خبرگزاری اهل بیت (ع) / ابنا: سلام بر امامی که اگر چه بخش اعظم زندگی خود را در حبس خانگی گذراند، اما همواره به اصلاح و هدایت امت توجه داشت.
امام حسن عسکری (ع) پدر امام منتظر (عج)، یازدهمین امام شیعیان هستند که به مدت شش سال امامت را بر عهده داشتند.
بیشتر منابع تولد ایشان را در مدینه دانسته اند؛ با این حال از تولد او در سامرا نیز سخن گفته شده است. بیشتر منابع ولادت حضرت را در ربیع الثانی سال ۲۳۲ق دانسته اند و در روایتی به نقل از امام حسن عسکری (ع) نیز همین تاریخ ذکر شده است.
مشهورترین لقب ایشان، عسکری است که به اقامت اجباری اش در سامرا اشاره دارد. ایشان در سامرا تحت مراقبت حکومت عباسی قرار داشت و برای فعالیت هایش با محدودیت روبه‌رو بود. به همین دلیل از طریق نمایندگان خود و همچنین از راه نامه نگاری با شیعیان ارتباط داشت.
مشخصات ظاهرى امام
احمد بن عبیدالله خاقان، با اینکه از دشمنان اهل بیت بود، ولى ضمن توصیف آن حضرت به وقار و جوانمردى و کرم، مشخصات ظاهرى ایشان را این گونه وصف کرده است: «وى داراى چشمانى سیاه، قامتى نیکو، صورتى زیبا، بدنى موزون و برخوردار از جلالت و هیبت است.»
مکارم اخلاق امام
در باب فضایل و مکارم اخلاق امام حسن عسکری (ع) بسیار می توان سخن گفت؛ اما تنها به نمونه اى از آن اشاره می کنیم که بزرگ ترین درس اخلاق را در چگونگى ارشاد دیگران به ما می آموزد. آن حضرت ملاطفت، انس گرفتن، احترام گذاشتن به شخصیت مخاطب و مدارا کردن با او را، به ما توصیه فرموده است.
فعالیت های سیاسی امام
با وجود همۀ محدودیت‌ها و کنترل‌های دستگاه خلافت، ایشان یک زنجیره فعالیت‌های سیاسی سری را رهبری می‌کرد که با گزینش شیوه‌های پنهان کاری، از چشم جاسوسان دربار، به دور می‌ماند.
یکی از فعالیت های سیاسی امام عسکری(ع)، تقویت و توجیه سیاسی رجال مهم شیعه، برابر فشارها و سختی های مبارزات سیاسی، برای حمایت از آرمان های بلند تشیع بود.
از آن جا که شخصیت های بزرگ شیعه در فشار بیشتری بودند، امام به تناسب مورد، آنان را راهنمایی می کرد و روحیه آنان را بالا می برد. همچنین می کوشید صبر و آگاهی آنان در برابر فشارها، تنگنا ها و تنگدستی ها فزونی یابد تا بتوانند مسئولیت بزرگ اجتماعی و سیاسی و وظایف دینی خود را به خوبی انجام دهند.
یکی دیگر از موضع گیری های امام عسکری (ع)، حمایت مالی از شیعیان -به ویژه از یاران خاص و نزدیک آن حضرت- بود. این کار سبب شد آنان زیر فشار مالی، جذب دستگاه حکومت عباسی نشوند.
از آن جا که پنهان شدن پیشوا و رهبر هر جمعیت، یک حادثه غیر طبیعی و نا مانوس است و باور کردن آن و نیز تحمل مشکلات ناشی از آن، برای مردم دشوار است، ایشان هم مانند پدرشان امام هادی (ع) به تدریج مردم را با این موضوع آشنا ساخته و افکار را برای پذیرش آن آماده می کردند.
اندرزهایى از امام حسن عسکری (ع)
ـ از نشانه هاى تواضع، سلام کردن به هر کس است که با او برخورد می کنى
و نشستن در محلى از مجلس که کمتر از مقام توست.
ـ تواضع، نعمتى است که بر آن نعمت مورد حسد قرار نمی گیری.
ـ پرهیزگار ترین مردم، کسى است که در امر شبهه دار توقف کند؛ و عابد ترین
مردم، کسى است که واجبات را به جا آورد؛ و زاهد ترین مردم، کسى است که حرام را ترک
نماید؛ و کوشا ترین مردم، کسى است که گناهان را ترک نماید.
- آسایش کینه توزان
از همه مردم کمتر است.
- چه بد است آن بنده ای که دورو و دو زبان است: برادرش را در حضور می ستاید، و
در غیاب بدگوئی می کند. اگر عطائی یابد، بر او حسد می ورزد؛ و چون گرفتار شود،
تنهایش می گذارد.
منابع:
حیات فکرى و سیاسى امامان شیعه، رسول جعفریان، ج2، ص537، قم، انتشارات
انصاریان، چ5، 1381ش.
مروج الذهب، ابوالحسن على بن حسین مسعودی، مترجم: ابوالقاسم پاینده،
ج2، ص599، تهران، شرکت انتشارات علمى و فرهنگی، 1374ش.
کشف الغمة فى معرفة الائمه، على بن عیسى الاربلی، ج3، ص313، نشر ادب
الحوزه و کتابفروشى اسلامیه.
بحارالانوار، ج50، ص236، بیروت، داراحیاء الثراث العربی، چ3، 1403ق/
1983م.