خبرگزاری اهل بیت (ع) / ابنا: در تبیین سبک زندگی ایمانی باید بر اساس آموزه های رفتارساز و حیات بخش اسلام نسخه پیچید.
در یک تعریف روشن از سبک زندگی مدنظر قرآن کریم، می توان آن را همان عمل صالح تعبیر کرد که در قرآن بسیار به کار رفته است.
در سوره نحل آیه ۹۷ اثرات عمل صالح توأم با ایمان را حیات طیبه خوانده است: مَنْ عَمِلَ صَالِحاً مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثَى وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیَاةً طَیِّبَةً وَ لَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ
البته در معنای حیات طیبه میان مفسرین نظرات متفاوتی ارائه شده که برخی از آن ها را مرحوم طبرسی در مجمع البیان ذکر کرده است:
حیات طیبه را به رزق و روزی حلال، زندگی شرافتمندانه همراه با قناعت و خشنودی، بهشت پرطراوات و زیبا و زندگی خوش در آنجا و زندگی خوشبختانه در بهشت برزخی معنا کرده اند.
اما شاید حیات طیبه، مفهومش آن چنان وسیع و گسترده است كه همه این ها و غیر این ها را در بر مى گیرد،
زندگى پاكیزه از هر نظر، پاكیزه از آلودگی ها، ظلم ها و خیانت ها، عداوت ها و دشمنی ها، اسارت ها و ذلت ها و انواع نگرانی ها و هر گونه چیزى كه آب زلال زندگى را در كام انسان ناگوار مى سازد.
جالب اینكه در روایتى از امیر مؤمنان على (ع) آمده است:
وقتی از ایشان پرسیدند منظور از جمله «فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیاةً طَیِّبَةً» چیست؟ فرمود: قناعت است.
قرآن كریم در آیات متعددی، مسأله صداقت را مهم ترین رکن شرافت و فضیلت انسانی بیان می فرمایند و همواره تأکید بر پایداری در صداقت و راستی کرده اند:
«یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ«
براساس این آیات شریفه، آنان كه مسئولیت و رسالت خود را انجام دادند و در دنیا، در گفتار و كردار صادق بوده و جز راه صدق و درستی نپیمودند، از كار خود بهره كافی خواهند برد و به رستگاری بزرگ كه خشنودی خدای سبحان است، دست خواهند یافت.
امام علی (ع) ملاک دین را راستی و یقین معرفی فرموده اند: «شَیئانِ هُما مِلاكُ الدّین؛ الصِّدْقُ وَ الْیقینُ».
بنابراین در سبک زندگی مهمترین چیزی که باید حاکم باشد، صداقت و راستی است.
یكی دیگر از اصول مهم اخلاقی قرآنی و صفات برجسته و ضروری انسان صبر و استقامت است كه زمینه ساز آراستگی آدمی به فضیلت های بسیار می شود.
اگر صبر نباشد سعادت و خوشبختی فرد و جامعه هیچ كدام میسر نمی گردد. بدون صبر نه دین پایدار می ماند و نه دنیا برقرار.
رستگاری جز در پرتو صبر میسر نیست. البته قرآن به صراحت بر این نكته تأكید می ورزد: «وَ لِرَبِّکَ فَاصْبِرْ»
مسئله بعدی اصلاح نظام اقتصادی در زندگی است که طبق آیه: «یَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبَا وَ یُرْبِی الصَّدَقَاتِ» خدا از [بركتِ] ربا مى كاهد، و بر صدقات مى افزاید.
در سبک زندگی، فرد صالح باید به دو نکته اساسی در نظام اقتصادی خود اهتمام داشته باشد اول اینکه از ربا و سود بدون کار خود را در امان نگه دارد و دیگر اینکه به انفاق و دستگیری از نیازمندان جامعه اهتمام بورزد.
در آیات دیگری خدای متعال سهمى از اموال را براى طبقات مختلف ذكر کرده اند تا از خطر تمركز ثروت نزد سرمایه داران بکاهد و نیروى حیاتى و مالى اجتماع به طرف ثروتمندان رو نیاورد.
نکته مهم دیگری که در سبک زندگی اسلامی مورد تأکید قرار گرفته است بحث اعتدال در مصرف و اجتناب از اسراف و تبذیر است. خداوند بر طبیعت و خلقت خود ناموس و قانونی دارد که بر طبق آن همه این نعمت ها از تقدیر و اندازه و ظرفیتی مخصوص برخوردارند: «إِنَّا كلُ شىَءٍ خَلَقْنَهُ بِقَدَرٍ»
اصل دیگری که در تحکیم روابط اجتماعی نقش مهمی را ایفا می کند داشتن روح تعاون و همکاری در میان افراد جامعه است.
خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید: «تَعاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَ التَّقْوى وَ لا تَعاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ»
آنچه در آیه فوق در زمینه تعاون آمده یک اصل كلى اسلامى است كه سراسر مسائل اجتماعى، حقوقى، اخلاقى و سیاسى را در بر می گیرد.
طبق این اصل مسلمانان موظفند در كارهاى نیک تعاون و همكارى كنند ولى همكارى در اهداف باطل و اعمال نادرست و ظلم و ستم، مطلقا ممنوع است.
پی نوشت ها و منابع:
1- قرآن کریم
2- مجمع البیان طبرسی
3- نهج البلاغه