خبرگزاری اهل بیت (ع) / ابنا: فرهنگ یک چهار ضلعی با مولفه پایه ها، چارچوب ها، سبک ها و نمادها است.
اگر بخواهیم خیلی سریع از تطورات فرهنگی در کشور صحبت کنیم و از چالش هایی که حول فرهنگ دینی و مساله دینداری داشته ایم سخن بگوییم، در طول سالیان گذشته با تهاجم جریان روشنفکری دگراندیش علیه پایه ها و بنیادهای فکری مواجه بودیم.
تمرکز جریان فرهنگی در دهه هشتاد با افزایش تب ماهواره و شبکه هایی چون جم تی وی، فارسی وان و پخش سریال ها و برنامه های تاک شو با موضوع یا مضمون ارتباط آزاد، از لایه بنیادهای فکری به سمت انهدام و به چالش کشیدن چارچوب های اخلاقی و حریم خانواده بود.
در دهه نود با فراگیری شبکه های اجتماعی، به سمت تغییر شخصیت و هویت و سبک زندگی در جامعه ایرانی، میل روز افزونی پیدا کرد
و در گام نهایی در تحولات فرهنگی نیز از ابتدای 1400 در کف خیابان و به پشتوانه همین اینستاگرام، سراغ مبارزه با نمادها و نشانه ها رفت و یقه حجاب و عفاف را به عنوان بارزترین نماد دینداری در جامعه گرفت.
از زدن نرم پایه ها تا زدودن توام با خشونت نمادها و کشاندن تقابل و مبارزه مدنی از لایه مطبوعات و کتاب ها و کرسی های درسی و دانشگاهی به ساحت خانواده ها و سپس به کف خیابان، در واقع یک عملیات ترکیبی است که نیاز به تاملات راهبردی دارد.
برخلاف دیدگاه برخی که حجاب را یک نماد صرف می دانند و ایستادن پای این سنگر را یک هزینه اضافی و طرح شکست خورده قلمداد می کنند، باید اذعان داشت که این نماد در واقع یک برونداد معرفت شناختی است و ریشه عمیقی در پایه ها و رد پای وثیقی در چارچوب ها دارد.
در حوزه فرهنگ بایستی سرمایه نمادین داشته باشیم و بدون نماد و اسطوره، عمر و اعتبار فرهنگ حتی در لایه های معرفتی عمیق هم دیری نخواهد پایید.
نمادها و اسطوره ها و نشانه ها و الگوها، عامل پایایی و بقای فرهنگ و انتقال یک تمدن محسوب می شوند.
فرهنگ، یک پیکر واحد و یک روح منسجم است. همین جهت و اتصال و ارتباط در فرهنگ و جامعه دینی هم باید وجود داشته باشد.
و نبایستی فریب پوپولیسم نقاب دار در پوشش آزادی های مدنی را خورد.
نمادهای جامعه، حافظ و ناقل و عامل بازتولید فرهنگ هستند و در فقدان نمودها، بودها نیز به قهقهرا خواهند رفت.
و در همین راستا بایستی هنر و قانون و صنعت و رسانه و سکوهای رایج را برای درونی سازی و تعمیم و تعمیق فرهنگ به کار گرفت تا از لایه بنیادها تا عرصه نمادها با مانع و چالش کمتری مواجه شوند.
_____________________________________
منبع:
1- علیرضا محمدلو، پژوهشگر علوم اجتماعی و مدرس رسانه در گفتگو با حلقه وصل