به گزارش خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا ـ آئین معرفی موسوعه معارف اهل بیت فی الکتب الاربعه پیش از ظهر امروز پنج شنبه ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۳ با حضور علما، فضلا و اساتید حوزه علمیه در سالن همایش‌های بنیاد علوم وحیانی اسراء در شهر قم، برگزار شد.
امتیازات موسوعه معارف اهل بیت فی الکتب الاربعه
آیت الله العظمی عبدالله جوادی آملی از مراجع تقلید جهان تشیع در پیام تصویری به این مراسم با اشاره به ویژگی های موسوعه معارف اهل بیت فی الکتب الاربعه اظهار کردند: این موسوعه می تواند به معنای حقیقی، یک موسوعه باشد. نظم علمی و نظم کلامی و نظم درسی در این موسوعه بزرگ، ویژه می باشد. موسوعه معارف اهل بیت فی الکتب الاربعه می تواند یکی از منابع علم کلام در حوزه باشد. محوریت این موسوعه با سه مسئله «توحید»، «وحی و نبوت» و «امامت و ولایت» است. موسوعه توسط جمعی از اساتید و فضلا، جمع بندی شده است.
ایشان ادامه دادند: شناخت از درون و با درون، حق است و اگر خواستید چیزی را بشناسید، باید از درون آن و نه از بیرون آن، بشناسید. بیرون ممکن است که سفارشی باشد و گزاف در بیرون راه پیدا کند. همچنین ممکن است که درون کسی، کذب محض باشد و شناخت کذب از درون، صدق و حق است.
اهمیت استخراج نکات از روایات اهل بیت(ع)
حجت الاسلام والمسلمین محمدصادق کاملان مسئول موسسه معارف وحیانی ثقلین در ادامه این مراسم با اشاره به وبژگی های موسوعه معارف اهل البیت (ع) فی الکتب الاربعه گفت: این موسوعه شامل ۱۲ جلد کتب اربعه، ۱۰ جلد روایات و دو جلد مقالات مربوط به روایات است، به بیان آیات قرآن کریم پس از موسوعه خواهیم پرداخت. جلسات مقدماتی برای فراهم کردن زمینه تدوین موسوعه معارف اهل البیت (ع) فی الکتب الاربعه حدود یک سال به طول انجامید.
وی افزود: ده ها مشکل برای بیان کردن محتوای یک روایت بدون دخل و تصرف وجود دارد و تدوین موسوعه معارف اهل البیت (ع) فی الکتب الاربعه از کتب اربعه با تنظیم مرحوم فیض آغاز شد. استخراج نکات از روایات اهل بیت(ع) باید توسط افراد متخصص صورت بگیرد.
خدمت شیخ کلینی به مذهب تشیع
آیت الله احمد استادی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه در بخش دیگری از این مراسم با اشاره به خدمات شیخ کلینی به مذهب تشیع اظهار کرد: شیخ کلینی در طول ۲۰ سال تدوین کتاب کافی، اعجاز کرد و او در حد توان خودش، روایت های غیر معتبر را برداشت، شیخ کلینی خدمت زیادی کرد و تا قرن دهم، هیچ شرحی بر کتاب کافی شیخ کلینی نوشته نشد. ما در تشیع وامدار شخصیت هایی همچون شیخ کلینی، شیخ مفید و شیخ صدوق بودیم، این شخصیت ها، ملا بودند و زحمت های زیادی کشیدند و برای همیشه می توان آنها را به عنوان آبروی مذهب تشیع معرفی کرد.
وی ادامه داد: بحث در مورد سند روایات و امثالهم با این منافات ندارد که بگوییم شخصیتی مثل شیخ کلینی، کار بزرگی در کتاب کافی انجام داد. پنج هزار روایت تفسیری وجود دارد که باید این روایات از لحاظ سندی مورد بررسی قرار بگیرند و نیز باید تطابق این روایات با قرآن هم بررسی شود، استفاده از روایات تفسیری در تفسیر قرآن باید به گونه ای باشد که تفسیر اجتهادی صورت بگیرد، در تفسیر اجتهادی در خصوص آیات و روایات، اجتهاد انجام می شود.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم افزود: شخصیت هایی مثل شیخ کلینی و شیخ مفید، خوب متوجه بودند که چه کاری می کنند و چه کاری لازم است و بدون تلاش آنها، معارف از بین می رفت. شیخ کلینی در کتاب کافی، صرفا روایت را جمع آوری نکرد، بلکه روی این روایات، کار کرد و سره را از ناسره جدا نمود. بعد از این شخصیت ها هم افرادی به احادیث پرداختند و باید از آنها تجلیل کنیم. آیت الله العظمی جوادی آملی با این که فیلسوف و حکیم هستند، اما از همه محدثین فعلی، محدث تر می باشند و بر تمام روایات، مسلط هستند.
وی خاطرنشان کرد: آشنایی با احادیث، افتخاری برای علما است. این که فکر کنیم هر حدیثی اگر احتمال بدهیم که برای اهل بیت(ع) است، باید ملاک قرار بدهیم، درست نیست، ما دنبال دلیل هستیم و برای سخنرانی ها باید به محکمات احادیث بپردازیم، نه این که از این خواب و آن خواب سخن بگوییم، حوزه نیاز به عالم و محقق دارد.
کمک معجم های حدیثی به محققان
حجت الاسلام والمسلمین سیدکاظم طباطبایی رئیس دانشکده علوم و معارف حدیث قم در ادامه این مراسم با اشاره به کم توجهی به کتاب های احادیثی اظهار کرد: در میان طلاب، افراد بسیار کمی کتاب کافی شیخ کلینی را به صورت کامل، مطالعه کردند. برای معرفی قرآن و سنت به جامعه، آشنایی با احادیث یک ضرورت است. با رواج ابزارهای جدید، آشنایی با احادیث کمتر شده، چون با این ابزار، امکان مراجعه به حدیث، آسان تر شده است. حدیث خوانی، حدیث دانی و حدیث فهمی اهمیت دارد. معجم های موضوعی، یکی از راه های دقیق استفاده از احادیث است، در این معجم ها، موضوعات روایات و مضامین آن به مخاطب عرضه می شود.
وی ادامه داد: کنار هم قرار گرفتن متون روایات و آیات قرآن، فهم دقیق را به ما می دهد و معجم های حدیثی به ما در این زمینه کمک می کند. روایات فراوانی در کتاب کافی در خصوص موضوع عجب وجود دارد که این روایات با جستجوی لفظی، پیدا نمی شوند. کتاب های معجم در خصوص قرآن داریم، ولی معجم نویسی در خصوص روایات کمتر صورت گرفته است. نیاز به نمایه نویسی و مجمع موضوعی در کارهار روایی، بسیار به چشم می خورد.
رئیس دانشکده علوم و معارف حدیث قم افزود: در زمینه معجم های روایی باید به سمت برنامه های نرم افزاری برویم تا بتوانیم به سادگی از این معجم ها استفاده کنیم و متن کامل روایات در اختیار ما قرار بگیرد، معجم نگاری زمینه ای است که جمهوری اسلامی در اختیار محققان قرار داده است و مجموعه های مرتبط با حوزه باید به سمت معجم موضوعی یا نمایه نویسی بروند.
هدف تدوین موسوعه معارف اهل بیت فی الکتب الاربعه
حجت الاسلام والمسلمین انتظام استاد حوزه علمیه قم در بخش پایانی مراسم با اشاره به هدف تدوین موسوعه معارف اهل البیت (ع) فی الکتب الاربعه اظهار کرد: هدف از تدوین این موسوعه، ساماندهی مفاد و مضامین قرآن و روایات موجود در کتابی به روش شاخه ای با هدف تسهیل دست یابی محققان به آنها است. در موسوعه به هر آنچه که به باورهای اعتقادی و معرفتی انسان مربوط است و در هدایت او، نقش دارد، از جمله معارف مربوط به باورهای پایه ای همچون همچون نبوت، قرآن و امامت در موسوعه پرداخته شده است.
وی ادامه داد: موسوعه معارف اهل بیت فی الکتب الاربعه، موسوعه معارفی است و یک موسوعه فقهی نیست، روایات مربوط به احکام در موسوعه مربوط به علل تشریع احکام است، روایات اخلاقی هم در موسوعه هم با نگاه معرفتی آمده است. دامنه موسوعه همه روایاتی بود که به نکته معارفی اشاره دارد. بحث سند روایات، بحث مفصلی است و در موسوعه موسوعه معارف اهل بیت فی الکتب الاربعه، تجمع روایات مهم بود و موسوعه وارد بحث سندی نشد، تدوین گران این موسوعه، آن را برای مخاطب عام ننوشتند که دست به گزینش روایات بزنند. تک تک روایات در موسوعه، مورد بررسی قرار گرفته و نکات معارفی آن استخراج شده است. مخاطبان موسوعه همه کسانی هستند که شرایط استنباط روایات برخوردار هستند.
افزود: هدف موسوعه موسوعه معارف اهل بیت فی الکتب الاربعه، تجمیع روایات یا بخش هایی از روایات ناظر بر یک موضوع واحد در دامنه تعریف شده با هدف دستیابی آسان و دقیق به آنها است. نرم افزار در کنار کتاب موسوعه قرار گرفته تا استفاده از موسوعه آسان تر شود. موسوعه در راستای اهداف معجم های لفظی خیلی کمک می کند
..............................
پایان پیام/ ۲۶۸