خبرگزاری اهل بیت(ع) / ابنا: قلیل در لغت به معنی اندک، کم و ناچیز است.[1] و در اصطلاح فقهی: آبی است که کمتر از کر می‌باشد، و آب باران هم نیست و ماده هم ندارد یعنی وصل به منبع ریزش یا جوشش نیست.[2]
جایگاه آب قلیل
قرآن کریم
« وَیُنَزِّلُ عَلَیْکُم مِّن السَّمَاء مَاء لِّیُطَهِّرَکُم »
خداوند آبی از آسمان برایتان فرستاد. تا شما را با آن پاک کند. [3]
روایت
«الماءُ یُطَهِّرُ ولایُطَهَّرُ»
نجس شدن آب قلیل
آب قلیل به مجرد رسیدن نجاست به آن نجس می‌شود مثلاً اگر قطره خونی در آن بیفتد تمام آن نجس می‌شود.
پرسیدم از امام رضا(ع) در مورد مردی که دست خود را در ظرفی که متنجس شده قرار می‌دهد. امام (ع) فرمودند آب ظرف دور ریخته می‌شود. دور ریختن آب ظرف کنایه از نجس شدن آب می‌باشد.
کیفیت تطهیر آب قلیل متنجس
منابع :
[1] . المنجد، ج دوم، ص 1493، تألیف: لویس معلوف، مترجم: محمد بندریگی، چاپ: هاتف ناشر ایران چاپ سوم، 1380ش، محل چاپ: تهران.
[2] . مصطلحات فقه مرحوم مشکینی،ص 463، چاپ دوم، بهار 1379، چاپ: الهادی قم
[3] . سوره انفال، آیه 11.
[4] .وسایل الشیعه، ج 1، ص 99، تألیف: شیخ حر عاملی، چاپ: بیروت، چاپ چهارم، سال 1391قمری.
[5] .تحریر الوسیله، ج1، ص114، مؤلف: الامام الخمینی(ره)، چاپ نهم، رمضان، 1424ق ، چاپ: موسسه نشر اسلامی قم،
[6] .وسایل الشیعه، ج1، ص 134، تحقیق و نشر: مؤسسه آلب البیت، چاپ اول، جمادی الثانیه، 1409قمری، جاپخانه، مهر قم.
[7] . عروة الوثقی، ج 1، ص 44، مؤلف: سید محمد کاظم طباطبائی یزدی، چاپ اول، 1429قمری، ناشر: مدرسه علی بن ابی طالب (ع)، قم.
جایگاه آب قلیل
آب قلیل یکی از مطهرات است. و در باب طهارت از آن بحث می‌شود. ادله متعددی بر پاک بودن آن وجود دارد. که دو نمونه ذکر می‌شود:
قرآن کریم
« وَیُنَزِّلُ عَلَیْکُم مِّن السَّمَاء مَاء لِّیُطَهِّرَکُم »
خداوند آبی از آسمان برایتان فرستاد. تا شما را با آن پاک کند. [3]
روایت
«الماءُ یُطَهِّرُ ولایُطَهَّرُ»
آب پاک ساز و پاک کننده شیء نجس است. اگر خودش نجس شود غیر از آب چیزی آن را پاک نمی‌کند. [4]
طریقه تطهیر شی متنجس با آب قلیل
اگر لباس یا فرشی بوسیله بول متنجس شود، با آب قلیل دو مرتبه شسته می‌شود.
و لباسی که به خون متنجس شده با آب قلیل یک دفعه شسته می‌شود تا پاک شود و لازم است در مثل لباس و فرش فشار داده شود تا آب آن خارج شود.
و ظرفی اگر به آب دهان سگ متنجس شود. بعد از خاک مالی کردن سه دفعه، با آب قلیل شسته می‌شود. و بعد از سه دفعه ظرف پاک می‌گردد.[5]
نجس شدن آب قلیل
آب قلیل به مجرد رسیدن نجاست به آن نجس می‌شود مثلاً اگر قطره خونی در آن بیفتد تمام آن نجس می‌شود.
و هم چنین آب قلیل اگر روی شی نجس نیز ریخته شود، نجس می‌شود. مگر این که آب قلیل از بالا به نجاستی که پائین است بریزد که در این صورت مقداری که با نجاست ملاقات کرده متنجس می‌شود.
ادله متعددی است بر این که آب قلیل به محض ملاقات با نجاست متنجس می‌شود، از جمله روایت:
محمدبن حسن قال سالت ابالحسن: عن الرجل یدخل یده فی الاناء وهی قذرةُ: قال: «یکفی الاناء» [6]پرسیدم از امام رضا(ع) در مورد مردی که دست خود را در ظرفی که متنجس شده قرار می‌دهد. امام (ع) فرمودند آب ظرف دور ریخته می‌شود. دور ریختن آب ظرف کنایه از نجس شدن آب می‌باشد.
کیفیت تطهیر آب قلیل متنجس
اگر آب قلیل متنجس، به آب جاری یا به آب کر وصل شود، یا باران بر آن ببارد پاک می‌گردد. پس اگر ظرفی، پر از آب متنجس باشد و آب جاری به آن وصل شود یا باران بر آن ببارد یا ظرف را به گونه‌ای در آب کر پاک، فرو برند که آب تمام قسمت‌های ظرف را فرا گیرد آب و ظرف هر دو پاک می‌شوند.[7]
منابع :
[1] . المنجد، ج دوم، ص 1493، تألیف: لویس معلوف، مترجم: محمد بندریگی، چاپ: هاتف ناشر ایران چاپ سوم، 1380ش، محل چاپ: تهران.
[2] . مصطلحات فقه مرحوم مشکینی،ص 463، چاپ دوم، بهار 1379، چاپ: الهادی قم
[3] . سوره انفال، آیه 11.
[4] .وسایل الشیعه، ج 1، ص 99، تألیف: شیخ حر عاملی، چاپ: بیروت، چاپ چهارم، سال 1391قمری.
[5] .تحریر الوسیله، ج1، ص114، مؤلف: الامام الخمینی(ره)، چاپ نهم، رمضان، 1424ق ، چاپ: موسسه نشر اسلامی قم،
[6] .وسایل الشیعه، ج1، ص 134، تحقیق و نشر: مؤسسه آلب البیت، چاپ اول، جمادی الثانیه، 1409قمری، جاپخانه، مهر قم.
[7] . عروة الوثقی، ج 1، ص 44، مؤلف: سید محمد کاظم طباطبائی یزدی، چاپ اول، 1429قمری، ناشر: مدرسه علی بن ابی طالب (ع)، قم.