خبرگزاری اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ دوازدهم ماه مبارک رمضان، از جمله روزها و وقایعی است که رسول مکرم اسلام(ص)، فضیلت و برتری امیرالمومنین(ع) را برهمگان آشکار ساخت.
سال اول هجرت، رسول گرامى اسلام(ص) بعد از نزول آیه مبارکه «انّما المؤمنون اخوه» (۱) میان اصحاب خود از مهاجر و انصار، عقد اخوّت برقرار كرد. این دومین اقدام عمده و ساختاری حضرت رسول اکرم(ص) بعد از احداث مسجد بود. اگرچه پیمان برادری، یک بار پیش از هجرت و در زمان حضور نبی مکرم(ص) در مکه میان مسلمانان که بعدها مهاجران به مدینه شدند، بسته شده بود؛ اما ایشان پس از هجرت نیز این پیمان را میان مهاجران و انصار ایجاد نمودند.
در فلسفه این اقدام، اگرچه پیوند مستحکم عناصر و عوامل جامعه نوپای اسلامی در برابر تهیدهای دشمنان میتواند دلیل محکمی باشد، اما برقرارى رابطه برادری، عواطف و احساس عمیق دوستی، مودت، یاری و حمایت با مال و کالا را ميان مهاجران و انصار مستحکم مینمود و این خود در پویایی و پیشرفت دین خدا و راهبرد موثری بود.
از سوی دیگر، قرآن کریم به نعمت وحدت و برادرى اشاره كرده و مسلمانان را به تفكر در و وضعیت اسفناک گذشته، و مقايسه آن با «تفرقه» و «اتحاد» دعوت نموده و میفرماید: «وَ اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْداءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْواناً»؛ «و نعمت خدا را به یاد آرید آن گاه که [پیش از بعثت پیامبر و نزول قرآن] با یکدیگر دشمن بودید، پس میان دلهای شما پیوند و الفت برقرار کرد، در نتیجه به رحمت و لطف او با هم برادر شدید». خداوند متعال در این آیه (۲)، «نعمت» را دو بار تكرار كرده تا اهميت وحدت و برادرى را یادآوری کند.
پیمان برادری که رسول گرامی اسلام(ص) اصحاب خود را به آن فراخواندند، از اساسیترین اقدامات اسلامی است که کلام وحی به آن دعوت کرده و در آیهاى با ادات حصر بر این برادری میان مومنان تاكيد نموده است که: «انما المومنون اخوة.»
اما از ویژگیهای این رویداد مهم و بزرگ، جلوهگری پیمان اخوت و برادری میان رسول خدا(ص) و امیرالمومنین(ع) است؛ جلوهای دیگر از فضیلت و برتری علیبنابیطالب(ع) نسبت به دیگر اصحاب و یاران پیامبر(ص) که این بار نیز مودت و محبت همگان را به علی(ع) یادآور میشد.
طبق نقلهای معتبر، به سفارش پیامبر که فرمود: «تآخوا فى الله اخوین اخوین»؛ «در راه خدا، دو تا دوتا برادر شوید»، هر یک از اصحاب، فردی را برای برادری و اخوّت در نظر گرفتند و نزدیکی افکار و سلایق و سابقه دوستی و رفاقت در این انتخابها نیز بیدلیل نبود. مثلاً ابوبكر با عُمر، طلحه با زبير، عثمان با عبدالرحمن، سلمان با حذيفه، مقداد با عمار، ابومسعود با ابوذر و... در این میان اما، علی(ع) تنها کسی بود که حضرت پیامبر(ص) فردی را برای ایجاد اخوت به او سفارش نکرد و از همین رو علی(ع) علت را از پیامبر(ص) جویا شد که «بین من و کسى پیوند برادرى برقرار نساختى.» پیامبر فرمود: «أنت اخي في الدنيا و الآخره»؛ «تو برادر من در دو جهان هستى».(۳)
سابقه برادری پیامبر گرامی اسلام با حضرت علی(ع) در پیمان برادری که قبل از هجرت انجام شده بود، این بار نیز تکرار شد و حضرت رسول اکرم(ص) جز علی(ع) کسی دیگر را شایسته برادری با خود ندید.
از آن پس، علي(ع) علاوه بر رابطه خويشاوندي با پيامبر(ص) و افتخار اولین مرد مؤمن به اسلام، برادر ديني رسول خدا(ص) نيز محسوب گرديد و فضيلتي بزرگ بر فضايل آن حضرت افزوده شد.
امیرالمومنین(ع) بارها فرمودند: من بنده خدا و برادر رسول خدا(ص) هستم، اين جمله را پس از من كسي ادّعا نخواهد كرد، مگر شخص دروغگو!
..........................................
1. حجرات، آیه ۱۰
2. آلعمران، آیه ۱۰۳
2. المستدرک على الصحیحین، ج ۳، ص ۱۴.
.......................................
پایان پیام