چگونگی تشویق فرزندان به نماز

خبرگزاری اهل بیت (ع) / ابنا: حجت السلام والمسلمین پناهیان درباره چگونگی تشویق فرزندان به نماز این گونه پاسخ داد:

یک روز پسر کوچک من از دبستان آمد و پرسید خدا منزه است یعنی چه؟ پرسیدم سبحان الله را برای تو ترجمه کرده اند؟ گفت بله. او مدت ها بود که سبحان الله را می شنید و خود او نیز در نماز استفاده می کرد. اما وقتی برای او ترجمه کردند متوجه شد که معنای آن را نمی دانسته است.

بیان یک کلمه در یک حالت خاص معانی زیادی را منتقل می کند. سبحان، کلمه ای است که وقتی انسان ها در مقابل خداوند تعظیم می کنند به زبان می آورند. یعنی محل کاربرد، برای آن لفظ یک معنا می شود. به پسرم گفتم این کلمه یعنی خدایا تو خیلی خوب هستی.

گفت پس چرا معلم به ما گفت که یعنی خدا منزه است. گاهی اوقات ما به فرزند خود می گوییم که خدا پاک است. به ذهن او می رسد که هر چیزی نجس می شود آن را آب می کشند، پاک می شود.پس خدا هیچوقت نجس نمی شود. 

ما باید مراقب ذهن بچه باشیم. اینکه بچه تا هفت سالگی با چه کلماتی بزرگ شده است. ما باید از کلمات خاص و لطیفی برای کودک استفاده کرده و ادبیات دینی را با استفاده از آن ها منتقل کنیم.

در گذشته هنگام نبرد، مرد و زن حضور داشتند. با توجه به بهم ریختگی زمان جنگ، یکی از مادرانی که جزو اسرا بود فرزند خود را گم کرده بود. به محضر اینکه او فرزند خود را پیدا کرد، نشست و شروع کرد به شیردادن او.

پیامبر اسلام (ص) دید که الان برای آموزش زمان خوبی است. رو به اصحاب کرده و پرسید محبت این مادر به فرزند خود چقدر است؟ آن ها گفتند خیلی زیاد است. فرمودند: آیا این مادر حاضر می شود که فرزند خود را در آتش بیندازد؟

گفتند: نه. بعد ایشان فرمود: خدا به بندگان خود از این مادر مهربان تر است. اینگونه و ملموس باید از خداوند برای بچه ها سخن بگوییم. با ادبیات و زبانی که آن ها متوجه شوند. لحظه ها خیلی در انتقال مفاهیم مهم هستند.

گاهی ما باید این لحظه ها را خلق کنیم. مثلاً موقعی که با بچه ها به اردو رفته ایم با یکدیگر سعی کنیم یک جای زیبایی را درست کنیم. موقع رفتن نیز آن را دوباره به حالت اول باز گردانیم.

از این موقعیت استفاده کرده و به بچه ها بگوییم که دنیا همین است. ما از همه چیز باید بگذریم. نخواهیم همه چیز را جاودانه نگاه داریم. که اگر چیزی در زندگی این بچه از بین رفت دچار بحران شود.

به آن ها بگوییم که خدا خیلی نازنین است. او مانند مادران و حتی بیشتر از آن ها نسبت به ما مهربان است. ما باید خدا را یک چیزی مانند پدر و مادر و در حد و اندازه ای خیلی بزرگتر برای کودکان توصیف کنیم. این ادبیاتی است که خود دین به کار برده است.

خدا می فرماید: خلق خانواده ی من هستند. البته باید بگوییم که خدا از پدر و مادر بزرگتر و اصلاً پدر و مادر قابل مقایسه با عظمت او نیستند. یاد ما باشد که بچه از آغوش پدر و مادر بیرون می آید تا به آغوش خدا برود.

پدر و مادر باید این هنر را داشته باشند. نه اینکه او به آغوش جامعه و مدرسه برود. مدرسه، جامعه و پدر و مادر باید کمک کنند که بچه از آغوش پدر و مادر بیرون آمده و به آغوش خدا برود. ببینید بچه ی سه ساله چقدر به پدر و مادر اتکا دارد و به آن ها می چسبد. این چسبیدن یعنی توکل.

ما هم وقتی از خانه بیرون می آییم یک ذکر می گوییم و به جای پدر و مادر خدا را قرار می دهیم. گریه ای که کودکان موقع زخمی شدن در آغوش مادر می کنند، بعدها نماز شب می شود. و گریه ی کودک تبدیل به گریه ی فرد می شود در موقع نماز شب برای هر زخمی که به او وارد شده است.

تربیت دینی یعنی همین که ما با ادبیات قابل فهم و لمس این کار را انجام دهیم. بچه در سن سه یا چهارسالگی پدر و مادر خود را مظهر قدرت مطلق می داند. اگر عروسک کودک در مکانی افتاده باشد که امکان دسترسی به آن نباشد. پدر به کودک بگوید که من نمی توانم این عروسک را بیاورم. کودک تعجب می کند چرا که پدر خود را مظهر قدرت عالم می داند. اما کم کم کودک متوجه می شود که گویی هرکاری از دست پدر و مادر برنمی آید. بعد از این زمان است که خداوند جایگزین پدر و مادر می شود.

گاهی من ترجیح می دهم که وقتی یک کودک دبستانی را دیدم، الله اکبر را اینطور برای او ترجمه کنم که خدایا چقدر تو بزرگ و باشکوه هستی. وقتی پدر و مادر و معلم به او بگویند که ما کوچولوی خدا هستیم. این مفهومی است که او لمس می کند. انسان چگونه باید به بغل خداوند برود.

طبق روایات سجده بغل خدا است. در روایت داریم که خدا می گوید اگر بنده ی من در سجده بداند که چه رحمتی او را در آغوش گرفته است، هیچگاه دوست ندارد سر از سجده بردارد.

اگر به یک نوجوان بگویید که می دانی چرا اینقدر قرآن آیه دارد و این حجم از صفحات را دارد، چون خدا دوست داشت که حرف های زیادی را به ما بگوید. او سال ها به پیامبر خود حرف هایی را زد و از او خواست که به مردم آن ها را بگوید. به همین خاطر است که قرآن زیاد شده است.

_____________________________________________________

منابع:

1- بنیاد بین المللی استبصار شیعه