____________________________
به قلم: حجت‌الاسلام و المسلمین محمد حسین امین
(کارشناس دینی و پژوهشگر حوزه قرآنی)
◀️ 27 مرداد 1403
____________________________
مهارت در ارتباط گیری با دیگران و از آن مهمتر، قدرت بر نگهداری ارتباطات ایجاد شده، توانایی مهمی است که نیازمند آموزش و به کارگیری برخی اصول و قواعد است. بسیاری از ارتباط های فامیلی، کاری، شغلی، رفاقتی و ... که پس از مدتی، دچار شکست می شود، ناشی از عدم علم یا عدم به کارگیری قاعده های ارتباط جمعی است.
زندگی اجتماعی، لازمه زنده بودن انسان است. از آنجایی که انسانها برای تامین نیازمندیهایشان باید یک زندگی جمعی تشکیل دهند، لذا مهارت های ارتباط با دیگران، یکی از مهمترین مسائل اجتماعی هر انسانی به شمار می رود.
مهارت در ارتباط گیری با دیگران و از آن مهمتر، قدرت بر نگهداری ارتباطات ایجاد شده، توانایی مهمی است که نیازمند آموزش و به کارگیری برخی اصول و قواعد است. بسیاری از ارتباط های فامیلی، کاری، شغلی، رفاقتی و ... که پس از مدتی، دچار شکست می شود، ناشی از عدم علم یا عدم به کارگیری قاعده های ارتباط جمعی است.
یکی از علل شایع گسستگی ارتباط جمعی، مجادله و بحث های بی فایده، بدون نتیجه و عاری از منطق و استدلال است. پدر بزرگوار امام زمان ما حضرت ولیعصر (عج) دراین باره می فرماید:
«لا تُمارِ فَیَذْهَبَ بَهاؤُکَ وَ لا تُمازِحْ فَیُجْتَرَأَ عَلَیْکَ» / تحف العقول، ص 486
این حدیث کوتاه اما پرمعنا، یکی از توصیه‌های ارزشمند معصومین (علیهم السلام) به ماست که در آن به دو نکته‌ی مهم اشاره شده است:
1. پرهیز از مجادله: جمله‌ی "لا تُمارِ" به معنای "مجادله نکن" است. مجادله، به معنای بحث و جدل لفظی و تلاش برای اثبات نظر خود به هر قیمتی است. معصومین (علیهم السلام) ما را از این کار نهی کرده‌اند، زیرا مجادله، علاوه بر اینکه به نتیجه‌ی مطلوبی نمی‌رسد، باعث از بین رفتن آبرو و اعتبار فرد می‌شود. در کنار آن، ایجاد حس تکبر، خودبرتربینی، قبول نکردن حق و ... از نکات منفی و مهم بحث و جدل بی فایده و ثمر است.
2. پرهیز از شوخی بی‌جا: جمله‌ی "لا تُمازِحْ" به معنای "شوخی مکن" است. اما منظور از شوخی در اینجا، شوخی‌های بی‌جا و بی‌مورد است. شوخی‌های بی‌جا، باعث می‌شود که دیگران به فرد جسارت کنند و به او بی‌احترامی کنند. شکی نیست که شوخی به جا، وزین و کوتاه، نه تنها باعث بی احترامی و تزلزل جایگاه نمی شود که در شکل گیری ارتباط موثر، بسیار مفید است.
چرا باید از مجادله و شوخی بی‌جا پرهیز کنیم؟
حفظ آبرو و اعتبار: مجادله و شوخی بی‌جا، باعث می‌شود که دیگران به ما بی‌احترامی کنند و به آبرو و اعتبار ما لطمه بزنند.
جذب افراد: افرادی که از مجادله و شوخی بی‌جا پرهیز می‌کنند، مورد احترام و اعتماد دیگران قرار می‌گیرند.
حفظ آرامش: مجادله و شوخی بی‌جا، باعث ایجاد تنش و آشفتگی می‌شود و آرامش فرد و اطرافیان را بر هم می‌زند.
تقویت روابط: پرهیز از مجادله و شوخی بی‌جا، به تقویت روابط اجتماعی و خانوادگی کمک می‌کند.
پیام حدیث برای زندگی امروز
در دنیای پرشتاب امروز، که ارتباطات مجازی نقش مهمی در زندگی ما دارند، این حدیث اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. در فضای مجازی، به راحتی می‌توانیم وارد مجادله‌های بی‌نتیجه شویم و یا با شوخی‌های بی‌مورد، به دیگران آسیب بزنیم. بنابراین، باید هوشیار باشیم و از این حدیث در زندگی روزمره خود استفاده کنیم.
چگونه میتوان به این حدیث، جامه عمل پوشاند؟
صبر و حوصله: در هنگام بحث و جدل، صبر و حوصله داشته باشیم و سعی کنیم با آرامش و منطق موضوع را حل کنیم.
احترام به دیگران: به عقاید و نظرات دیگران احترام بگذاریم و سعی کنیم آن‌ها را درک کنیم.
پرهیز از قضاوت: از قضاوت دیگران خودداری کنیم و به جای آن، سعی کنیم به دنبال نقاط مشترک باشیم.
تقویت مهارت‌های ارتباطی: با یادگیری مهارت‌های ارتباطی موثر، می‌توانیم به راحتی با دیگران ارتباط برقرار کنیم و از بروز اختلافات جلوگیری کنیم.
این حدیث، یک راهنمای ارزشمند برای زندگی بهتر است. با عمل به این حدیث، می‌توانیم روابطمان را بهبود بخشیم، آرامش درونی خود را افزایش دهیم و به فردی محبوب و مورد احترام تبدیل شویم.