خبرگزاری اهل بیت (ع) / ابنا: معرفی حیا به عنوان یک امر فطری و یادآوری آن در فعالیت های تربیتی، ضرورت دارد. ازاین رو نیازمند نوعی یادآوری مستمر در انسان هستیم و یادآوری خود امری شناختی و تربیتی به حساب می آید.
همچنین تفکیک حیا از خجالت که مانعی جدی برای شناخت است، یک وظیفه تربیتی است. این کار می تواند به وسیله مثال زدن مصادیق و نمونه های حیامندی در جامعه همراه با معرفی حجاب به عنوان مصداق عملی حیا صورت گیرد.
ازآنجا که میان حیا و عقل رابطه وجود دارد، یکی از روش های تربیتی حیامندی بهره گیری از نیروی عقل و تقویت قوه عقل است که البته درباره کودکان با پیش مقدمه تقویت و پرورش فکر صورت می گیرد. لذا لازم است قوای شناختی کودکان با روش های مورد علاقه آنان به ویژه در بعد پرورش فکری از طریق داستان های فکری، بازی های فکری و شعر و نقاشی که با موضوع حیا ارتباط داشته باشد، تحریک و تقویت شود.
حیا امری فطری است بنابراین روش ایجاد شناخت در آن تذکر است و مربی با داشتن شناخت درست نسبت به امور فطری است که می تواند به پرورش متربی بپردازد.
در ارتباط با تربیت مبتنی بر حیا، نقش عناصر تربیتی محتوا، مربی و متربی نیز مهم است.
1- محتوای آموزشی: همان طورکه در اهداف کلان سند تحول بنیادین آموزش و پرورش آمده ، تربیت انسان با حیا یکی از اهداف آموزش و پرورش به حساب می آید (1)
2- مربی: نقش مربی در پرورش حیا به عنوان یک امدر فطری بدیهی است. همچنین
نقش الگویی مربی در حیامندی و به دنبال آن رعایت حجاب به عنوان روبنای حیا ضرورت دارد.
پدر و مادر که به طور طبیعی، دو مربی دست اول فرزند خود هستند و کودکان حساس ترین دوران
کودکی یعنی تا ۶ سال
را بیشتر با آنان سپری می کنند، لازم است از حیای فطری فرزندان حراست کرده و آن را
رشد دهند. وظیفه پدر و مادر علاوه بر رعایت جوانب حیا، زنده نگه داشتن فطرت حیا در
زمینه های دیداری، رفتاری و شنیداری در کودکان است.
3- متربی: پرده داری و ادب از ویژگی های مهم متربی در تربیت حیامند است. طبق آموزه های دینی فرزندان نسبت به والدین خود احترام قائل باشند و برای حضور در خلوتشان اجازه بگیرند و به نرمی با آنان سخن بگویند. به نظر می رسد همۀ اینها به نوعی تمرینی برای حضور در جامعۀ بزرگ تر و در همۀ امور زندگی می باشند.
4- محیط آموزشی: محیط آموزشی امروز از سطح خانواد و مدرسه بسیار فراتر رفته و شامل رسانه های دیداری و شنیداری می باشد. تولید محتوای صحیح و متناسب با فرهنگ جامعۀ ایرانی و اسلامی از وظایف کلان و کنترل ورودی های ذهن فرزندان از این رسانه ها به عهدۀ والدین می باشد.
هریک از دو مقوله حیا و حجاب در تربیت اسلامی دارای ارزش هستند. لیکن ارزش رتبه ای حیا به عنوان یک امر فطری مقدم بر حجاب است. چراکه حجاب در واقع لباس و پوشش حیا و به عبارتی نماد حفظ حیا است.
البته هر نمادی خود نیازمند حفظ و نگهداری است. بنابراین از منظر تربیت اسلامی، بیان جایگاه ارزشی حیا و حجاب در فعالیت ها و برنامه های تربیتی به فهم بهتر ارزش حجاب به عنوان یک ارزش نمادین کمک خواهد کرد تا حیا در الگوهای تربیتی از ارزش والایی نزد فرد برخوردار شود.
در بعد زیباشناختی، حیا امری زیبا است. چراکه از جمله صفات خداوند است و خداوند خود زیباست و زیبایی ها را دوست دارد.به طوری که می توان اذعان نمود کسی در زیبایی حیامندی شک ندارد. ازاین رو ضرورت روی آوردن به تبیین زیباشناختی حیا وجود دارد. در کنار تبیین زیباشناختی حیا ضرورت آموزش ابعاد و جنبه های زیباشناختی حیا در قالب هایی مثل داستان، نقاشی و شعر ضرورت می یابد.
_____________________________________________________
منابع و پی نوشت ها:
1-بند اول فصل پنجم
2- تمیمی آمدی، عبدالواحد (1366)، تصنیف غررالحکم و دررالکلم ، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
3- جوادی آملی، (1385)، تفسیر تسنیم ، ج 2 ، تنظیم و ویرایش علی اسلامی، قدم: مرکز نشر اسراء.
4- حرعاملی، وسابل الشیعه الی تحصئیل مسئایل الشئیعه، ج 15 ، قم: موسسه آل البیت لاحیا التراث.