خبرگزاری اهل بیت (ع) / ابنا: بسیاری از روان شناسان و کارشناسان
امور تربیتی معتقدند از طریق واگذاری مسئولیت به نوجوانان، می‌توان زمینه عبور فرد
از دوره وابستگی به خانواده و رسیدن به استقلال فردی و دوره بزرگسالی را فراهم
کرد.
در فرآیند پذیرش و اجرای وظیفه و مسئولیت، نوجوان نسبت به توانمندی ها و استعدادهای خود شناخت پیدا کرده و میل به دیده شدن او نیز تا حد زیادی ارضاء خواهد شد و از این نظر، این امر در فرآیند هویت یابی او و کاهش تعارضاتش با والدین بسیار مؤثر خواهد بود.
بر اساس تغییراتی که در ابعاد مختلف در دوره نوجوانی برای فرد ایجاد می‌شود، نیاز به استقلال و مسئولیت در نوجوان قوی تر می‌شود. بسترسازی جهت قبول و پذیرش مسئولیت توسط نوجوان در این دوره، در فرآیند رشد و هویت یابی او بسیار حائز اهمیت است.
یکی از روان شناسان و مشاور حوزه نوجوانی با پیوند موضوع هویت یابی و مسئولیت پذیری نوجوان، می گوید: هویت دو بعد جستجوگری و متعهد شدن دارد. برای نوجوان باید بستر این دو را فراهم کرد. بعد دوم خیلی با مولفه مسئولیت پذیری در این سن ارتباط جدی دارد. بر همین اساس والدین باید در فضای خانواده، به نوجوان مسئولیت بدهند.
روان شناس دیگری با تأکید بر زیرساخت طبیعی و روانشناختی تربیت معتقد است: «مراحل تربیت، زیرساخت طبیعی و روانشناختی دارند. یعنی مراحل تربیت، مراحل تحول زیستی و روانشناختی انسان ها را می رساند. بر اساس این زیربنا، انتظارات تربیتی تعریف می شود.
در مقطع نوجوانی تغییراتی حاصل می شود که از فرد می توان مسئولیت و وظیفه خواست. پیاژه یک تقسیم بندی دارد: دوره اول (پیش دبستانی) دوره ناپیروی است و دوره دبستان دوره دگرپیروی است و دوره دبیرستان و نوجوانی، دوره خودپیروی است.
درواقع در دوره نوجوانی تغییراتی رخ می دهد که فرد دیگر نمی خواهد تبعیت کند و اینجاست که بحث وظیفه و مسئولیت مطرح می شود. بقیه هم باید با او به زبان مسئولیت پذیری صحبت کنند که آنها را بکشاند به این سمت که خودشان تشخیص دهند چه کنند.
همچنین فرد در مقطع نوجوانی میل زیادی برای بزرگ شدن و دیده شدن دارد و مسئولیت بخشی زمینه بسیار مناسب جهت ارضاء آن است. یکی از کارشناسان در همین زمینه می‌گوید: ما باید شرایط مرئی شدن هنجاری و مثبت نوجوان را فراهم کنیم. مهم ترین و بهترین زمینه ای که می تواند کمک‌کننده باشد، مسئولیت دادن به نوجوان است و برای این موضوع، خانواده بستری مطمئن و مؤثر در این زمینه است. علاوه بر این، از نظر کارشناسان واگذاری مسئولیت به نوجوان در خانواده، در خودآگاهی و شناخت نوجوان نسبت به توانمندی ها و استعدادهایش و همچنین تقویت حس مسئولیت پذیری بسیار موثر خواهد بود.
نکته ای که در اینجا باید مورد توجه قرار داد این است که والدین باید متناسب با رشد نوجوان، به او مسئولیت داده و از او انتظار داشته باشند؛ زیرا درصورتی که مسئولیت متناسب با توانمندی های نوجوان نباشد، نه تنها از عهده کار به خوبی بر نخواهد آمد، بلکه از آن و شاید به طور کلی از پذیرش مسئولیت گریزان خواهد شد.
یکی از کارشناسان حوزه خانواده و نوجوان در این زمینه می‌گوید: والدین باید نوجوان را در امور مختلف مشارکت دهند و به او مسئولیت واگذار کنند. البته این باید مبتنی بر سیر رشد فرزند باشد که او پس نزند.
____________________________________________
منابع:
1-باهنر، ناصر؛ امینی هرندی، رضا. مؤلفه های الگوی مطلوب ارتباطات والدین با نوجوان: مطالعه کیفی؛ فرهنگی- تربیتی زنان و خانواده