازه های معبد ساسانی بنا شده و به عنوان محلی برای گردآمدن تمام متشخصین شهر استفاده می شد.
این اندیشمند روسی در بخش پایانی سخنان خود بر اهمیت پیگیری مطالعات مشترک اندیشمندان ایران و روسیه پیرامون مسائل فرهنگی و مذهبی شهر دربند به عنوان نماد یکپارچکی ایران و روسیه تصریح نمود.
حجت الاسلام و المسلمین دکتر رئیسی رئیس جمهور کشورمان پیش از ظهر امروز در آئین اختتامیه کنگره بین المللی علامه طباطبایی، ضمن تقدیر از دست اندرکاران برگزاری این همایش، با تأکید بر این که روز فلسفه را باید در طول سال و در تمام مراکز علمی و پژوهشی دنبال نموده، به فلسفه و نقش آن در حوزه های مختلف بپردازیم، اظهار داشت: نقش فلسفه در تعالی و پیشرفت جوامع و گسترش عقلانیت و خداباوری و لایه های تمدنی بشر بسیار مهم و ضروری است.
وی با بیان این که باید به تمام لایه های فلسفه اعم از انسان، هستی، فلسفه اخلاق، علم اجتماعی، هنر و معماری و ... به ویژه فلسفه های مضاف توجه نمود، اظهار داشت: علامه طباطبایی احیاگر معارف الهی در دوران معاصر و فیلسوف، مفسر، متکلم، محدث، ریاضی دان، و به معنای واقعی کلمه عالم واصل است که به خود رسیده و در جایگاهی از قله قرار دارد که نمی گوید بروید می‌گوید بیایید، یعنی سیاقت ندارد بلکه قیادت دارد.
دکتر رئیسی علامه طباطبایی را عالم واصل به صفات برجسته انسانی در مقام قرآنی نامید و با بیان این که ایشان در نگاه به هستی و انسان و همه آنچه که امروز مورد بحث است، نگاهی کاملا توحیدی داشت، عنوان کرد: سنگ زیربنای علامه در فلسفه، فقه، کلام و سیره علمی و عملی ایشان را می توان در جمله امام که عالم محضر الهی است، خلاصه نمود.
وی با بیان این که علامه، فلسفه غربی را با اصول فلسفه و روش رئالیسم در چهارده مقاله به چالش کشید، اظهار داشت: علامه در تعریف از انسان، نطق را فصل الفصول انسان نمی داند و تعریف او از انسان آن است که انسان باید حیات خدایی داشته باشد.
رئیس جمهور، نگاه شاگردپروری علامه طباطبایی را مور توجه قرار داد و با بیان این که شاگردان علامه صاحب نظران و صاحب بصران و فیلسوفان و حکیمان وارسته ای هستند که در مکتاب علامه تربیت یافته اند، خاطرنشان کرد: به برکت روح بلند بزرگانی چون علامه باید خودباوری که در علوم مهندسی و پزشکی داریم را در علوم انسانی نیز ایجاد نموده و با نقش آفرینی بایسته، اندیشمندان و پژوهشگران حوزه و دانشگاه سهم خود را در علوم انسانی جهانی ارتقا دهند.
وی ایران اسلامی را مهد فلسفه و علوم عقلی در جهان دانست و اذعان داشت: باید نقش نگاه های بلند را در تمدن سازی و جامعه سازی قرآنی که از نقش بسیار ارزشمندی برخوردار است، مورد توجه قرار دهیم.
خراسانی، دبیر اجرایی کنگره بین المللی علامه طباطبایی در آئین اختتامیه این کنگره بین المللی، گفت: بعد از دو سال فعالیت جدی و مستمر دبیرخانه کنگره بین المللی علامه طباطبایی در سایه سار لطف الهی و عنایات اهل بیت شاهد آئین اختتامیه کنگره ای هستیم که با همکاری 33 مرکز داخلی و 10 مرکز بین المللی برگزار شده است.
وی به فعالیت دبیرخانه دائمی کنگره بین المللی علامه طباطبایی اشاره نمود و ابراز داشت: در این کنگره 114 مقاله مورد پذیرش دبیرخانه قرار گرفت.
دبیر اجرایی کنگره بین المللی علامه طباطبایی برگزاری 152 پیش نشست های علمی در داخل و خارج از کشور با هدف گفتمان سازی را از جمله رویکردهای این دبیرخانه دانست و ادامه داد: این پیش نشست ها در 21 استان و 40 شهرستان بر اساس موضوعات مورد نیاز جامعه برگزار شد. همچنین تولید مستند المیزان در 18 دقیقه و رونمایی آن در کشور عراق از دیگر برنامه های این کنگره بود.
وی برگزاری مراسم بزرگداشت علامه طباطبایی در تبریز را مورد توجه قرار داد گفت: امیدواریم از 24 تا 30 آبان به عنوان هفته فلسفه و حکمت اسلامی مطرح و جایزه حکمت اسلامی به نشان علامه طباطبایی ترسیم و گفتمان فلسفه و حکمت اسلامی به عنوان گفتمان غالب در عرصه بین الملل مطرح گردد.
خراسانی در بخش پایانی سخنان خود از تمام مراکز و مجموعه های همکار کنگره قدردانی نمود و ابراز داشت: از مجموعه اساتید و کارکنان دانشگاه الزهرا در برپایی هرچه با شکوه تر این کنگره تقدیر و تشکر می کنیم.
..........................................
پایان پیام/ 167