آداب خوابیدن در سیره پیامبر گرامی اسلام (ص)

خبرگزاری اهل بیت(ع) / ابنا: نیم‌نگاهی به سیره رسول‌خدا(ص) حاکی از آن است که آن حضرت زمان خواب خود را به‌گونه‌ای منظم می‌کرد که نیرو و نشاط لازم برای بیداری ارادی در شب را داشته باشد و بتواند بخشی از شب را به عبادت و شب‌زنده‌داری اختصاص دهد. برخی از همسران‌ آن حضرت نقل کرده‌اند: «آن حضرت اول شب را می‌خوابید و پس از مدتی استراحت، بیدار می‌شد و به تهجد می‌پرداخت ... اما وقتی صدای اذان را می‌شنید، از جا می‌پرید»

بستر حضرت، یک عبا بود که به هر جا نقل مکان می‌کردند آن را دولا کرده زیر آن حضرت می‌انداختند. متکایش پوستی پر شده از لیف خرما بود.

بستر خواب، برایشان چندان اهمیت نداشت اگر چیزی پهن می‌کردند برآن می‌خوابیدند و گرنه بر زمین می‌خوابیدند؛ ایشان از خوابیدن بر روی زمین غیر سفت، منع می‌فرمود.

 حضرت را همیشه عادت بر این بود که قبل عشاء، نمی‌خوابیدند؛ هر گاه می‌خواستند بخوابند وضو می‌گرفتند.

از امام باقر (ع) نقل شده که فرمودند: «هیچ گاه حضرت از خواب بیدار نمی‌شد؛ مگر آنکه بر زمین می‌افتاد و در برابر خداوند سجده می‌افتاد.»

اهل‌بیت(ع)  پیش از خوابیدن، آدابی را رعایت می‌کردند که به برخی از آنها اشاره می‌شود:

1. مسواک: پیامبر اکرم(ص) هر شب سه بار مسواک می‌کرد: پیش از خواب، هنگام بیداری برای تهجّد و هنگام خروج برای نماز صبح.
2. نظافت: رسول‌خدا(ص) فرموده است: «لا یَبیتنّ أحَدُکم و یَدُه غَمرة فإن فَعلَ فأصابَه لَمَمُ الشَیطان فَلا یَلُومنّ إلا نَفسه؛ هرگز احدی از شما در حالی که دستانش آلوده به چربی است، نخوابد و اگر چنین کند و بیمار گردد، جز خویشتن را سرزنش ننماید».
3. طهارت: در آداب خواب اهل‌بیت: آمده است که پیش از خواب ملتزم به طهارت بودند و دیگران را به وضو پیش از خواب توصیه می‌کردند. امیرمؤمنان(ع) به یارانش می‌فرمود: «مسلمان نباید با حالت جنابت بخوابد و جز با طهارت وضو به بستر نرود. هر گاه آب نیابد، تیمم کند؛ زیرا روح مؤمن به سوی خداوند تعالی بالا می‌رود، او را می‌پذیرد و به او برکت می‌دهد. هر گاه پایان عمرش فرارسیده باشد، او را در گنج‌های رحمتش قرار می‌دهد و اگر فرا نرسیده باشد، او را با امنایش از فرشتگان به جسدش باز می‌گرداند».
4. رفتن به بیت‌الخلا: امیرالمؤمنین(ع) به فرزندش امام حسن(ع) توصیه کرده که پیش از خواب به مستراح برو که اگر چنین کنی، از بیماری پیشگیری خواهد شد و محتاج پزشک نخواهی شد: «وإذا نَمتَ فَأعرِض نَفسَکَ عَلی الخَلا، فإذا استَعمَلت هذه استَغنَیت عَن الطِّب».
5. تهیه مقدمات عبادت شبانه: از امام صادق(ع) نقل شده است که پیامبر(ص) آب وضو را نزد سر و مسواک را زیر بالش خود می‌گذاشت، سپس می‌خوابید.
6. دعا و اذکار: اهل‌بیت(ع) پیش از خواب به قرائت «حمد»، «آیةالکرسی»، آیۀ «شَهِدَ اللّهُ أَنَّهُ لاَ إِلَـهَ إِلاَّ هُوَ وَالْمَلاَئِکَةُ» و تسبیح حضرت زهرا(س) مقید بوده‌اند. (1)