به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ در آستانه ۲۵ شوال سالروز شهادت حضرت امام صادق(ع) نشست تخصصی «شیعیان در عصر امام صادق(ع) و نقش ایشان در تحکیم و گسترش تشیع» از سوی خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ برگزار شد.
در این نشست حجت‌الاسلام والمسلمین «ناصرالدین انصاری قمی» پژوهشگر و استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم اظهار داشت: دوران امامت امام صادق(ع) از سال 114 تا سال 148 قمری، 34 سال به طول انجامید. ایشان در مدت امامت خویش هم سال‌های پایانی حکومت مروانیان و هم سال‌های آغازین حکومت ننگین بنی العباس را درک نمود و با خلفای سفاک و جنایتکار مروانی و عباسی هم‌عصر بود.
وی افزود: در آن دوران سیاه و فشار و اختناق که از هر سو امواج فتنه امت اسلامی را احاطه کرده بود، حضرت یک‌تنه به مصاف فرقه‌های انحرافی، حکومت‌های جائرانه و جابرانه رفتند و نقش خود را آن‌قدر به خوبی ایفا نمودند که جهان را تا کنون تحت الشعاع آموزه‌ها و فرمایشات خود قرار داده‌اند.
استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم درباره خدمات امام صادق(ع) اظهار داشت: امام صادق(ع) یک تنه توانست هزاران نفر از افراد را از گوشه و کنار جهان اسلام به سوی خویش جلب و جذب نماید. ایشان زمینه را آن قدر فراهم نمود که حتی غیرشیعیان از فرقه‌ها و نحله‌های دیگر هم به محضر حضرت می‌آمدند. حتی غیرمسلمانان و منحرفان از دین، حتی زنادقه می‌آمدند و از آن حضرت سوال می‌کردند و سوالات خویش را جواب می‌گرفتند. این‌ها هنر امام صادق(ع) بود.
وی افزود: امام صادق(ع) در زمانه‌ای که همه‌ی مردم به فکر تصاحب قدرت افتاده بودند، مروانیان در فکر حفظ مناصب و مقامات خود بودند، عباسیان در فکر چنگ افکندن بر اریکه‌ی خلافت و سیاست برآمده بودند و مردم، دسته‌ای مروانی و دسته‌ای عباسی بودند، حضرت در این زمان به فکر بسط و گسترش علوم اهل بیت(ع) درآمد و به خوبی توانست این مکتب را احیا نماید.
وی درباره چالش‌های امام صادق(ع) اظهار داشت: امام در آن زمان با چند چالش فکری برخورد داشتند. یکی چالش زنادقه و بی‌دین‌ها بود که آن‌ها در فکر ایجاد شبهه در میان جامعه‌ی اسلامی بودند. برخی از فقهای عامه که در فکر مکتب‌سازی و مذهب‌سازی بودند، مانند ابوحنیفه مانند حکم بن عیینه، مانند ثور، لیث و نخعی که این‌ها فقهای عامه بودند و در مقابل مذهب امام صادق مذهب ساخته بودند و امام(ع) با آن‌ها برخورد داشت و آن‌ها را به انحرافات و اشتباهات‌شان رهنمون می‌ساخت. سومین چالشی که امام(ع) با آن‌ها روبرو بود چالش سادات بنی الحسن بود که در فکر تصاحب قدرت افتاده بودند و می‌خواستند حضرت را به جرگه‌ی خویش وارد سازند، اما حضرت می‌دانست که آن‌ها مرد این میدان نیستند و زمانه هم زمانه‌ی تصاحب حکومت به دست آنان نمی‌باشد.
انصاری قمی افزود: چالش دیگری که حضرت با آن‌ها روبرو بود، دعوت عباسیان بود. عباسیان توانسته بودند که محیط عراق، خراسان و حجاز را به وسیله‌ی دعاة خودشان تحت تسلط و نفوذ فکری خود درآورند و با شعارهای فریبنده‌ی خویش که به «الرِّضَى مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ» دعوت می‌کردند، مردم را به سوی خویش متمایل ساخته بودند.
در ادامه حجت‌الاسلام والمسلمین «محمدکاظم حقانی فضل» استاد حوزه و پژوهشگر علوم اسلامی اظهار داشت: امام صادق(ع) کاری کردند که می‌توان نام آن را خالص‌سازی و هویت‌سازی برای شیعه در عین حفظ وحدت مسلمین و عدم تفرقه در مسلمانان و گسترش شیعه گذاشت.
وی افزود: اولین وظیفه‌ای که حضرت بر عهده‌ی خودشان می‌بینند این است که دین را نجات دهند. یعنی یک شیعه‌ای تعریف کنند و مرزهایی را مشخص کنند که معلوم شود شیعه کیست. لذا حضرت یک خالص‌سازی می‌کنند تا آن مسیر اصلی که رسول‌الله(ص) تعیین کردند که «كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِي» بود، گم نشود و از جریانات دیگری سر درنیاورد.
این پژوهشگر علوم اسلامی همچنین گفت: امام صادق(ع) باید در آن آشفته‌بازار شیعه را نجات دهد، آموزش دهد و از فرصتی که ایجاد شده برای گسترش آن هم استفاده کند. حضرت این فرصت را غنیمت شمردند و مرزبندی‌های کلامی و خالص‌سازی شیعه را هم انجام دادند. در فقه، امام صادق(ع) باید نظام فقهی را از وضعیت آشفته نجات دهد و آن چیزی که فقه شیعه است را پایه‌گذاری کند. به همین دلیل می‌بینیم که فقیهان زیادی جزء شاگردان امام صادق هستند.
وی از اقدامات امام صادق(ع) به هویت‌سازی درونی اشاره کرد و گفت: ایشان شیعیان را بسیار به هم توصیه می‌کند که تواصی داشته باشید، مواسات داشته باشید. یعنی غیر از این‌که هویت می‌دهد و می‌گوید که ما این هستیم. این‌ها را هم به هم وصل می‌کند تا اختلاف نباشد.
متن کامل نشست «شیعیان در عصر امام صادق علیه‌السلام و نقش ایشان در تحکیم و گسترش تشیع» در روزهای آینده منتشر می‌شود.
..........................................
پایان پیام/ 167