به گزارش خبرگزاري اهلبيت(ع) ـ ابنا ـ حجت الاسلام «احمد مبلغي»، رئيس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي با اشاره به موضوع نشست گفت: پاسخگويي بايد كارامد و در جهت نيازهاي جامعه باشد.
وي ادامه داد: نقش اجتهاد يك نقش استخراجي و استحصالي است كه مجتهد با مراجعه به منابع ديني ابتدا به استخراج و سپس به استحصال آنها ميپردازد.
رئيس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي افزود: درست است كه دين پاسخهاي لازم را براي جامعه دارد ولي جامعه نميتواند جوابهاي خود را از دين استخراج كند لذا مجتهد به عنوان واسطه بين جامعه و دين، ابتدا نيازهاي جامعه را ميشناسد و سپس با مراجعه به منابع ديني به ارائه پاسخهاي مناسب در اين راستا ميپردازد.
مبلغي با اشاره به پيچيدهتر شدن نيازها در دوران معاصر گفت: در قديم شايد بخش اول اجتهاد كه شناخت نيازهاي جامعه بود احساس نميشد چون نيازها ساده بود ولي امروزه نيازها پيچيده، چندلايه و درهم تنيده شده است و اگر فقيه بخواهد بين دين و جامعه واسطهگري كند بايد نيازهاي جامعه را بشناسد و سپس به دنبال جوابها برود.
وي مكانيزم عينيت پيدا كردن نياز را در سه مرحله برشمرد و گفت: ظهور تحول علمي در يك زمينه خاص موجب ايجاد يا تغيير مناسبات اجتماعي در آن زمينه ميشود و اين به نوبه خود نيازهاي جديدي را پديد ميآورد كه فقيه بايد به آنها پاسخ دهد.
وي با اشاره به پيششرطهاي لازم براي اجتهاد گفت: شناخت مناسبات حاكم بر جامعه يكي از اين پيششرطها ميباشد كه در اين مرحله رجوع به منابع ديني لازم نيست و مجتهد بايد براي شناخت اين مناسبات به متخصصين مراجعه كند.
رئيس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي پيششرط دوم را تئوريهاي فقهي دانست و گفت: آنچه در حال حاضر در فقه داريم نظريات فقهي (بايد و نبايدها) است ولي در كنار اين بايد به نظريههاي فقهي رجوع كنيم كه كارش توصيف اين است كه "خدا اينگونه خواسته است".
وي بحث «مقاصدالشريعة» را يكي از مهمترين بحثها در اين مورد دانست و گفت: بحث مقاصدالشريعة كه بعضي از اهل سنت آن را قبول دارند، ميگويد كه ميتوان با فهميدن مقصد شرايع حكم داد يعني مبناي فتوا را مقصد آن قرار ميدهند در حاليكه فقهاي شيعه اين را قبول ندارند.
وي افزود: ما ميتوانيم از مقاصدالشريعة براي نظريهپردازي فقهي استفاده كنيم و در صورت داشتن نظريه فقهي است كه يك فقيه ميتواند به نيازهاي جامعه مدرن كه برخواسته از تحولات علمي جديد است پاسخ دهد.
حجت الاسلام «مبلغي» در پايان نشست به سوالات حاضرين در نشست پاسخ داد.
............................
پايان پيام/130