به گزارش خبرگزاري اهلبيت (ع) ـ ابنا ـ، به همت موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ع) اولين همایش سراسری تربیت دینی در جهان معاصر، با سخنرانی آیت‌الله مصباح یزدی روز پنج‌شنبه 7 آبان در سالن همایش‌های موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) قم برگزار شد.
آيت الله " مصباح يزدي"در تبيين تربيت ديني گفت: بايد اعتراف كرد كه نمي توان ظرفيت هاي انسان را با آزمون هاي حسي تجربه كرد و ماهيت انسان را شناخت بنابرين نمي توان قبل از شناخت ماهيت و حد كمال انسان،او را تربيت كرد.
وي افزود: ما بايد در برابر اين سوال در برابر آفريدگار سر فرود آوريم و در نتيجه غير از تربيت ديني بقيه تربيت ها ناقص است و اصلا تربيت نيست چون وقتي هدف را ندانيم طبيعتا راه هم مشخص نمي شود.
رئيس موسسه آموزشي پژوهشي امام خميني (ره) ادامه داد: كسي مي تواند راه تربيت را بداند كه هدف آفرينش انسان را بداند و وقتي ندانيم كه مقصد انسان كجاست سخن گفتن و برنامه ريزي براي نشان دادن راه به او بيهوده است لذا بايد در برابر دين زانو بزنيم و به دستورات آن عمل كنيم كه بهترين روش تربيت صجيج مي باشد.
حجت الاسلام والمسلمين دكتر "سعيد بهشتي" با ارائه مقاله اي تحت عنوان "تاملي در فلسفه تربيت ديني" گفت: فلسفه تربيت ديني،مجوعهاي ازتحليلات عقلي به تربيت ديني است كه مي تواند از دو منظر درون ديني و برون ديني به اين مقوله بپردازد.
وي افزود: تربيت مجموعه اي ازتدابير و روشهاست كه براي ايجاد،ابقاء و اكمال ادراكات و رفتارهاي انسان است.
عضو هيئت علمي دانشگاه علامه طباطبايي(ره) با اشاره به رويكردهاي مختلف به تربيت ديني گفت: رويكرد به معناي اعم همه اديان را شامل مي شود چه حق باشند و چه باطل و رويكرد عام به اديان حق تعلق دارد و در رويكرد خاص دين اسلام در همه حوزه ها اعم از اعتقادي و اجتماعي و سياسي و اخلاقي و عملي و زيباشناختي و ... بحث مي شود در حالي كه رويكرد اخص فقط ناظر به ابعاد اعتقادي و اخلاقي و عملي در دين اسلام مي باشد كه رويكرد اخير مطلوب ما مي باشد.
وي ادامه داد: امكان معرفت ديني،عقل،وحي و تزكيه نفس به عنوان ابزار،تشكيكي بودن معرفت در سه مرحله عرفاني،عقلاني و وحياني و مبدء مندي،مقصدمندي و مرتبت منديِ هستي،مباني اسلام در تربيت ديني به شمار مي روند.
حجت الاسلام والمسلمين دكتر "نوذري"در تبيين مقاله خود تحت عنوان "توصيف و ارزيابي و رويكرد شناختي به رشد ديني" گفت: رويكرد شناختي رشد ديني بر رشد درك مفاهيم ديني و روش تفكر درباره آموزه هاي ديني در طول عمر بوي‍ژه دوره كودكي و نوجواني متمركز است و مراحلي را براي رشد دينداري شناختي پيشنهاد مي كند.
وي افزود:رويكرد شناختي در برابر رويكرد جامعه پذيري قرار مي گيرد كه
فرض مي كند كودك و نوجوان از طريق والدين و نهادها و سازمانهاي ديني بطور انتقال يك طرفه يا تبادلي ديندار مي شود و رويكرد شناختي عنواني است براي نظريه هايي كه ساختار،محتوا و مراحل ذكر شده در آنها در چارچوب نظريه رشد شناختي "پياژه" قابل فهم است.
عضو هيئت علمي پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ادامه داد: بعضي از پژوهشگران در ايران با توجه به نظريه "پياژه" مطالعاتي انجام دادند و به اين نتيجه رسيدند كه تربيت ديني صحيح نيست و نبايد آن را جزء برنامه هاي آموزشي قرار داد و اين مقاله من در راستاي ابطال تحقيقات آنهاست.
وي با اشاره به نظريه غربي ها در خداباوري كودكان گفت: اكثر غربي ها قائلند كه دوران كودكي سير خيال پردازانه اي دارد و خالي از سير منطقي است در حالي كه اين سخن صحيح نيست چون خيال‌پردازي مخصوص دوره كوركي نيست و در همه دوران عمر بصورت نوساني جريان دارد.
مدير گروه تربيتي پژوهشگاه حوزه و دانشگاه گفت: دينداري صرفا جنبه شناختي نيست و انسان با تمام ابعادش به اين مسئله توجه دارد و تصور خدا براي كودكان ربطي به آموزش ندارد و بيشتر از جامه آن را دريافت مي كند.
خانم "مهديه كشاني" با ارائه مقاله "برنامه درسي معنوي در راستاي دستيابي به تربيت ديني"گفت: هدف از تربيت ديني،تكامل و تعالي انسان در عبوديت رب است و نحوه رسيدن به اين هدف برنامه درسي معنوي است.
وي افزود: قرب به پروردگار،روشن سازي ارتباط پديده ها با پديدآورنده عالم،نفي ديدگاه طبيعت‌گرايانه، دستيابي به سطوح فزاينده معرفت،تكامل و تنوع در تجربيات و نياز سنجي معنوي فراگيران از جمله اهداف و آرمانهايي است كه در اين برنامه مورد بررسي قرار مي گيرد.
وي با اشاره به برنامه دروس در قالب اصول گفت:رويكرد به فرايند يادگيري،توجه به يادگيرنده،فرايند آموزش و اصول مربوط به معلم از جمله اصولي است كه در تدريس مورد توجه قرار مي گيرد و دو روش محبت و الگوگيري در برنامه درسي معنوي به كار گرفته مي شوند.
مقاله " تلقين،چالشي فراروي تربيت ديني" عنوان مقاله اي بود كه دكتر "محمدحسين حيدري" در تبيين آن گفت:عدم سازواري مفهومي "تربيت ديني" و تلقين آميزبودن تربيت ديني دو اصلي است كه فلسفه تحليلي پيرامون تربيت ديني مفروض مي انگارد.
وي افزود: استقلال نظر در انتخاب و تصميم گيري،انديشه ورزي يا تحمل عقلاني و استواري شخصيت سه شاخصه تربيت است كه متاثر از فلسفه تحليي تربيت مي باشد.
وي با اشاره به ديدگاه تربيت اسلامي گفت: به رسميت شناختن اراده و اختيار انسان،تاكيد بر اهميت عقل ورزي و تاكيد بر عمل مبتني بر استقلال نظر از جمله شاخصه هايي است كه آيات زيادي به آن اشاره دارد و در راستاي شاخصه هاي فلسفه تحليلي مي باشد.
این همایش بعد از ظهر نیز با ارائه 5 مقاله و برگزاری یک میزگرد علمی دنبال شد.
حجت الاسلام والمسلمین "کاشانی" با ارائه مقاله "اصول تربیت دینی در آیات و روایات" گفت: اصل تفاوت های فردی که از قرآن و روایات استخراج می شود و در کتابهاب تربیتی نیز به آن اشاره شده است موجب می شود تا ما در مقام تربیت نکاتی مثل شناخت متربیان، طبقه بندی بر اساس استعدادها و برنامه ریزی جهت تربیت مربیانی متناسب با استعدادهای یکسان را رعایت کنیم.
وی افزود: در سیره معصومین (ع) نیز به تفاوتهای فردی توجه شده است به طوری که در جواب سوال واحد به افراد مختلف، جوابهای متفاوتی می دادند.
دکتر "باهنر" در تبیین مقاله خود با عنوان "تعلیم و تربیت و دنیای ناشناخته کودکان" گفت: کودکان دارای دوره های رشد متفاوتی به لحاظ درک دینی دارند به طوری که تا 8 سالگی دارای تفکر دینی شهودی می باشند که به دین همچوت افسانه ها می نگرند و در دوره بعدی تا 14 سالگی تفکر دینی عینی دارند و بر مبنای محسوسات و عینیات دین را درک می کنند ولی در دوره سوم و از 14 سالگی به بعد دارای تفکر انتزاعی می باشند لذا باید در هر دوره متناسب با فهم آنها برنامه ریزی تربیتی را انجام داد.
وی افزود: کودکان تا 7 سالگی تصوری انسان انگارانه از خدا دارند و تا 9 سالگی خدا را انسانی فوق العاده می پندارند و تا 12 سالگی تصورات فوق طبیعی درباره خدا دارند ولی از 13 سالگی به بعد خدا را بصورت مجرد تصور می کنند.
عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) ادامه داد: مهترین وظیفه ما جذب کودکان به دین اسلام است و باید در این راستا به همه ابعاد آموزشی و تربیتی توجه شود و در این مساله باید دوره های رشد کودکان به لحاظ عقلی در نظر