خبرگزاری اهل بیت(ع) / ابنا: مقدمه: حجاب در اسلام تنها یک پوشش بیرونی نیست، بلکه نمادی از عفت، پاکدامنی، ارزش و کرامت زن مسلمان است. این پوشش، ریشه در آموزه‌های قرآنی و سنت نبوی دارد و به عنوان یکی از ارکان مهم سبک زندگی اسلامی محسوب می‌شود. حجاب، نه تنها یک حکم شرعی، بلکه یک فرهنگ و هویت است که در طول تاریخ اسلام حفظ شده است.
قرآن کریم، به عنوان کتاب آسمانی مسلمانان، به طور مستقیم و غیر مستقیم به موضوع حجاب پرداخته و اهمیت آن را برای زنان مسلمان بیان کرده است. یکی از صریح‌ترین آیات در این زمینه که به زنان مؤمن دستور می‌دهد تا زینت‌های خود را آشکار نکنند و جز آنچه معمولاً ظاهر می‌شود، نمایان سازند، این آیه شریف است: «وَقُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا ۖ وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَىٰ جُيُوبِهِنَّ ۖ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِينَ غَيْرِ أُولِي الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِينَ لَمْ يَظْهَرُوا عَلَىٰ عَوْرَاتِ النِّسَاءِ ۖ وَلَا يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ مَا يُخْفِينَ مِنْ زِينَتِهِنَّ ۚ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ» [۱] «و به زنان با ایمان بگو چشمهای خود را (از نگاه هوس‌آلود) فروگیرند، و دامان خویش را حفظ کنند و زینت خود را -جز آن مقدار که نمایان است- آشکار ننمایند و (اطراف) روسری‌های خود را بر سینه خود افکنند (تا گردن و سینه با آن پوشانده شود)، و زینت خود را آشکار نسازند مگر برای شوهرانشان، یا پدرانشان، یا پدر شوهرانشان، یا پسرانشان، یا پسران همسرانشان، یا برادرانشان، یا پسران برادرانشان، یا پسران خواهرانشان، یا زنان هم‌کیششان، یا بردگانشان [=کنیزانشان]، یا افراد سفیه که تمایلی به زن ندارند، یا کودکانی که از امور جنسی مربوط به زنان آگاه نیستند؛ و هنگام راه رفتن پاهای خود را به زمین نزنند تا زینت پنهانیشان دانسته شود (و صدای خلخال که برپا دارند به گوش رسد). و همگی بسوی خدا بازگردید ای مؤمنان، تا رستگار شوید». این آیه به وضوح نشان می‌دهد که حجاب، یک دستور الهی است و رعایت آن برای حفظ عفت و پاکدامنی زنان ضروری است.
حجاب، به زن کرامت و ارزش می‌بخشد و او را از نگاه‌های آلوده و رفتارهای ناشایست مصون نگه می‌دارد. این پوشش، به زن اجازه می‌دهد تا در جامعه با حفظ حیا و عفت، به فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی بپردازد. همچنین به عنوان یکی از عوامل مهم در تقویت بنیان خانواده، نقش بسزایی در ایجاد محیطی امن و آرام برای رشد و تعالی اعضای خانواده ایفا می‌کند. حجاب، به زن و مرد کمک می‌کند تا به جای ظاهر و زرق و برق، به ارزش‌های معنوی و اخلاقی توجه کنند. از آنجا که حجاب از مهمترین نمادهای هویت اسلامی است و به جامعه اسلامی هویت و شخصیت می‌بخشد.، پس با رعایت آن، جامعه اسلامی می‌تواند در برابر تهاجم فرهنگی و هویتی دشمنان مقاومت کند.
همچنین رعایت حجاب، به ایجاد جامعه‌ای سالم و امن کمک می‌کند. جامعه‌ای که در آن حجاب رعایت می‌شود، از بسیاری از آسیب‌های اجتماعی مانند فساد، طلاق و افزایش جرم و جنایت در امان خواهد بود. این امر مسلماً به تقویت روحیه معنویت و تقوا در جامعه کمک می‌کند و موجب می‌شود مردم همواره به یاد خدا باشند و افکار و کردار خود را مطابق با آموزه‌های اسلامی نمایند.
در دنیای امروز، حجاب با چالش‌های مختلفی روبرو است. تهاجم فرهنگی غرب و تبلیغات گسترده برای سبک زندگی غربی، یکی از مهمترین چالش‌های پیش روی حجاب است. این تهاجم‌ها موجب شده است برخی افراد، حجاب را محدودیت آزادی فردی می‌دانند و با آن مخالفت می‌کنند. فشارهای اجتماعی و همسالان نیز می‌تواند باعث شود که برخی افراد از رعایت حجاب دست بردارند.
برای مقابله با این چالش‌ها، باید با استفاده از رسانه‌ها، آموزش و پرورش و فعالیت‌های فرهنگی، فرهنگ حجاب را در جامعه ترویج داد و فلسفه و حکمت حجاب را برای نسل جوان تبیین کرد تا آنها به اهمیت این موضوع پی ببرند. علاوه بر آن، باید از زنان محجبه حمایت کرد و به آنها نشان داد که حجاب نه تنها محدودیت نیست، بلکه باعث تقویت شخصیت و اعتماد به نفس آنها می‌شود. البته این را باید در نظر داشت که پیش نیاز تحقق این راهکارها، تقویت بنیان‌های دینی و اعتقادی در جامعه است که به استحکام حجاب در جامعه کمک شایانی می‌کند.
در کنار ابعاد شرعی و فرهنگی، حجاب بر روی شخصیت زن نیز تأثیرات روانشناختی و اجتماعی قابل توجهی دارد. حجاب به زن احساس امنیت و آرامش می‌دهد و او را از نگاه‌های ناپسند و قضاوت‌های دیگران مصون می‌دارد. این امر به تقویت عزت نفس و اعتماد به نفس او کمک می‌کند. علاوه بر آن، باعث می‌شود زن به جای ظاهر و زیبایی ظاهری، بر ارزش‌های درونی خود مانند دانش، اخلاق و شخصیت تمرکز کند. این امر به تقویت عزت نفس و احساس ارزشمندی او کمک می‌کند. وقتی که زن به ارزش‌های درونی خود پی ببرد، از رقابت بیهوده برای زیبایی ظاهری و مقایسه خود با دیگران دوری می‌کند و به جای دنبال کردن مدها و زیبایی‌های زودگذر، به دنبال کمال درونی خود می‌باشد.
همچنین رعایت حجاب با تقویت مسئولیت‌پذیری و افزایش قدرت تصمیم گیری و تقویت روحیه استقلال موجب رشد شخصیتی وی می‌شود. زنی که با حجاب ظاهر می‌شود، معمولاً با احترام و ارزشگذاری بیشتری مواجه می‌شود. این امر به تقویت اعتماد به نفس و عزت او در جامعه کمک شایانی می کند.
برای اینکه حجاب به صورت پایدار در جامعه نهادینه شود، نیاز به همراهی و همکاری همه جانبه خانواده و جامعه است. خانواده، اولین و مهمترین محیطی است که فرد در آن شکل می‌گیرد و شخصیت او در آن شکل می‌گیرد. بنابراین، نقش خانواده در تقویت حجاب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. والدین به عنوان الگوهای اصلی فرزندان، نقش مهمی در ترویج حجاب ایفا می‌کنند. اگر والدین خود به حجاب پایبند باشند، فرزندان نیز به طور طبیعی به آن تمایل پیدا می‌کنند. همچنین آنها باید با زبان ساده و قابل فهم، اهمیت حجاب را برای فرزندان خود تبیین کنند و به سؤالات آنها پاسخ دهند. خانواده باید فضایی را ایجاد کند که در آن، رعایت حجاب به عنوان یک ارزش مورد احترام قرار گیرد. والدین باید از فرزندان خود در رعایت حجاب حمایت عاطفی کنند و آنها را در برابر فشارهای اجتماعی تقویت کنند. آنها باید فضایی را ایجاد کنند که در آن رعایت حجاب به عنوان یک ارزش مورد احترام قرار گیرد.
جامعه نیز در تقویت حجاب نقش مهمی دارد. رسانه‌ها، مدارس، مساجد و سایر نهادهای فرهنگی می‌توانند با تولید محتواهای مناسب، فرهنگ حجاب را در جامعه ترویج کنند. همچنین جامعه باید محیطی را فراهم کند که در آن، زنان محجبه احساس امنیت و آرامش کنند و مورد احترام قرار گیرند. بنابراین باید با تهاجم فرهنگی که با هدف تضعیف ارزش‌های اسلامی صورت می‌گیرد، مقابله کند.
نتیجه‌گیری: حجاب، به عنوان یک فریضه الهی و نماد هویت و ارزش اسلامی، نقش بسیار مهمی در حفظ بنیان اسلامی کشور و تقویت بنیان خانواده دارد. با توجه به اهمیت این موضوع، باید برای ترویج فرهنگ حجاب و مقابله با چالش‌های پیش رو تلاش کرد. حجاب، نه تنها یک پوشش ظاهری، بلکه یک سبک زندگی است که می‌تواند به سعادت فردی و اجتماعی منجر شود.
پی نوشت
[۱] سوره نور، آیه ۳۱