خبرگزاری اهل بیت (ع) / ابنا: هر چند همه ادیان الهی مقام ارزشمندی برای مادر قائلند و به او احترام می گذارند، ولی اسلام بیش از دیگر مکاتب به این مسئله توجه نموده و به مادر عظمت بخشیده است.
حقوقی را که اسلام برای مادران مشخص کرده، بسیار فراتر ازحقوقی است که برای دیگران حتی پدر قائل شده است؛ چرا که مادر مربی انسان و در حقیقت پرورش دهنده جامعه است و اوست که می تواند فرد و جامعه را به سعادت برساند و یا به شقاوت و بدبختی بکشاند.
مادر در قرآن کریم:
خداوند در هر یک از آیات مربوط به مادر، با عظمت و بزرگی از مادر یاد کرده و به نوعی از مقام او تمجید نموده است.
چرا که وحی و الهام مستقیم خدا به مادر موسی، اظهار ارادت و نیکویی عیسی به مادر، بیان زحمات و رنج های مادر در قرآن کریم و همچنین دستور حق تعالی به احسان و نیکی نسبت به پدر و مادر، همه گواه بر رفعت جایگاه مادر است.
خدای تعالی در سوره لقمان و احقاف پس از توصیه به احسان والدین، تحمل رنج و زحمت های مادر را بیان می‌کند و می فرماید: «مادرش او (فرزند) را با ناراحتی حمل می‌کند و با ناراحتی بر زمین می‌گذارد و دوران حمل و از شیر بازگرفتنش سی ماه است تا زمانی که به کمال ورشد برسد وبه چهل سالگی بالغ گردد.»
نکته قابل توجه در آیات مربوط به احسان پدر و مادر این که خداوند ابتدا به نیکی کردن نسبت به پدر و مادر هر دو دستور می دهد، سپس بدون ذکر زحمات پدر، مشکلات وناراحتی های مادر را بیان می کند. گویی، مادر عامل اصلی در لزوم نیکی به والدین است.
مادر در سنت رسول الله (ص):
شخصیت، مقام و رعایت حقوق مادر در احادیث نبوی و سیره نبی اکرم (ص) به خوبی بیان شده است
پیامبر اکرم (ص) در تبیین مقام مادر می فرماید: «الجنه تحت اقدام
الامهات؛ بهشت زیر پای مادران است.»
این حدیث حاکی از این است که بدون رضایت مادر نمی توان به بهشت ونعمت
های بهشتی دست یافت.
امام صادق (ع) می فرماید : جوانی خدمت پیامبر اکرم (ص) رسید، عرض کرد: «یا رسول الله! به چه کسی نیکی کنم؟» فرمود: «به مادرت.» دوباره سوال کرد، فرمود: «به مادرت.» مرتبه ی سوم پرسید. فرمود: «به مادرت.» مرتبه ی چهارم سوال نمود: «پس از آن به کی نیکی کنم؟» فرمود: «به پدرت.»
این که حضرت سه بار به نیکی کردن نسبت به مادر دستور می دهد و نوبت چهارم به احسان پدر سفارش می کند؛ بهترین دلیل بر عظمت شان مادر می باشد.
مادر در سیره و گفتار امامان معصوم (ع):
امام سجاد (ع) در باب حق مادر و عظمت و منزلت او می فرماید: «حق مادر بر تو این است که بدانی او تو را حمل نمود، آن گونه که هیچ کس، دیگری را حمل نمی‌کند؛ و از میوه ی قلبش به تو داد که احدی به دیگری نمی‌دهد؛ تو را با جمیع اعضا و جوارحش در آغوش گرفت و باکی نداشت از این که گرسنه باشد در حالی که تو را می پوشاند و در آفتاب باشد تا تو را در سایه نماید و خواب را به خاطر تو ترک نمود و تو را از سرما و گرما محافظت نمود و تو در برابر این همه خدمت، کجا می توانی شکر گزار او باشی، مگر به کمک و یاری و توفیق پروردگار.»
این کلام امام سجاد (ع) نشان دهنده عظمت و بزرگی مقام مادر است. چرا که حضرت با بیان این نکته که فرزند بدون استعانت و کمک از خدای متعال قادر به ادای حقوق مادر نخواهد بود، در حقیقت خواسته به نوعی رفعت مقام مادر را برای فرزند تبیین کند و آنان را در خدمت کردن به مادر ترغیب نماید.
این مسئله به لحاظ تربیتی نیز دارای اهمیت است که انسان همیشه و در هر کار، به ویژه در خدمت رسانی به مادر و جلب رضایت وی از خدا کمک بجوید و با اتکاء به امداد های او انجام وظیفه کند و بر مشکلات زندگی فایق آید.
دیدیم که مقام مادر در بینش دینی مقامی است بلند که در آیات قرآن هم ردیف اطاعت و عبادت خدا ذکر شده است. بر این اساس بر فرزندان و همه نسل جوان لازم است که به این امر مهم توجه کنند و تا آن جا که می توانند به مادر احترام بگذارند و به او خدمت نمایند.
منابع:
1- سوره لقمان، آیه 14
2- سوره احقاف، آیه 15
3- جعفر میر عظیمی، حقوق والدین، صص 321-370
4- محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ص 552