خبرگزاری اهل بیت (ع) / ابنا: پزشکی و پرستاری یکی از حرفه های محبوب و ارزشمند در معارف اسلامی است که به خاطر حفظ جان انسان ها ارزش بالایی دارد. این حرفه نیز مانند سایر شغل ها اصول و قوانین اخلاقی دارد که اگر رعایت شود می تواند ارزش و تقدس آن را بالاتر ببرد که در ادامه به بخشی از آن ها اشاره می کنیم:
بر اساس آموزه های دینی دلسوزی و محبت به بیماران که خود را در
پرستاری و مراقبت و انواع رسیدگی ها نشان می دهد، بسیار ارزشمند است و ثواب های
زیادی دارد.
پیامبر خدا (ص): «هر کس یک شبانه روز بیمارى را پرستارى کند، خداوند، او را همراه
با ابراهیم خلیل، برمى انگیزد و به سان برقى پر درخشش، از صراط مى گذرد.»
همچنین از امام على (ع) نقل است که پیامبر خدا (ص) فرمود: «هر کس در برآوردن نیاز
بیمارى بکوشد، خواه آن را برآورد و خواه برنیاورد، از زیر بار گناه خویش بیرون مى
رود، به سان آن روز که از مادر، زاده شده است.»
در این هنگام، مردى از انصار گفت: اى پیامبر خدا، پدر و مادرم به فدایت! اگر بیمار
از خانواده شخص باشد، آیا در صورتی که در برآوردن نیاز خانواده خویش بکوشد، این
کار، پاداش بیشترى ندارد؟ فرمود: «چرا دارد.»
بنابراین پرستاری یکی از با ارزش ترین کارهای اخلاقی است که برای سلامتی دیگران
تلاش می شود و حفظ جان یک انسان و زنده کردن او مساوی با زنده کرده همه عالم در
قرآن دانسته شده است.
در بعد اصول اخلاقی پزشکی بسیار زیاد می توان نوشت و در این زمینه کتب و مجله های اختصاصی برای اخلاق پزشکی تدوین شده است. مهم ترین اصول اخلاق پزشکی را می توان در این اصول خلاصه کرد:
الف: اصل تخصص در کار: پزشک و پرستار کارآزموده و کاردان می تواند
بیماری مراجعه کنندگان را به نیکی تشخیص بدهد و از شیوه درمان آن ها نیز آگاه
باشد.
در غیر این صورت، پیامد هایی چون به خطر افتادن سلامتی و جان بیمار، اتلاف وقت و
بازماندن فرد بیمار از کار و زندگی، پرداخت هزینه های سنگین و مصرف داروهای بی اثر،
در انتظار بیمار است.
ب: اصل تعهد و فداکاری: پزشکان و پرستاران همواره در معرض بیماری هستند و فداکاری و حفظ جان دیگران است که ارزش و تقدس به کار آنان می بخشد؛ بنابراین اگر فداکاری و ایثار نباشد و خدای نکرده سود و منافع مالی در اولویت باشد از اصول اخلاقی دور شده ایم.
ج: اصل رازداری: پزشک و پرستار به نوعی محرم راز بیماران هستند و این رازداری باعث ایجاد آرامش و حتی تلقین مثبت در بیمار می شود. به همین دلیل سزاوار است، پزشک و پرستار با بیمار خود، رفیق و نگه دار اسرار وی باشند؛ زیرا رفتار دوستانه، مایه آرامش و راحتی روان بیمار می شود.
د: اصل عدالت: یعنی مسائل مربوط به توزیع منابع بهداشتی درمانی کمیاب
و تصمیم گیری در مورد اینکه چه کسی چه درمانی را دریافت می کند، در این مورد
عدالت و انصاف و برابری رعایت گردد.
به همه بیماران به صورت مساوی و بر اساس کرامت انسان امکانات و سرویس داده شود و
فرقی بین فقیر و غنی و پولدار و تهی دست در خدمت رسانی نباشد.
و: اصل سود رسانی و عدم ضرر رسانی: یعنی فرد شاغل در این حوزه باید به نفع بیمار و سود او عمل کند؛ و تلاش کند که به فرد آسیبی وارد نشود.
اصول دیگری نیز می توان بیان کرد مانند اصل احترام به بیمار، اصل صداقت در مورد بیماری با بیمار و...
گاهی انسان حوصله و توانش محدود می شود، ولی لزوماً این به معنای کم کاری نیست. این طبیعی است که هر انسانی در سختی ها و فشار ها توانش محدود می شود و کم می آورد، ولی تا زمانی که اصول را زیر پا نگذاشته اید و کاری عمداً خلاف سلامت بیمار انجام نداده باشید مدیونی ندارد و حق‌الناسی نیست.
کسی که در اوج سختی و فشار مالی و کاری، دست از خدمت و پرستاری و تلاش بر نمی دارد اجر و ثواب بیشتری برای او منظور می شود؛ بنابراین قدر کار و خدمت خود را بدانید و سعی کنید در هر حال از اصول و وظایف مقرر شده برای خودتان کم نگذارید. در این صورت اصلاً مدیون نیستید، بلکه مأجور هستید.
منابع:
1. شیخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، دار الشریف الرضی، چاپ دوم، 1406 ق، ص 289.
2. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم، 1413 ق، ج 4، ص 16.
3. سوره مائده، آیه 32.