خبرگزاری اهل بیت (ع) / ابنا: «جبّار» از «جَبْر» در اصل به معناى اصلاحگر احوال بندگان و جبران کننده براى آن ها و رهاننده آنان از سختی ها و ضرر ها به خوشی ها و منفعت هاست.
پس جبّار یعنی بلند مرتبه ای که هیچ کس به مرتبه او دسترسی ندارد و تنها خداوند است که به حقیقت، مقامش غیر قابل دسترسی است.
لفظ «جبّار» در قرآن کریم در ده مورد وارد شده، و فقط در یک جا وصف «خدا» است، چنان که مى فرماید: «هُوَ اللّهُ الَّذى لا اِلـهَ اِلاّ هُوَ اَلْمَلِک القُدُّوس السَّلامُ المُؤْمِنُ المُهَیْمِنُ الْعَزِیزُ الجَبّارُ المُتَکبِّرُ سُبحانَ اللّهِ عَمّا یُشْرِکونَ؛
اوست فرمانرواى پیراسته، سلامتى و ایمنى بخش، مراقب و نگهبان، غالب و مقتدر، برتر و بزرگوار، منزه است از آنچه که شرک می ورزند.»
جبروتی که خداوند بدان وصف گشته، از صفات پسندیده و اثباتی است. خداوند از هر صفتی که نشانه کمبودی در کمال مطلق او باشد، منزه می باشد.
لفظ جبّار، هنگامی که از صفت های بشر گردد، صفتی سلبی و ناپسند می شود که درون را آکنده از پریشانی و دلهره می کند؛ زیرا این وصف، نمایانگر بدترین نوع تجاوز انسان به انسانی دیگر می باشد، درحالی که در زندگی، مردم مانند دانه های شانه برابرند.
اگر به جبروت خداوند بنگری، صلاح انسان را در آن مشاهده می کنی؛ زیرا
خداوند متعال، بندگان خود را دوست می دارد و کرامت و صلاح آن ها را می خواهد.
اگر خداوند، انسان را به حال خود رها سازد، دچار بیهودگی، گمراهی و
درد هایی خواهد شد که سیر زندگی او را متوقف خواهند کرد.
خلاصه این که جباریت به معنى واحد آن (وادار کردن دیگرى بر یک عمل)، از خدا پسندیده است؛ زیرا داراى چنین حقی است، درحالى که از غیر خدا زشت است، چون فاقد آن است.
نتیجه این مى شود که جبار یک معنا بیش ندارد و آن الزام دیگران بر انجام عمل است که کنایه از اقتدار و نفوذ اراده خداوند در جهان خواهد بود.
عزت و جبروت تنها از آن خداوند است. او جباری است که اراده و خواست خود را در آفرینش به اجرا گذارد و هیچ کس نمی تواند اراده و خواست خود را بر خدا تحمیل کند. او یگانه ای است که در بلند مرتبگی همتایی ندارد و تمام جهان هستی، در برابر قدرت و بزرگی او سر تسلیم فرود می آورد، تمام جهان هستی!
منابع:
1- منشور جاوید، جعفر سبحانی، ج۲ ص ۱۶۹-۱۷۱؛ در دسترس در پایگاه اطلاع رسانی آیت الله سبحانی.
2- فرهنگ قرآن، ج ۹.