خبرگزاری اهل بیت (ع) / ابنا: فرزندان
نیازمند توجه و رسیدگی اخلاقی از طرف پدر و مادر هستند. مضامین این مقوله عبارتند
از:
تعلیم و تربیت به معنی آموزش اخلاق، آداب و تربیت دینی بر محور عقاید، اخلاق و مناسک عبادی و اصلاح و تغذیه سالم روحی فرزندان، توسط والدین با رعایت الزامات اخلاقی به فرزندان است.
امام سجاد (ع) با اشاره به دعای پدر و مادر در حق فرزندان، از درگاه خداوند می‌خواهد که فرزندانی صالح در عقیده و آراسته به فضایل اخلاقی داشته باشد: "و آیین و اخلاقشان را برای من سالم بدار."(1)
یکی از این بایسته های اخلاقی، نظارت والدین بر فرزندان است. نظارت مهارتی است که به منظور مواظبت از فرزندان و اینکه با چه کسانی ارتباط دارند و برنامه شان را با چه کسانی می گذرانند و در برنامه روزانه خود چه کارهایی انجام می دهند، صورت می گیرد.
امام سجاد (ع) حفظ سلامت جسمی و روحی فرزند را از خدا درخواست کرده و می فرماید: "پروردگارا بر من منت بگذار به زنده ماندن فرزندانم و به اصلاح و تربیت ایشان و به بهره بردن از وجودشان براى خودم." (2)
یعنی حفظ جسم و روح فرزند در برابر تهدیدات نیاز به نظارت والدین دارد.
در متون دینی بویژه در صحیفه سجادیه بر نقش نظارتی والدین نسبت به فرزندان تأکید شده است. حب اهل بیت (ع) و بغض دشمنان ایشان، یکى از اصول مهم تربیتى است که به واکسینه کردن فکر و اندیشه فرزندان، در مقابل اندیشه های مسموم کمک می کند.
لازم است پدر و مادر ضمن ایفای نقش نظارتی خود بر فرزندان و آموزش اخلاق نیکو به آن ها، آنان را با افرادی که دوست دار خدا هستند، به شیوه ای هنرمندانه آشنا سازند که فرزندان، دل بسته آنان شده و فریفته افراد نااهل نشوند.
امام سجاد (ع) می فرماید: "و آنان را نیکوکار، پرهیزکار، بصیر و بینا، شنوا و فرمان بردار خود و نسبت به دوستانت عاشق و خیرخواه و در ارتباط به دشمنانت، سرسخت و کینه ورز، قرار ده".(3)
بنابراین والدین باید بر اعمال و رفتار فرزندان نظارت کرده و نسبت به خط و خطوط سیاسی و حزبی آنان بی تفاوت نبوده و ضمن آگاه سازی آنان، از انحراف ایشان جلوگیری نمایند.
فلسفه این نظارت، کمک به سالم ماندن فرزندان است. والدین با دانستن جزییات زندگی فرزندان می توانند آنان را از بسیاری از آسیب ها حفظ کنند. نه تنها مهم است که والدین ارتباط گرم و صمیمانه ای با فرزندانشان داشته باشند، بلکه مهم و ضروری است که برای آن ها، انتظارات، قواعد، قوانین و محدودیت های روشن و مشخصی را تعیین کنند و همچنین بر میزان پیروی آنان از انتظارات و محدودیت ها نظارت داشته باشند.
محصول نظارت آگاهانه، نظم خانوادگی و ارتباطات صحیح است. همچنین به تبادل اطلاعات، شفاف سازی انتظارات از فرزندان، تعیین حد و حدود در مواقع لازم، و انتخاب شیوه صحیح برای نگه داشتن فرزندان در آن حد و حدود کمک می کند.
اعمال نظارت از سوی والدین، باعث افزایش سطح امنیت فرزندان می شود و موجبات کاهش خطر و آسیب به آنان، در هر زمینه ای را فراهم می سازد. هرچه نظارت صحیح والدین بر رفتارهای فرزندان بیشتر باشد، احتمال رفتارهای مثبت و سالم در فرزندان بیشتر می شود و موجبات رشد و موفقیت آن ها را فراهم خواهد کرد.
_________________________________________________
منابع و پی نوشت ها:
1- دعای بیست و پنجم صحیفه سجادیه، فراز سیزدهم
2- همان
3- دعای بیست و پنجم صحیفه سجادیه، فراز سوم
4- سیدرضا طباطبائی نیا، داود رنجبران، مریم شاهوردی، محمدرضا
یوسفی، محمد مهدی صفورائی پاریزی . تحلیل مفهوم
اخلاق در خانواده از منظر امام سجاد (ع)