به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ فتح‌الله گولن در سال 1938 در ترکیه به دنیا آمد و از سال‌های جوانی به فعالیت‌های مذهبی و آموزشی پرداخت. او به عنوان یک روحانی مسلمان و نظریه‌پرداز اسلامی، جنبش گولن یا «خدمت» را در دهه‌های 1960 و 1970 تأسیس کرد. این جنبش با هدف گسترش آموزش و ارزش‌های اسلامی با قرائت خاص ضد شیعی در ترکیه و سایر کشورها فعالیت می‌کرد و به سرعت شبکه‌ای از مدارس و سازمان‌های غیرانتفاعی را در سراسر جهان ایجاد کرد.
گولن در ابتدا به عنوان یک شخصیت مذهبی مورد توجه قرار گرفت و با تأسیس مدارس خصوصی و برنامه‌های آموزشی، موفق به جلب توجه و حمایت بسیاری از سیاستمدران کشورهای اروپایی، مخصوصا آمریکا شد و با تاسیس سلسله شبکه‌های ماهواره ای موسوم به راه کهکشان یکی از یزرگ ترین جنبش های دینی معاصر را رقم زد وی همچنین کتاب‌ها و مقالات متعددی در زمینه‌های فقه، آموزش و تربیت منتشر کرد.
همپیمانی با اردوغان و شکاف‌ها
درسالهای 2000، گولن و رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور فعلی ترکیه، به هم‌پیمانانی نزدیک تبدیل شدند. هر دو به دنبال مبارزه هدفمند با لائیک ها و نظامیان حاکم بر ترکیه بودند و گولن به اردوغان کمک کرد تا قدرت خود را تثبیت کند. این رابطه در ابتدا سودمند بود و به آنها اجازه داد تا در برابر چالش‌های سیاسی و اقتصادی ایستادگی کنند.
با این حال، بعد از نقش پذیری اردوغان در موضوع مربوط به بحران سوریه و همپیمانی با غرب در اجرای طرح موسوم به خاورمیانه ی جدید، تنش‌ها بین این دو شخصیت افزایش یافت. اردوغان به تدریج گولن را به دلیل نفوذش در نهادهای دولتی، به ویژه در سیستم قضایی و پلیس، متهم به تضعیف دولت کرد. این تنش‌ها به اوج خود در سال 2013 رسید که افشای یک فساد گسترده در دولت اردوغان به جنبش گولن نسبت داده شد. این رویدادها به تضعیف بیشتر روابط آنها منجر شد و در نهایت به بحران‌های سیاسی دامن زد. گولن در این سالها برنامه های متعددی را برای مقابله با جبهه مقاومت به بهانه شیعه ستیزی به راه انداخت و مخالفت های صریح خود را با ایران اعلان کرد. جمله ی معروف او در این زمینه این بود که می گفت: اگر راه بهشت حتی از نزدیکی ایران هم بگذرد من جهنم را به آن بهشت ترجیح می دهم.
مخالف‌تراشی اردوغان و فتح‌الله گولن به دلیل اختلافات ایدئولوژیک و سیاسی عمیق بین آنها شکل گرفت. گولن، به عنوان یک روحانی و رهبر جنبش گولن، دیدگاه‌های خاص خود را درباره اسلام، آموزش و جامعه داشت. او به نظام آموزشی و فرهنگی خود تأکید داشت و بسیاری از طرفدارانش در مدارس و نهادهای آموزشی فعال هستند. از سوی دیگر، اردوغان به عنوان یک سیاستمدار اسلامی، به دنبال تقویت قدرت سیاسی و اقتصادی حزب عدالت و توسعه (AKP) بود و برای هدف هر اقدامی فروگذار نبود.
کودتای 2016 و پیامدهای آن
کودتای نافرجام 15 ژوئیه 2016، نقطه عطفی در روابط میان اردوغان و گولن به شمار می‌رود. اردوغان، که گولن را متهم به سازمان‌دهی این کودتا کرده بود، پس از این رویداد، موجی از سرکوب‌های گسترده را علیه هواداران گولن آغاز کرد. به گزارش خبرگزاری آناتولی، در پی این کودتا، بیش از 120 هزار نفر به اتهام ارتباط با جنبش گولن دستگیر شدند و دولت ترکیه اقدامات جدی برای پاکسازی نهادهای دولتی از نفوذ گولن انجام داد.
دولت ترکیه همچنین در تلاش بود تا با همکاری کشورهای دیگر، افرادی را که به گولن وابسته بودند، بازداشت کند. در این راستا، کشورهای عربستان سعودی، مالزی و دیگر کشورها تعدادی از افرادی را که به عنوان هواداران گولن شناخته می‌شدند، به ترکیه مسترد کردند. این روند به پاکسازی‌های گسترده در نهادهای دولتی و نظامی منجر شد و در نتیجه هزاران نفر از شغل‌های خود برکنار شدند.
درگذشت و واکنش‌ها
فتح‌الله گولن امروز در یکی از بیمارستان های پنسیلوانیا درگذشت. به گفته برادرزاده‌اش، ابو سلمه گولن، به‌دلیل عارضه قلبی به بیمارستان منتقل شده بود و در حین معالجه جان خود را از دست داد. خبر درگذشت او به سرعت در رسانه‌های ترکیه و جهان منتشر شد و موجی از واکنش‌ها را به همراه داشت.
خبرگزاری آناتولی، که به دولت ترکیه وابسته است، این خبر را به‌عنوان درگذشت «سرکرده گروه تروریستی FETÖ» منتشر کرد. مقامات ترکیه به سرعت از این فرصت برای تأکید بر اتهامات علیه گولن استفاده کردند و او را به عنوان یک تهدید برای امنیت ملی ترکیه معرفی کردند. در مقابل، برخی از اعضای جنبش گولن در شبکه‌های اجتماعی به ادعاهایی مبنی بر انتقال ناخواسته او به بیمارستانی دیگر اشاره کردند و این ادعاها منجر به بروز شایعات و اختلافات درون‌سازمانی در میان جماعت او شد.
میراث و آینده جنبش گولن
گولن که در اوایل دهه 2000 به عنوان یک شخصیت تأثیرگذار در ترکیه شناخته می‌شد، اکنون با درگذشت خود به یکی از جنجالی‌ترین و بحث‌برانگیزترین شخصیت‌های تاریخ معاصر ترکیه تبدیل شده است. میراث او و جنبش‌اش به طور حتم بر جامعه ترکیه و فراتر از آن تأثیر خواهد گذاشت. تحلیلگران بر این باورند که بدون رهبری گولن، جنبش او ممکن است در برابر فشارهای بیشتر از سوی دولت ترکیه دچار تضعیف و تجزیه شود. با این حال، برخی از اعضای جنبش همچنان به پیگیری اهداف خود ادامه می‌دهند و بر این باورند که ایده‌ها و ارزش‌های گولن در آینده نیز زنده خواهد ماند.
درگذشت فتح‌الله گولن، بی‌شک یک رویداد تاریخی در ترکیه به شمار می‌آید. او با اتهامات سنگینی چون تروریسم و نقض حقوق بشر مواجه بود، اما همچنین به عنوان یک چهره آموزشی و مذهبی شناخته می‌شد. اکنون با رفتن او، این سؤال به وجود می‌آید که آیا جنبش گولن می‌تواند به حیات خود ادامه دهد یا به طور کامل تحت فشارهای سیاسی و اجتماعی از بین خواهد رفت؟
این رویداد، فرصتی برای بررسی عمیق‌تر تاریخچه جنبش گولن و تأثیرات آن بر سیاست و جامعه ترکیه فراهم می‌آورد و نشان می‌دهد که چگونه شخصیت‌های سیاسی می‌توانند زندگی و سرنوشت یک کشور را تحت تأثیر قرار دهند. گولن به‌عنوان یک روحانی و نظریه‌پرداز اسلامی، تأثیرات عمیقی بر فرهنگ و نظام آموزشی ترکیه و دیگر کشورها داشته و با درگذشت او، شاید زمان آن فرا رسیده باشد که جامعه جهانی به بررسی دقیق‌تر این میراث پرداخته و ابعاد مغفول مانده حمایتهای بی دریغ آمریکا بیش از بیش روشن تر شود.
به نظر می‌رسد بعد از ظهور و بروز انقلاب اسلامی با محوریت ایران و میزان تاثیرگذاری این انقلاب در کشورهای اسلامی، دستان پنهان سیاستگذاران جهانی برای جلوگیری از نفوذ بیشتر ارزش‌های انقلاب اسلامی در میان کشورهای منطقه و حتی فراتر از آن یعنی اروپا و آمریکا، اقدام به تاسیس قرائت جدیدی از اسلام کردند که منافع آمریکا را تهدید نمی‌کرد و با پشتیبانی‌های بیش از حد این جنبش در طول سالها تبدیل به یکی از مهمترین جنبش‌های جهان اسلام و مخالف انقلاب اسلامی و جنبش مقاومت شد.
.........................
پایان پیام
