خبرگذاری اهل بیت (ع) / ابنا: در متون حدیثی بر تجارت و فعالیت های اقتصادی در بازار برای تأمین
روزی تأکید شده است و بسیار مورد تشویق و سفارش قرار گرفته است؛ تا جایی که برخی
از بزرگان دین نیز به تجارت در بازار می پرداختند، نظیر حضرت هود (ع) که پیشه اش
تجارت بود.
همچنین پیامبر گرامی که با سرمایه حضرت خدیجه به تجارت می پرداخت و امام صادق (ع) که با دادن سرمایه، دیگران را به آن تشویق می کرد.
در این قسمت به احادیث مربوط به اهمیت صداقت در تجارت و آثار و فواید آن اشاره می شود:
1- پیامبر اکرم (ص) درحدیثی می فرمایند: «ای صنف تاجر و کاسب شما فاجر (بدکاره) هستید مگر آن کس از شما که از خدا بترسد و به نیکی و درستی با مردم رفتار کند و راست بگوید.»
2- امام سجاد (ع) فرمود: «درست کرداری و سخن نیکو، مال و روزی را افزایش می دهد.»
3- امیرمومنان (ع) می فرماید: «ای تاجران از سوگند دروغ در معامله بپرهیزید، چرا که سوگند دروغ بازار را گرم می کند و برکت آن را می برد.»
4- درحدیثی از امام صادق (ع) وارد شده: «راستگویی و باز گرداندن امانت به نیکوکار کلید روزی است.»
5- رسول خدا (ص) فرمود: «پاکیزه ترین درآمد، کسب تاجرانی است که در داد و ستد دروغ نمی گویند، در امانت خیانت نمی کنند، خلف وعده نمی کنند، به هنگام فروش ستایش نمی کنند، به هنگام سودمند نبودن، معامله در فروش کالا امروز فردا نمی کنند و به هنگام سودآوری در دریافت سختگیری ندارند.»
6- رسول خدا (ص) در حدیثی دیگر می فرمایند: «که بهترین درآمد ها سود حاصل از معامله نیکو و پاک است.»
در این حدیث از نظر پیامبر اسلام معامله ای که از روی عدم صداقت انجام پذیرد می تواند معامله ای ناپاک باشد.
از روایات فوق می توان نتیجه گرفت که راست گویی می تواند تاثیر بسزایی در اقتصاد داشته باشد؛ زیرا اگر تجارت و اقتصاد کشور بر صداقت بنا نهاده شود مسلما مردم در پی کسب و کار و روزی حلال خواهند بود و در نتیجه می توانیم اقتصادی سالم و به دور از هر گونه بیماری داشته باشیم و دولت مردان نیز می توانند با ایجاد اقتصاد مقاومتی پویا براساس صداقت و درستی وضعیت اقتصادی جامعه را مدیریت نموده و مشکلات را رفع نمایند.
اگر صداقت در تقاضا نباشد موجب گران فروشی شده و عدم صداقت در عرضه نیز سبب احتکار فروشندگان می شود. در نتیجه قیمت ها افزایش می یابد و اقتصاد جامعه به بحران کشیده می شود.
حاکمیت صداقت در معاملات اقتصادی نیز موجب به جریان افتادن وجوه نقدی جامعه، توسعه ی سرمایه گذاری و در نتیجه، رشد و شکوفایی اقتصادی جامعه خواهد بود.
پایداری صفت صداقت و رسوخ آن در عوامل بازار، موجب می شود افزون بر اینکه بازار به قیمت، مقدار و کیفیت اطمینان حاصل کند، طرفین مبادله نیز به یکدیگر و به بازار اعتماد کرده و ممانعت عمدی از دسترسی به اطلاعات و ارائه نادرست اطلاعات صورت نگیرد.
منابع:
1- ابوالقاسم، خوشحال، ص 91
2- عبدالواحدبن محمد، تمیمی،غررالحکم و درر الکلم، تحقیق مصطفی درایتی، چاپ یکم، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1366، ص 13
3- عبدالرحمن ابن ابی بکر، سیوطی، جامع الصغیر فی احادیث البشیر النذیر، جلال الدین، ج 1، چاپ یکم، بیروت، دارالفکر، 1401ق، ص 336
4- مصطفی، کاظمی، صداقت در مقایسه با شفافیت در بازار اسلامی، چاپ اول تهران، دانشگاه شهید بهشتی، 1391، ص 102
5- حسن بن علی بن شعبه، حرانی، تحف العقول عن الرسول، ترجمه جنتی، چاپ دوم، قم، موسسه انتشارات اسلامی، 144 هق، ص 29
6- مصطفی، کاظمی، ص 130
7- محمد بن یعقوب، کلینی، ج 5، ص 76