به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ «میرزا جواد آقا مَلکی تبریزی» فقیه، عارف و استاد اخلاق در حوزه علمیه نجف و قم بود که در حدیث، فقه، اصول و سیر و سلوک نزد استادانی چون میرزاحسین نوری، آقا رضا همدانی، آخوند خراسانی و ملا حسینقلی همدانی شاگردی نمود. کتاب‌های المراقبات و رساله لقاءالله از مشهورترین آثار وی در موضوع دعا و تهذیب نفس می‌باشد.
شرح حالی از زندگی این عالم بزرگوار به قلم خانم «فاطمه میری طایفه‌فرد» در ادامه می‌آید:
به‌نام‌او
«میان‌بری به نام میرزا جواد»
یکی از راه‌های میان‌بر برای رسیدن به مفهوم درست و منطقی، راه‌گیری از بزرگانی است که آزموده‌ها را آزموده‌اند، موفق شدند و از اهل معنا شدند.
میرزا جواد آقا ملکی تبریزی یکی از همین نمونه‌هاست. سلوک ایشان، روش تحصیل و تهذیب ایشان می‌تواند به عنوان الگویی ویژه مورد بررسی قرار بگیرد.
سخنان بزرگان درباره این شخصیت ممتاز و ستاره درخشان شیعه بیشتر مجاب می‌کند که تألیفات ایشان را مرور کرد و سبک ایشان را در زندگی معنوی و حتی مادی به‌کار برد.
میرزا جواد آقا ملکی تبریزی از مراجع بزرگ و علمای تاثیرگذار در قرن چهاردهم هجری بود. ایشان از جمله علمایی عالم پرور بودند که سلوک و عرفان و ایمان را به زیبایی پرورانده بودند. ایشان در قرن سیزدهم هجری قمری در تبریز به دنیا آمد. او کودکی را نزد پدرش حاج میرزا شفیع و مادرش سپری کرد. میرزا صرف، نحو، منطق، معانی، بیان و دروس مقدّماتی دیگر را در تبریز فرا گرفت و سپس برای ادامه تحصیل راهی نجف اشرف شدند.
از مهم‌ترین کتب مهم تالیفی ایشان می‌توان به «اسرار الصلاه» اشاره کرد.
«اسرار الصلاه»، حاوی نکات بسیاری از اسرار نماز است. این کتاب، علاوه بر سخن از آداب نماز و پرداختن به ارکان و واجبات و مستحبات نماز، برخی از اسرار طهارت، عبرت، فکر و ذکر را بیان می‌کند و به بیان معانی الهام و وسوسه میپردازد.
تألیف دیگر ایشان «المراقبات» یا اعمال‌السنه بود که در این اثر، مقدمهای پیرامون دعا و راز و نیاز آورده سپس به بیان اعمال ایّام و لیالی و ماه‌های مختلف سال قمری از محرم‌الحرام تا پایان ذی‌الحجه پرداخته و آثار و برکات روحی و معنوی آن‌ها را توضیح داده است.
رسالة «لقاء الله»؛ کتابی لبریز از نورانیت و معنویت که رهپویان راه تهذیب و وارستگی را به قلّة قداست و طهارت روح میرساند. از سایر مکتوبات وی؛ حاشیه فارسی بر غایه القصوی، ترجمه عروة الوثقی، رسالهای در حج و رسالهای در فقه در باب نکاح است.
مرحوم میرزا جوادآقا، چهار استاد برجسته داشته‌اند؛ در فقه، شیخ آقا «رضا همدانی» صاحب مصباح‌الفقیه که در محضر ایشان، به درجه اجتهاد نائل آمد؛ در حدیث و درایه، میرزا «حسین نوری» صاحب مستدرک‌الوسائل؛ در اصول، آخوند «خراسانی» صاحب کفایه‌الاصول؛ در عرفان، آخوند «ملا حسینقلی همدانی» که در حدود چهارده سال از محضر آن مرد بزرگ استفاده کرد.
اما شاگردان آن عارف عامل، را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد، شاگردان دائمی ایشان: حاج آقا حسین فاطمی قمی، آخوندملاعلی همدانی، حاج شیخ عباس تهرانی، سید محمود مدرّسی، سید محمود یزدی، محمود مجتهدی، شیخ اسماعیل تائب و حاج میرزا عبدالله شالچی.
و شاگردان گه‌گاهی ایشان عبارتند از: امام خمینی، سیّد شهاب الدین مرعشی نجفی، سید محمدرضا گلپایگانی، حاج سید ابوالقاسم خوئی، شیخ فاضل لنکرانی، میرزا خلیل کمرهای و ...
حضرت امام خمینی(رحمه‌الله) درباره استاد اخلاق خود، مرحوم میرزاجوادآقاملکی، ضمن دادن عناوین والایی چون «شیخ جلیل‌القدر» و «عارف‌باللّه»، تمامی جویدگان راه حق را به مطالعه آثار ایشان سفارش می‌کردند. ایشان در قسمتی از کتاب سرّ الصلاة می‌نویسند: «ای عزیز! شیطان تو را وسوسه نکند و به آن چه داری قانع ننماید، قدری حرکت کن... و اخلاق خود را و حالات نفسانیه خویش را تحت مطالعه و مداقّه قرار بده و با کلمات ائمه هدی علیهم‌السلام و کلمات بزرگان علما اُنس گیر که در آن برکاتی است. از علمای معاصر، کتب شیخ جلیل القدر، عارف باللّه، حاج میرزا جواد تبریزی قدس سره را مطالعه کن، شاید که ان شاءاللّه از تَأبِّی و تَعَسُّف [بیراهه رفتن] خارج شوی».
امام خمینی(ره) در هنگام زندگی در قم در نماز جماعت ایشان و نیز در درس اخلاقی که برای خواص در منزل تشکیل می‌شد، حاضر می‌شدند و به مطالعه کتاب‌های ایشان توصیه می‌نمودند.
امام خمینی وقتی از پاریس برگشتند و به قم آمدند، به قبرستان شیخان تشریف برده، عمامه شان را تحت الحنک کردند و با گوشۀ آن، غبار قبر حاج میرزا جواد آقای ملکی... تبریزی را پاک کردند و آنجا نشستند و قرآن و فاتحه خواندند.(برداشت‌هایی از سیره امام خمینی ج. 5)
مقام معظم رهبری بر معرفی ایشان به اقشار مختلف تاکید داشته‌اند: میرزا جواد آقا باید معرفی شود. نام‌گذاری خیابان و نصب تابلو و این‌ها خوب است لکن کافی نیست. از امثال بزرگوارانی چون آقای جوادی، آقای مصباح و آقای حسن زاده و بزرگانی که اهل معنا هستند و این چیزها را درک می‌کنند دعوت شود تا بیایند صحبت کنند و هویت حقیقی این بزرگان را تشریح کنند و این‌ها پخش و منتشر شود.
ببینید جوان‌ها امروز چطور به عرفان‌های جعلی و وارداتی اقبال دارند. مثل این که بخواهید یک کاسه بلورین یا چینی نقاشی شده فاخر را با یک ظرف پلاستیکی مقایسه کنید. این اقبال جوان‌ها نشان‌دهنده این است که یک تشنگی وجود دارد که باید آن را با آب زلال و گوارا برطرف کرد. نباید گذاشت عطشی که وجود دارد با آب‌های مسموم و گل‌آلود برطرف شود.
خاطره‌ای قابل تأمل علامه حسن‌زاده از مرحوم میرزا جوادآقا شنیدنی و حاکی از مقام ویژه ایشان است. حضرت علامه‌حسن زاده آملی حکایت می‌کند: «در قبرستان شیخان قم به دنبال قبر میرزا جواد آقا می‌گشتم، ولی آن را پیدا نمی‌کردم و غروب هم شده‌بود و من با ناامیدی خواستم تا از شیخان بیرون روم. ناگهان شخصی از در شرقی قبرستان وارد شد و مستقیم به سمت من آمد و گفت: آقا، قبر میرزا جواد آقای ملکی را می‌خواهید؟ و مرا نزد قبر آن مرحوم برد و خود از درب غربی رفت تا خارج شود. من ناگهان به خود آمدم و او را صدا زدم و گفتم: آقا، من قبر ایشان را می‌خواستم ولی شما از کجا می‌دانستید؟ آن شخص در حالتی که در حال خروج بود، نیم رخ به سمت من برگشت و گفت: ما مشتری‌هایمان را می‌شناسیم!»
در مقام و منزلت او همین بس که حکیم و فقیه نامدار، شیخ محمد حسین غروی اصفهانی با این که از نظر علمی و عملی دارای مقامی بلند بوده است، طی نامه‌ای از میرزا جواد آقا که با همدیگر رابطه دوستی داشته‌اند، دستورالعملی می‌طلبد و ایشان هم در نامه‌ای کوتاه مطالب سودمند و ارزنده‌ای برای مرحوم غروی می‌نویسد.
................................
پایان پیام | 348