به گزارش خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا ـ به همت مجمع جهانی اهل بیت(ع) و با همکاری بنیاد بین المللی امامت نشست علمی «گفتمان امامت و تقریب؛ راهبردها و راهکارها» امروز پیش از ظهر ـ شنبه ۷ مهر 1403 ـ در سالن جلسات مجمع جهانی اهل بیت(ع) قم برگزار شد.
در این نشست رئیس بنیاد بین المللی امامت اظهار داشت: مسئله تقریب بین مذاهب و همگرایی امت اسلامی از مسائل جدّی جامعه اسلامی است. امروزه هیچ کس تردید ندارد که پرداختن به این موضع در همه‌ی جوامع اسلامی با هر گرایش و مذهب، یکی از اولویت‌های فرهنگی، فکری و اجتماعی است.
حجت الاسلام والمسلمین دکتر «محمدتقی سبحانی» ادامه داد: حضور دشمنان، گسترش فضای رسانه‌ای و هدف‌گیری جهان اسلام، امروزه وحدت را ضروری کرده است.
وی در بیان ابعاد وحدت اظهار داشت: وحدت دارای ابعاد سیاسی یعنی امت اسلامی، ارتباط اجتماعی میان مسلمین و عرصه مذهبی ـ دینی و فرهنگی است. اختلافات مذهبی از ابعاد مهم وحدت در جهان اسلام است لذا برخلاف نظریه‌های عمومی، اختلافات را باید موضوع گفت‌وگو کرد؛ چون از طریق گفت‌وگو می‌توان از دامنه اختلافات و درگیری‌ها کاست و زمینه همگرایی را فراهم کرد.
این استاد حوزه و دانشگاه، درباره پیش‌فرض‌های رویکرد خود اظهار داشت: اختلاف میان امت اسلامی از ریشه‌های اساسی نوع نگاه مذاهب به یکدیگر است. دست‌های سیاست، عوامل قدرت جهانی، دشمنی مخالفان، کج‌اندیشی مسلمانان و اقدامات حزبی در ایجاد واگرایی بین مذاهب نقش داشته‌اند. همچنین عنصر اختلافات مذهبی را نمی‌توان نادیده گرفت و باید در پروژه وحد‌ت‌گرایی آن را مورد توجه قرار داد.
وی با بیان اینکه مسأله اختلاف مذهبی به گونه‌ای است که نمی‌توان پروژه امت اسلامی را بیرون از مرزهای اختلافات مذهبی تبیین کرد، ادامه داد: اگر اختلافات مذهبی مورد توجه قرار نگیرد، نقاط اشتراک نیز دچار چالش می‌شود. در حوزه عملیاتی معتقدیم در اختلاف میان مذاهب، سه عنصر اساسی را باید مدنظر قرار داد: اول تبیین محل اختلاف است. چون هیچ کدام از مذاهب از موانع خود عدول نمی‌کند و اختلاف امر قهری است. دوم اینکه در تبیین مصادیق هم اختلاف وجود دارد و سوم، توجیه مدعیات، محل اختلاف است. لذا ما دنبال این نیستیم که یک مذهب نشان دهد که حرف ما را بپذیر بلکه به دنبال این هستیم که هر کدام از مذاهب چه باوری دارند و باید دقیقاً باورها مشخص شود.
دکتر سبحانی با بیان اینکه باید به زمینه‌های اختلاف‌افکن و اخلالگر در عرصه گفت‌وگوهای تقریبی توجه کرد، افزود: اگر به این اصل توجه نشود زمینه گفت‌وگو و ارتباط از بین می‌رود و نبود همدلی اختلاف فکری را فراهم می‌کند. همچنین جایی که درگیری سیاسی باشد، تفاهم ایجاد نمی‌شود. از سوی دیگر به منطق تعامل، زبان گفت‌وگو و شیوه‌های دیپلماسی فرهنگی در مناسبات میان مذاهب توجه شود؛ چون امروزه ما هیچ پروتکلی برای گفت‌وگو نداریم.
وی در پایان گفت: برخی تقریب را یک رویداد و حادثه می‌دانند در حالی که فرایند تقریب تدریجی و بلندمدت است. به همین دلیل باید ایستگاه‌های تقریبی را در یک فرایند تعریف کنیم و گفت‌وگو، جلسات متعددی لازم دارد.
در ادامه معاون علمی فرهنگی مجمع جهانی اهل بیت(ع) که در این نشست به عنوان ناقد حضور داشت گفت: دکتر سبحانی در کتاب خود گفته است که تقریب یک گزاره دینی نیست و سیاسی نیست. همچنین تقریب استراتژیک است و با اصول بنیادین دین منطبق است. ایشان معتقدند که بهترین روش این است که دنبال گفت‌وگو درباره اختلافات باشیم. این سخن، عبارتِ دیگر مثل معروف است که «جنگ اول به از صلح آخر.»
حجت الاسلام والمسلمین دکتر «مهدی فرمانیان» افزود: متأسفانه رویکرد تقریب امروزه سلبی بیان می‌شود، در حالی که باید ایجابی و اثباتی باشد. به دلیل اینکه رویکرد اثباتی و ایجابی در برخی کتاب‌های قدیم بوده است.
وی با بیان اینکه راهبردها و راهکارهای ارائه شده قابلیت عملیاتی در جامعه را ندارد، ادامه داد: معتقدم که باید نقاط قوت و آسیب‌های نظریات وحدت را بررسی کرد و بحث نقد و نظریه باز باشد و نباید مانع آن شد.
معاون علمی فرهنگی مجمع جهانی اهل بیت(ع) در نقد دیدگاه حجت الاسلام سبحانی اظهار داشت: رویکرد ایشان فردمحور است و نمی‌تواند جمع‌محور باشد. به عبارت دیگر به صورت تشکیلاتی جواب نمی‌دهد. به همین دلیل باید رویکردهای دیگر را در کنار آن در نظر گرفت تا به پاسخ و اهداف برسیم.
وی در پایان عنوان کرد: رویکرد دکتر سبحانی می‌تواند برای حوزه‌های علمیه و مراکز و تشکیلات غیردولتی پاسخگو و مفید باشد اما برای حکومت جواب نمی‌دهد.
..................................................
پایان پیام/ 167