خبرگزاری اهل بیت (ع) / ابنا:
شبهه: آیا جایگاه و پاداش شهید بالاتر از اعمال مستحبی نیست؟ پس چرا می گویند اگه فلان عمل را انجام بدهی یا فلان ذکر را بخوانی پاداش شهید دارد؟ شهدا از جان خود گذشتند و هیچ یک از اعمال هر چند مستحبی باشد جای آن پاداش نمی تواند باشد، پس منظور از این جمله چیست؟
پاسخ: فرهنگ شهادت و شهادت طلبی، یکی از مهم ترین موضوعات دینی است
و سنگ محک ارزش گذاری اعمال است.
جنگ در راه خدا و کشته شدن در میدان جنگ فضیلتی بسیار بزرگ است؛ اما با این همه،
جنگ و جهاد با دشمنان ظاهری و خارجی دین، در ادبیات معارفی اسلام جهاد اصغر است و
جهاد با نفس و شیطان و دشمن درونی، جهاد اکبر نام دارد.
سالک و رهرو توحید شدن و در میدان جهاد با نفس و شیطان به شهادت رسیدن ارزشی
بالاتر دارد و این میدان و این جهاد همیشگی است و تعطیل شدنی نیست. برای تفصیل این
مطلب به نکات زیر توجه بفرمایید.
1. واژه شهید را می توان برای گروه های دیگری که در روایات به آن ها
اشاره شده و نیز تمام افراد باایمان، این عنوان را اطلاق نمود و درجاتی از ثواب
کشتگان درراه خدا را نیز برایشان در نظر گرفت.
مثلاً امیر مؤمنان على (ع) می فرماید: «کسى که در بستر از دنیا رود، اما معرفت حق
پروردگار و معرفت واقعى پیامبر او و اهل بیتش را داشته باشد شهید از دنیا رفته
است.»
و پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «هر فرد با ایمانی از امت من، صدیق و شهید است، البته
خداوند، به برخی افرادی که با شمشیر کشته شده اند، نظر خاص و ویژه ای دارد.»
سپس ایشان برای تأیید سخنانشان، آیه 19 سوره حدید را قرائت فرمودند به این بیان که
آنانی که به خدا و پیامبرانش ایمان آوردند، نزد خداوند، صدیق و شهید محسوب می شوند.
2. اگرچه شهید و شهادت سنگ محک است، ولی برخی مصادیق جهاد اکبر ارزش
بالاتری دارند و می توان مواردی را مثال زد که کارهای مستحب ارزششان از شهادت
کمتر نیست بلکه بالاتر است.
یکی از مواردی که اجر شهید دارد، عاشقی است که با وجود عشق به کسی، پاک دامنی
ورزد و بدون آنکه کسی از آن خبر داشته باشد، از دنیا برود.
نبی اکرم (ص) فرمودند: «مجاهد شهید بلند مرتبه تر نیست از کسی که می تواند گناه
و فحشا انجام دهد ولی گناه نمی کند و عفت پیشه می کند و نزدیک است که ملکی از
ملائکه شود.»
می بینید که در این روایت پاک دامن از شهید نه تنها پایین تر نیست، بلکه نزدیک
است که ملکی از ملائکه شود.
مثال دیگر دوستی با اهل بیت در زمان غیبت است. کسی در زمان غیبت حضرت ولی عصر (عج)
بر دوستی با اهل‌بیت (ع) بمیرد، اجر هزار شهید دریافت می کند.
چنانکه امام سجاد (ع) می فرمایند: «هر که در زمان غیبت قائم ما بر موالات و دوستی
ما بمیرد، خداوند پاداش هزار شهید؛ مانند شهیدان بدر و أحد به او عطا کند.»
بنابراین مصادیق محبت به اهل بیت مثل توسل و زیارت و... اجر بالاتری می تواند
داشته باشد. البته نیت خالصانه در این کارها ملاک است وگرنه معلوم نیست ارزشش از
شهادت بالاتر برود.
منابع:
1. سید رضى، محمد بن حسین، نهج‌البلاغه، قم، هجرت، چاپ اول، 1414 ق، ص 283.
2. محدث نوری، مستدرک الوسائل، قم، مؤسسه آل البیت، 1408 هـ ق، ج 11، ص 16.
3. علامه مجلسی، بحارالانوار، بیروت، موسسه الوفاء، سال انتشار 1404 ق، ج 79، ص
173.
4. سید رضى، محمد بن حسین، نهج‌البلاغه، قم، هجرت، چاپ اول، 1414 ق، ص 559.