به گزارش خبرگزاري اهل بيت (ع) ـ ابنا ـ به نقل از فارس، اين كتاب كه در اعتراض به شاهنامه فردوسي سروده شده، توسط مركز پژوهش ميراث مكتوب و با همكاري كتابخانه، موزه و مركز اسناد مجلس شوراي اسلامي و كتابخانه تخصصي تاريخ اسلام و ايران و مؤسسه مطالعات اسماعيليه منتشر شده است.
مركز ميراث مكتوب گزارش داده است كه علي‌نامه (منظومه‌اي كهن) سروده به سال 482 هجري قمري از سراينده‌اي متخلّص به ربيع(420 هجري قمري) است كه نسخه برگردان (فاكسيميله) به قطع اصل نسخه خطي شماره 2562 كتابخانه موزه قونيه (تركيه) كتابت حدود سده هفتم هجري است.
اكبر ايراني مدير مركز پژوهشي ميراث مكتوب اعلام كرد: اين مركز طي ديداري با استاد محمدرضا شفيعي كدكني، اجازه انتشار مقاله‌اي كه وي آن را 10 سال پيش درباره اين اثر نوشته، به عنوان مقدمه كتاب «علي‌نامه» اخذ كرده است.
«علي‌نامه» نخستين تجربه شعر حماسي شيعه اثني عشري است، هم از نظر قدمت تاريخ حماسه‌هاي شيعي و هم از نظر دربر داشتن نوادر لغات و تركيبات فارسي كهن در كمال اهميت است كه تاكنون گمنام مانده و در كتب تاريخ ادبيات فارسي به آن اشاره‌اي نشده است.
«علي‌نامه» اثري است به سبك شاهنامه فردوسي مربوط به اواخر قرن پنجم هجري و درباره دلاوري‌هاي حضرت علي (ع) در جنگ‌هاي صدر اسلام كه به نظم در آمده است.
نسخه اصلي اين اثر در موزه قونيه بوده است.
تاريخ كتابت اين اثر نشان مي‌دهد كه حدود صد سال بعد از سرايش شاهنامه فردوسي سروده شده است. نسخه اصلي اين منظومه را مجتبي مينوي به صورت ميكروفيلم از قونيه به ايران آورد.
زماني كه شاهنامه سروده شد عده‌اي از شعراي هم عصر فردوسي زبان به اعتراض گشودند و به گونه‌اي با متهم كردن فردوسي به پول‌پرستي معتقد بودند وي شاهنامه را با هدف دريافت صله از سلطان محمود غزنوي سروده است.
«ربيع» نيز در ابتداي منظومه علي‌نامه با اشاره به انگيزه‌اش از سرون آن آورده است: «وقتي كه پيامبر اكرم (ص) و امام علي (ع) با دلاوري در جنگ‌هاي صدر اسلام حماسه آفريدند بهتر بود فردوسي شاهنامه را درباره جنگ‌هاي اين دو شخصيت بزرگ اسلام مي‌سرود نه درباره رستم و سهراب كه افسانه هستند.»
ربيع در اين منظومه خطاب به فردوسي مي‌گويد: «تو كه شيعه هستي بعيد بود نسبت به پيامبر (ص) و ائمه (ع) بي تفاوت باشي».
اين منظومه در بحر متقارب يعني همان وزن حماسي و به زبان فارسي سروده شده است.
«علي‌نامه» از جهت سبك و بيان حماسي به خصوص در حوزه توصيف و تصويرگري و ابزارهاي آن ارزش فراوان دارد. زيرا اين عناصر، وسيله‌اي است براي ملموس و محسوس تر كردن صحنه هاي متنوع و مختلفي كه در بستر شعر حماسي روي مي دهد و به عنوان يكي از معيارهاي سنجش كيفي اثر حماسي به شمار مي آيد.
شفيعي كدكني نيز معتقد است كه يك سوم اين منظومه اشعاري قوي دارد كه در خور توجه است. اما در واقع اين اثر دغدغه هاي شيعيان را نشان مي دهد كه مي خواستند در زمان خلافت عباسيان حضور معنوي خود را اعلام كنند.
اكبر ايراني نيز بر اين باور است كه منظومه «علي‌نامه» سند ملي زبان فارسي و سند هويت مذهب و فرهنگ ايراني است و شايد دليل اينكه تا كنون مورد توجه قرار نگرفته بود اين باشد كه استاداني همچون مجتبي مينوي نخواستند اين منظومه را در برابر شاهنامه مطرح كنند.
.......................................
پايان پيام/130