خبرگزاری اهل بیت (ع) / ابنا: برای فضیلت عفت اقسامی در آیات و روایات بیان شده است: عفت در نگاه، عفت جنسی، عفت اقتصادی یا مالی، عفت در پوشش، عفت گفتار و قلم، عفت شنوایی، عفت شکم و عفت چشم از جمله اقسام عفت قرار داده شده است.
در این نوشته با توجه به سوره نور اقسام عفت ذکر خواهد شد.
عفت در نگاه
نگاه نقطه آغازین روابط زن و مرد است، و اگر کنترل نشود زمینه ساز ادامه ارتباط و باعث ظهور انحرافات جنسی می گردد و پیامدهای نامطلوبی بر جای خواهد گذاشت.
امروزه در دایره نگاه در سطح جامعه با وضعیت و شرایطی روبه رو هستیم که چشم چرانی، ترویج هرزه نگاری، دیدن فیلم های مبتذل و عادی شدن نگاه زنان و مردان نامحرم به یکدیگر و پایین بودن حساسیت های افراد در این زمینه باعث ورود به منجلاب انحرافات و فساد جنسی در جوامع اسلامی به خصوص برای جوانان شده است.
از طرفی در مکتب انسان ساز اسلام، پاکدامنی از ارزش های والای انسانی به حساب می آید و در مقابل، بی عفتی و بی بندوباری جنسی محکوم شده است.
قرآن کریم برای تنظیم روابط سالم اجتماعی زن و مرد، به نکته ای مهم و اساسی اشاره می کند و به مردان با ایمان می گوید که چشم های خویش را از زنان نامحرم فرو گیرند. همچنین به زنان مومن فرمان می دهد که نگاه خود را از مردان نامحرم برگیرند.
قرآن کریم در آیه ۳۰ و ۳۱ سوره نور به ممنوعیت چشم چرانی مردان و لزوم حجاب مردان و زنان و تأثیر آن در پاکی و رشد آنان اشاره می کند.
عفت در پوشش
یکی از مهم ترین مصادیق عفاف مساله حجاب و پوشش است. هوای نفس انسان امر می کند که زیبایی های جسمی خود را نمایان کند تا بیشتر مورد توجه دیگران قرار گیرد.
این مسئله در مورد زنان که مظهر زیبایی و جمال هستند و از طرفی ذاتا دوست دارند که زیبایی هاشان را نمایان کنند، بیشتر مطرح است.
عفاف در پوشش در حقیقت کنترل نفس در این بعد است؛ یعنی عفاف باعث می شود که انسان در نمایان کردن زیبایی های خود پا را از حد اعتدال فراتر ننهد.
در اسلام، پوشش یکی از نشانه های برجسته عفاف است که به صورت حجاب تبلور پیدا می کند.
زیرا زنان در جاهلیت گردن و گریبانشان را باز می گذاشتند و خداوند متعال در آیه حجاب پوشاندن سر و گردن و گریبان را بر آنان واجب کرد، قرآن کریم در ایه 30 سوره نور پوشش را یکی از ویژگی های مهم زن مسلمان بیان می کند.
عفت در رفتار
رفتار؛ واکنشی است که حاصل بینش و اعتقاد فرد را بیان می کند و به طور طبیعی بیانگر شخصیت فرد است.
رفتار ثمره شناخت است و بستگی به میزان بینش و اعتقاد انسان دارد که به وسیله این ها تغییرات کمی و کیفی فراوانی در رفتار فرد حاصل می شود.
عفاف در رفتار عبارت از این است که انسان از حد شایسته و اعتدال خود که اسلام مشخ کرده، تجاوز نکند.
اگر غریزه شهوانی از حد و مرز شرعی خود تجاوز کند، آتش شهوت را شعله ور ساخته و دام شیطان را برای خود می گستراند.
زنان در جاهلیت برای جلب توجه مردان افزون بر گوش و گردن و دست، به پاهایشان نیز زینت می آویختند و هنگام راه رفتن به گونه ای گام برمی داشتند که صدای خلخال پاهایشان مردان نامحرم را به خود جلب می کرد؛
خداوند متعال در آیه 31 سوره نور آنان را از این کار نهی کرد و فرمود زنان مؤمن در راه رفتن پاها را بر زمین نزنند که زینت باطنی شان دیده شود و سبب تحریک نامحرمان گردد، بلکه زنان در راه رفتن باید به گونه ای راه بروند که مردان به آن ها طمع نکند.
عفت جنسی
یکی از بزرگ ترین عوامل حفظ فرد و جامعه از زشتی ها، داشتن توان مهار خواهش های نفسانی است.
از نگاه قرآن کریم، با ازدواج و بستن پیمان زناشویی، نیازهای جنسی، روحی روانی زن و مرد تامین شود، ولی کسانی که امکان برقراری پیوند و پیمان ازدواج را ندارند تا زمانی که امکان ازدواج برای آن ها فراهم آید، باید عفت و پاکدامنی و خویشتن داری را پیشه خود سازند.
عفت در گفتار
منظور از عفت در گفتار زیبا سخن گفتن با دیگران، محکم و مطابق با واقع سخن گفتن و توهین و ناسزا نگفتن، و نفی گفتار باطل و بیهوده و گناه آلود و مخالف حق است
و همچنین هرگونه ناز در کلام و تغییر صدا که افراد شهوت ران را به فکر گناه می افکند.
کلام عفیف هم از نظر محتوا و هم از نظر شیوه بیان قرین عفت است.
پی نوشت ها و منابع:
1- قرآن کریم
2- جواد یآملی، 1400 ، ج 5
3- کلینی، 1429 ، ج 1
4- مکارم شیرازی، 1374، ج 14
5- طباطبایی، 1374، ج 15