خبرگزاری اهل بیت (ع) / ابنا: بهداشت بدن و سلامت تغذیه در دین اهمیت بسزایی دارد. در آموزه های دینی توصیه های مهمی در زمینه ارتباط و تأثیر تغذیه با جسم انسانی ذکرشده و مطابق احکام دین، خوردن چیزی که ضرر کلی برای جسم انسان دارد حرام است (1).
با این حال، نهی دین درباره ممنوعیت خوردن و آشامیدن، اختصاص به ضرر بدنی نداشته، بلکه در برخی موارد به آثار معنوی و روحی نیز ناظر است. لذا در برخی روایات با وجود حلال و مباح بودن گوشت گاو به آثار و ضرر زیانبار بدنی آن اشاره شده است (2).
ابن سینا نیز عوارض ناشی از مصرف زیاد گوشت گاو و گوساله را افسردگی و مالیخولیا معرفی می کند (3). از این امر می توان استنباط کرد که حرمت یک غذا دائر مدار ضرر روحی یا جسمی یا هر دو با هم است. پس شایستۀ انسانی که روح پاک و نفخۀ الهی در او دمیده شده آن است که از غذای پاک بخورد و از طاهر استفاده کند (ازپاکیزه هایی که ما روزی شما کردیم) (4)
بر این اساس، در آموزه های دینی از پیامبر گرامی (ص) نقل شده: (غذای حلال در زلالی افکار و اندیشه و صیقل روح و غذای حرام در انحراف فکری و ظلمت نفس تأثیرگذار است و تغذیه هم در پیدایش اندیشه های والا و هم در انحرافات فکری تأثیر اساسی دارد) (5)
انکار حق و در مسیر گمراهی و شقاوت افتادن از مهم ترین آثار غذای حرام
و شبهه ناک است. در روز عاشورا امام حسین (ع) علت بی تأثیری نصایح خود را بر سپاه دشمن،
پرشدن شکم هایشان از غذای حرام و شبهه ناک بیان می کند:
در روز عاشورا خطاب به سپاه ظلم فرموند: وای بر شما چرا ساکت نمی شوید، تا گفتارم را
بشنوید؟ همانا من شما را به راه هدایت و رستگاری فرا می خوانم، هر کس از من پیروی کند
سعادتمند است و هر کس نافرمانی ام کند از هلاك شدگان است، شما همگی نافرمانی ام می
کنید و به سخنم گوش نمی دهید، آری در اثر غذای حرامی که به شما رسیده و در اثر غذاهای
حرامی که شکم هایتان از آنها انباشته شده، خداوند این چنین بر دل های شما مُهر زده
است! (6).
مطابق این روایت، تغذیه حرام مانع پذیرش حق گردیده و راهنمایی ها و ارشادات اولیای دین را بی اثر کرده است. زیراگوش دادن به سخن پیامبران و اولیای الهی و اطاعت از اوامر آنان نیازمند باور است.
از طرف دیگر، عقیده و باور ریشه در ایمان افراد دارد و خوردن غذای حرام ایمان شخص را از بین برده و موجب زوال باور و مانع اراده و عمل به حق می گردد (7)
امام علی (ع) به کمیل بن زیاد در باب تأثیر غذا بر قلب و زبان و اندیشه چنین می فرمایند: ای کمیل زبان انسان از قلب وی سرچشمه گرفته و قلب هم قوت و نیروی خود را از غذا به دست می آورد. پس در غذایی که به قلب و جسمت می دهی دقت کن و آگاه باش که اگر غذای تو حلال نباشد، خداوند ستایش و سپاسگزاری تو را نخواهد پذیرفت (8)
در برخی دیگر از روایات، علت پدیدار شدن نوع خاصی از صفات و رفتار اخلاقی در انسان را مصرف مداوم غذای خاصی معرفی می کند، مانند خوردن عدس که موجب رقت قلب می شود و یا مصرف بی رویه گوشت شکار و گاو سبب بروز اختلال حواس و کند ذهنی و فراموشی می گردد (9).
در روایت دیگر، سخن از خواص روانی و روحی خوراکی ها به میان آمده، به عنوان مثال خوردن انگور موجب برطرف شدن اندوه و غم دانسته شده است (10)
همچنین در جایی دیگر آمده؛ از شیر دادن کودک توسط دایه ای احمق به جهت انتقال ویژگی های فکری و نگرشی وی به کودک نهی شده (11). گرچه شیر مادر از امور مادی به شمار می رود اما حامل خصایص و خصلت هایی از مادر است که قابلیت انتقال به دیگری را دارد.
_________________________________
پی نوشت ها:
1- خمینی، ١٣٩٢ ج ٢، ص ١۶٧
2- عسکری ، ١٣٨٩ ، ص ١٠١
3-
ابن سینا، ١٣٩٨ ، ج ١، ص ٢١۴
4- بقره، ١٧٢
5- دیلمی، ١٣٩٢ ، ص ٢٠٣ ؛ طبرسی، ١٣٩٠ ، ص ٣۵٣
6- مجلسی، ١٣٩٣ ، ج ۴، ص ٨
7- ملحوجی، ١٣٩٩ ، ص ٣٩
8- حرانی،١٣٨٧ ، ص ١٧۴
9- کلینی، ١٣٩٠ ، ج ۶، ص
٣۴٣
10- مجلسی، ١٣٩٣ ، ج ۶٣ ، ص ١٧١ ؛ حجازی،
١٣٩۴ ، ص ١۴٨
11- صدوق، ١٣٩۴ ، ج
٣، ص ۴٧٩