خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا: «محمد بن عثمان» بعد از پدرش به مدت چهل سال (۲۶۵-۳۰۵ه) دومین نائب امام زمان(ع) بود که از سوی دو امام به این مقام منصوب شد.
امام حسن عسکری(ع) درباره وکالت وی از سوی معصوم(ع) فرمودند: گواه باشید «عثمان بن سعید» وکیل من است و فرزندش «محمد بن عثمان» وکیل فرزند من، مهدی است.
عثمان بن سعید هنگام رحلت، به دستور حضرت مهدی(ع) نیابت را به فرزند خود محمد سپرد که در مکاتبات ایشان، به این موضوع تصریح شده است.
او به عنوان رابط میان شیعیان و امام، علاوه بر مخفی نگاه‌داشتن موقعیت امام مهدی(ع)، تردیدها درباره ایشان را از بین می‌برد.
همچنین پاسخگویی به پرسش‌های فقهی و اعتقادی و سازماندهی وکلا به منظور اداره امور نواحی مختلف از جمله کارهای محمد بن عثمان بود.
علاوه بر رسیدگی به امور شیعیان از حساس‌ترین وظایف او در دوران نیابتش، مبارزه با مدعیان دروغین نیابت بود.
در زمان نیابت ایشان کسانی از غیبت امام(ع)، سوء استفاده کرده و با معرفی خود به عنوان نائب، دنبال شهرت، منصب و وجوهات شیعیان بودند. محمد بن عثمان با تکذیب و رسوا کردن مدعیان و اثبات نیابت خود شرایط را برای اعتماد و اطمینان شیعیان فراهم ساخت.
او صحت نیابت خود را با خبر دادن از امور غیبی توسط امام زمان(ع)، بوسیله مکاتبات و طرق دیگر اثبات می‌کرد. از اینرو شیعیان، بر عدالت و وثاقت و امانت داری او اتفاق نظر داشتند.
تقیه شیوه فعالیت وی و وکلای ایشان برای جلوگیری از حساسیت مخالفان و دستگاه حکومتی بود.
وی مرجع و پناهگاه شیعیان در مسائل کلامی، فقهی، اجتماعی و ... بود و نگاشته‌هایی در باب حدیث و فقه داشت.
از او روایاتی درباره تولد حضرت مهدی(عج)، حرام بودن ذکر نام او در عصر غیبت و ملاقات‌های او با امام زمان(ع) به ما رسیده است.
همچنین دعای سمات و افتتاح و زیارت آل یس ادعیه‌هایی هستند که از محمد بن عثمان نقل شده است.
یکی از نگاشته‌های ایشان «کتاب الاشربة» بود که طبق وصیتش به حسین بن روح (نایب سوم) و بعد به ابوالحسن سَمَری (نایب چهارم) رسید.
وی توسط امام مهدی(ع) از زمان مرگ خویش آگاه و قبر خود را آماده کرده بود و در اواخر جمادی الاولی سال ۳۰۵ق در بغداد درگذشت. او در کنار مادرش در باب الکوفه بغداد به خاک سپرده شد. مرقد ایشان هم اکنون در محله خلّانی بغداد واقع شده است.
...............................
پایان پیام