خبرگزاری اهل بیت(ع) / ابنا: قرآن
کتاب هدایت است و خداوند آنچه را برای سعادت بشر تا روز قیامت نیاز بوده،
در آن بیان کرده است. اما هدایتگری قرآن شرایطی دارد. همین کتاب که معجزه
جاودان رسول خدا (ص) است، برای عده ای مایه خسران و
گمراهی است، چه اینکه خداوند فرموده: «وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما
هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنينَ وَ لا يَزيدُ الظَّالِمينَ إِلاَّ
خَساراً؛[1] از اين قرآن آيه ها نازل می كنيم كه مؤمنان را شفاست و رحمت، و
ستمگران را جز خسارت نمی افزايد.»
بر اساس آیات دیگر قرآن، معنای این آیه این است که گروهی بدون مراجعه به
پیامبر و اهل بیتش (ع) که به تصریح قرآن مفسران حقیقی
قرآن هستند، خود با انتخاب گزینشی و تفسیر به رأی آیات، زمینه گمراهی خود
را فراهم می کنند. در یکی از آیات بسیار مهم قرآن که شایسته است مسلمانان
خوب در آن بیاندیشند، خداوند فرموده است: «اوست كه اين كتاب را بر تو نازل
كرد، بخشى از آن كتاب، آيات محكم است [كه صريح و روشن است] آنها اصل و
اساس كتابند، و بخشى ديگر آيات متشابه است [كه غير صريح و معانى اش مختلف و
گوناگون است و جز به وسيله آيات محكم و روايات استوار، تفسير نمى شود]
ولى كسانى كه در قلوبشان انحراف است براى فتنه انگيزى و طلب تفسيرِ
[نادرست و به ترديد انداختن مردم و گمراه كردن آنان] از آيات متشابهش
پيروى مى كنند، و حال آنكه تفسير واقعى و حقيقى آنها را جز خدا و اهل دانش
نمى داند، [آنان که] مى گويند: ما به آن ايمان آورديم، همه [چه محكم، چه
متشابه] از سوى پروردگار ماست. و [اين حقيقت را] جز صاحبان خرد متذكّر
نمى شوند.»[2]
ضرورت اشاره به مهدویت در قرآن
به عقیده پیروان اهل بیت(ع) امامت از مهمترین ارکان دین است، از
این رو لازم است در هر زمانی، از جمله دوران کنونی، امام وجود داشته باشد.
اما چنین عقیده مهمی نمی تواند بدون ریشه قرآنی باشد. اگر قرآن کتاب هدایت
است، حتماً در آن باید دلایل محکمی دال بر این عقیده وجود داشته باشد. پاسخ
شیعیان مثبت است. در این باره دلایل بسیار محکم و صریحی وجود دارد. تنها
نیازمند کمی انصاف است و اینکه بی تعصب و بدون دخالت دادن اغراض شخصی، در
پی درک حقیقت قرآن بود، نه به دنبال اینکه قرآن را با افکار و تمایلات خود
تطبیق دهیم.
آیات ثابت کننده امام زمان
در این باره به موارد فراوانی می توان استناد کرد که در این مجال کوتاه تنها به چند مورد اشاره می شود:
1- آیه: «إِنَّمَا أَنتَ مُنذِرٌ وَلِکلِّ قَوْمٍ هَادٍ»؛[3] تو تنها بيم دهنده ای و براي هر گروه هدايت کننده ای هست.»
اين آيه به وضوح، امام معصوم را براي همه اقوام ثابت مي کند. معنای ظاهری
آیه چنین مفهومی را می رساند، همانطورکه روایات تفسیری ذیل آیه نیز این
حقیقت را تأیید می‌کند که امامی زنده تا روز قیامت در میان انسانها حضور
دارد. از جمله امام صادق(ع) می فرمايد: «هر امام معصومی هدايت گر
اقوامی است که در زمان او زندگی می کنند.»[4]
نکته قابل توجه اینکه فخر رازی از پرآوازه ترین عالمان سنی، ذیل آیه اقرار
کرده بر اساس یکی از اقوال -که اتفاقاً مبتنی بر روایتی از رسول الله (ص) مراد از منذر، علی(ع) است. آن روایت چنین
است: «ابن عباس نقل کرده است: رسول خدا دستش را بر سینه نهاد و فرمود: من
منذر هستم. سپس به علی(ع) فرمود: یا علی! تو هادی است. بوسیله تو
مردمان پس از من هدایت می شوند.»[5]
2- آیه «يا ايها الذين آمنوا اتقوا الله و کونوا مع الصادقين»؛[6] اي مومنان تقوا پيشه کنيد و با صادقان باشيد.»
این آیه نیز به وضوح، بر وجود امام معصوم در همه زمان ها دلالت دارد. آيه
کريمه بر همراه بودن با صادقان، به طور مطلق، و جدا نشدن از آنان بدون هيچ
قيد و شرطي دلالت دارد و تنها «امام معصوم» است که می توان چنین با او
همراهی کرد. این مطلب را روایات نیز تأیید می کنند. به عنوان نمونه امام
باقر (ع) در روایتی فرموده است: «منظور از کونوا مع الصادقين آل
محمد است.»[17] برخی روایات اهل سنت نیز این مطلب را تصدیق می کند.[6]
3- آیه: «تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ
فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ؛[7] فرشتگان و روح در آن شب
به اذن پروردگارشان براى [تقدير] هر كارى نازل مى شوند.»
از جمله محکم ترین دلایل بر وجود امام زمان علیه السلام سوره قدر است. امام
باقر (ع) فرموده: «اى جماعت شيعه با منکرین خود به سوره قدر محاجه
كنيد كه پيروز خواهيد شد. سوگند به خدا كه اين سوره درباره حجت خداوند بعد
از رسول است، اين سوره همانا مدرك دين شما و نهايت علم ما است.»[8] با
توجه به اين‌كه «تَنَزَّلُ» فعل مضارع است و دلالت بر استمرار دارد روشن
می‌شود كه شب قدر، مخصوص به زمان پيامبر نبوده است، بلكه امرى است كه همه
ساله تكرار می شود. به فرموده امیرالمؤمنین (ع) کسی که ملائک بر
او نازل می شوند، نه یک انسان عادی، که کسی جز امام معصوم نخواهد بود: «شب
قدر در هر سال هست، در آن شب امر يك سال نازل مى شود و براى آن بعد از رسول
خدا واليانى است. ابن عباس پرسید: آنان چه كسانى هستند؟ حضرت فرمود: من و
يازده نفر از فرزندانم كه همگى امام و محدثند.»[9]
پی نوشت
[1] اسراء، آیه:82.
[2] آل عمران، آیه:8.
[3] رعد، آیه:۷.
[4] الکافی، ج۱، ص۱۹۱-۱۹۲.
[5] مفاتيح الغيب، ج19، ص14.
[6] مجمع البيان، ج5، ص122.
[7] قدر، آیه:4.
[8] کافی، ج1، ص249.
[9] پیشین، ص247.