به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر «ناصر سقای بی‌ریا» از شاگردان مرحوم آیت‌الله مصباح یزدی و از مبلغان با تجربۀ عرصه بین‌الملل، دیروز چهارشنبه 26 دی 1403 دار فانی را وداع گفت.
او رئیس سابق مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه علمیه قم بود و در اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی، امامت مرکز آموزش اسلامی هوستون، تگزاس را برعهده داشت. همچنین مرحوم سقای بی‌ریا سال‌ها عضو شورای کتاب مجمع جهانی اهل بیت(ع) بود.
حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمدرضا برته مسئول دبیرخانه انجمن‌های علمی، رئیس مرکز راهبردی جذب حوزه‌های علمیه و مبلغ بین‌المللی که سابقه سفرهای متعدد علمی به نقاط مختلف جهان دارد از جمله اشخاصی است که آشنایی خوبی با شخصیت مرحوم حجت الاسلام والمسلمین دکتر سقای بی‌ریا و خدمات وی در عرصه‌های مختلف دارد.
خبرگزاری ابنا با دکتر برته، گفت‌وگویی در خصوص خدمات بین‌المللی مرحوم سقای بی‌ریا به مکتب اهل بیت(ع) انجام داد که در پی می‌آید:
ابنا: لطفا به عنوان نخستین سوال، معرفی کوتاهی از مرحوم حجت الاسلام سقای بی‌ریا داشته باشید.
در ابتدا لازم می‌دانم از خبرگزاری ابنا و همه همکاران عزیز آن تشکر کنم که در شناخت درست مفاخر بین‌المللی حوزه تلاش می‌کند و افزون بر این سعی می‌کند ایشان را به جامعۀ علمی و کنشگران عرصۀ بین‌الملل معرفی کند، ان‌شاءالله در این مسیر مأجور باشید.
درباره مرحوم استاد بی‌ریا نکات زیادی قابل ذکر است که ترجیح می‌دهم با معرفی مختصری از شخصیت و سلوک ایشان شروع کنم. کسانی که با ایشان از نزدیک بودند، تصریح می‌کنند که او یک مربی حُبّی بود. وی به شدت نسبت به مدیران، همکاران، نیروها و اقوام و نزدیکانش اهل محبت بود. آن مرحوم در مناسبت‌هایی مثل اعیاد، سفرها و ... با بسیاری از اطرافیان تماس می‌گرفت و حال آنان را جویا می‌شد که این رفتار، از محبت و مهربانی شخصیت او سرچشمه می‌گرفت.
محبت مرحوم سقای بی‌ریا باعث شده بود که در جلسات اداری نیز به شدت مراقب بود تا اعلام نظرات کارشناسی‌اش باعث دلخوری یا تنقیص کسی نشود. ایشان در کنار توانمندی‌ها، زیرکی‌ها و مهارت‌های ارتباطی‌اش، بسیار اهل توسل بود. به گمانم اولین روز انتصاب ایشان به عنوان معاون پژوهش موسسه امام خمینی(ره) بود که همه‌ی همکاران را به مسجد جمکران برد و دوره معاونت خود را با توسل به محضر حضرت ولی‌عصر ارواحنا فداه آغاز کرد. دوره ریاست او بر انجمن علمی روانشناسی حوزه نیز که از سال ۱۳۸۹ آغاز و تا سال ۱۳۹۶ به طول انجامید، از ادوار موفق و درخشان انجمن بوده است.
ابنا: مرحوم سقای بی‌ریا چگونه وارد عرصه تحصیلات حوزوی و سپس دانشگاهی شد؟
داستان طلبه شدن ایشان طولانی‌است و نمی‌خواهم به آن بپردازم ولی همین قدر بدانیم که با پیگیری‌ها و توجه شخص آیت الله مصباح(رض) طلبه شدند و آیت الله مصباح از همان ابتدا، امر تربیت او را تولی کرد. مرحوم سقای بی‌ریا از همان ابتدا یک طلبه مهذب، درس‌خوان و مسئولیت‌پذیر بود.
ایشان افزون بر دروس جاری طلبگی که تا تلمذ محضر حضرات مراجع عظام وقت ادامه پیدا کرد، در دروس جدید نیز مشغول به تحصیل بود و آموزش‌های جدید را در بخش آموزشی بنیاد باقرالعلوم(ع) ـ که بعدها به موسسه امام خمینی(ره) تبدیل شد ـ پی گرفت. او با فرهنگ علوم جدید و زبان روز دنیا آشنا بود، و همین ویژگی‌ها سبب شد تا آیت الله مصباح ایشان را در سال ۷۱ به عنوان یکی از ۱۳ نفر انتخاب کند که در نهایت و پس از دیداری با مقام معظم رهبری به مک‌گیل کانادا اعزام شدند.
ابنا: هدف مرحوم سقای بی ریا از تحصیل در غرب چه بود؟
مرحوم سقای بی‌ریا می‌گفت که از همان ابتدا تکلیفش را با اعزام به غرب روشن کرده بود و هدفش این بود که خود را به مرز دانش رایج برساند و با بررسی عالمانه آن از منظر یک اسلام‌شناس حوزوی به تدریس در حوزه علمیه و مجموعه موسسه امام خمینی بازگردد. ایشان می‌گفت: در برگه‌ای تعهد کرده بودم که دو برابر زمان تحصیل در غرب را در موسسه خدمت کنم.
آن مرحوم با توجه به سطح زبانی، رشته تحصیلی و ویژگی‌های فردی، در همان اوائل تحصیل در کانادا، مورد توجه قرار گرفت و با هماهنگی جناب آقای خرازی که نماینده وقت ایران در سازمان ملل بود، به هیوستِن ـ که در فارسی به هوستون معروف است ـ رفت.
می‌دانید که هوستون در ایالت تگزاس قرار دارد و شهری با جمعیت چند میلیون نفری است که به دلایل مختلفی چون نفت، تجارت، پزشکی و قرار گرفتن مجموعۀ مرکز فضایی جانسون در آنجا، موقعیت خاصی دارد و از لحاظ اقتصادی، سیاسی و امنیتی دارای حساسیت بالایی است.
لازم است بدانیم که در زمان عزیمت استاد بی‌ریا به آمریکا، مرکز تعلیمات اسلامی هوستون، در کنار مرکز تعلیمات اسلامی واشنگتن و مسجد امام علی علیه السلام نیویورک از مهمترین مراکز آمریکا بود که تحت اشراف مرجعیت شیعه و رهبری فعالیت می‌کرد. ویژگی متمایزکننده مرکز تعلیمات اسلامی هوستون این بود که آنجا بیشتر برنامه‌ها به زبان انگلیسی اجرا می‌شد و حضار را ملیت‌های مختلفی تشکیل می‌دادند و یک مرکز تجمع واقعاً بین‌المللی بود.
ابنا: مرحوم سقای بی‌ریا در دوره مدیریت مرکز تعلیمات اسلامی هوستون آمریکا چگونه عمل کرد؟
یکی از پیچیدگی‌های فعالیت به عنوان مدیر مرکز اسلامی به ویژه در مرکزی منسوب به جمهوری اسلامی ایران، این است که مدیر مرکز بتواند ضمن راهبری درست مرکز، بر اساس اصول و ارزش‌ها و کوتاه نیامدن از مبانی؛ قوانین و قواعد جاری کشور میزبان را نیز مورد توجه قرار دهد تا فعالیت‌های او در عین درستی و اتقان برای مسلمانان و اعضای آن مرکز، چالش‌برانگیز نبوده و حاشیه‌های مختلفی برای مرکز ایجاد نشود.
آقای بی‌ریا در سایۀ اخلاص، صداقت و محبتی که داشت، توانست این مجموعه را به درستی راهبری کند و حتی در حادثۀ لغو سخنرانی سلمان رشدی دقیقاً چند روز قبل از واقعه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، حادثه‌ای متوجه آن مرکز نشد. خود مرحوم آقای بی‌ریا تصریح می‌کرد که اهل پنهانکاری نبود و در ارتباط با کلیساها، سایر مراکز اسلامی و نهادهای امنیتی کشور میزبان، برنامه‌هایش را به صورت شفاف و دقیق پیش می‌برد. لذا مرکز اسلامی هوستون در زمان مدیریت ایشان، پویا و فعال بود اما هرگز مرموز و هراس‌انگیز نبود.
ابنا: دلیل موفقیت مرحوم سقای بی‌ریا در مرکز اسلامی تعلیمات هوستون چه بود؟
یکی از شاخصه‌های مدیر موفق مرکز اسلامی مستقر در غرب، داشتن نقش پدری برای همه شیعیان، سایر ملیت‌ها، مذاهب و اقوام است. در این میان معمولا تازه مسلمان شده‌های بومی مشکلات بسیار زیادی دارند هم به دلیل رانده شدن از خانوادۀ مبدا و هم به دلیل عدم پذیرش تام از ناحیه مذهب مقصد؛ همچنین در کنار بدبینی‌هایی که نسبت به صداقت و نیت برخی تازه مسلمانان وجود داشت، ایشان مشکلات زیادی را تحمل می‌کرد. توجه مرحوم آقای بی‌ریا به این گروه باعث شده بود که مرکز تعلیمات اسلامی هوستون به لحاظ مخاطب و جمعیت مورد توجه قرار گیرد و رشد بسیار درخوری داشت.
یکی دیگر از ویژگی‌های مدیریتی ایشان شفافیت مالی و تلاش برای خودگردانی مرکز با حمایت‌های مردمی بود. اعتماد مقام معظم رهبری به ایشان و اعطای نمایندگی تام در اخذ و هزینه‌کرد وجوهات شرعی باعث شده بود تا افراد زیادی در ایالات متحده جهت انجام امور دینی، آموزشی، خیریه و عام‌المنفعه به مرکز تعلیمات اسلامی و شخص مرحوم آقای بی‌ریا مراجعه کنند و این خود باعث شده بود که دشمنان نتوانند آن مجموعه اسلامی را به عناوین وابستگی و غیره متهم کنند.
ویژگی بعدی مرحوم آقای بی‌ریا را باید در کار تشکیلاتی او جست‌وجو کرد. او که از همان ابتدای طلبگی در کنار آیت‌الله مصباح(ره) پویایی، آینده‌نگری، کار گروهی و تشکیلاتی را آموخته بود، در همان مجموعه با اخذ مجوزهای قانونی و رعایت استانداردهای علمی، به سرعت از گردانندگی یک مرکز اسلامی به مدیریت مجموعه‌ای گسترده و آموزشی رسید و خیلی زود دبستان، راهنمایی و دبیرستان تأسیس کرد.
ابنا: مرحوم سقای بی‌ریا از خود چه میراثی برای شیعیان آمریکا باقی گذاشت؟
به عنوان مهمترین ویژگی و پایان بخش این گفت‌وگو باید عرض کنم که مدیریت جریانات اجتماعی و طیف‌های مختلف فکری با سلایق و علایق فراوان و تفاوت‌های ملیتی و بعضاً رویکردهای افراطی و تفریطی، امری بسیار پیچیده و دشوار است، چه رسد به اینکه انسان بخواهد چنین مسئولیتی را در کشور دیگری اجرا کند، چون افراد را با بدبینی زیر نظر دارند. اما مرحوم بی‌ریا افزون بر مدیریت این مرکز، توانسته بود به یک شخصیت الهام‌بخش و تاثیرگذار منطقه‌ای تبدیل شود به گونه‌ای که حتی بعد از پایان دوره مدیریت او، بسیاری از برنامه‌ها در مناسبت‌های مذهبی، اجتماعی و سیاسی، با مرکزیت و راهبری ایشان در تگزاس و ایالت‌های مجاور برگزار می‌شد و مردم شهرهای اطراف در برنامه‌های مرکز تعلیمات اسلامی هوستن مشارکت می‌کردند. او توانست حرکت‌های اجتماعی و بنیادهای نظری مختلفی بر اساس مکتب اهل‌بیت(ع) ایجاد کند که هنوز هم پویا و فعال هستند. یکی دو ماه قبل بود که در یک برنامه بین‌المللی، تعدادی از اساتید ایالات متحده اذعان داشتند که حرکت‌های اجتماعی، عدالت‌طلبانه، آزادی‌خواهانه و ضد استثماری آن منطقه، مرهون تلاش‌ها، آموزش‌ها و تربیت‌های فکری و فرهنگی مرحوم آقای بی‌ریا است. رحمةالله و رضوانه علیه و حشره الله مع اولیائه الکرام.
....................................
پایان پیام/ 167