به گزارش خبرگزاري اهلبيت(ع) ـ ابنا ـ نشست علمي "عقلگرايي و تاثير آن در تمدن غرب" از سوی دفتر جنبش نرمافزاري و با حضور حجتالاسلام دكتر «احمد احمدي» و دكتر «غلامرضا اعواني» در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد.
در ابتدای این جلسه، دکتر غلامرضا اعوانی با بیان اینکه در غرب تعریف انسان به معنای حیوان ناطق است که قدرت درک حقائق اشیاء را آن چنان که هستند را دارد که این وجه امتیاز انسان از سایر موجودات می باشد به نظریه ارسطو در این زمینه پرداختند و گفتند:ارسطو قائل به عقل بالقوه است ، یعنی عقل ذاتا استعدادهای فراوانی دارد و اینکه این استعدادها چقدر بالفعل شود بستگی به خود شخص دارد.وی با اشاره به اینکه معانی بسیاری از عقل که در قدیم مورد بحث و دارای اهمیت بوده، امروز به فراموشی سپرده شده است افزود: اشیائی که در اطراف ماست حاصل ظهور عقل سازنده آن است و جهان با این عظمت ظهور گوشه ای از عقل الهی است و این معنائی است که امروزه به فراموشی سپرده شده است .
علاوه بر این ابن سینا برای عقل درجاتی قرار داده که حد اعلای آن قدس الهی است که شامل عقل انبیاء است که در بالاترین مرتبه قرار دارد، که در دوره جدید این مراتب را نداریم.دکتر اعوانی با بیان اینکه آیات و روایات زیادی در مدح عقل داریم و حتی قرآن از زبان کسانی که در قعر جهنم هستند می گوید اگر عقل داشتیم اینجا نبودیم به احادیث در این زمینه اشاره کرد و گفت: با این همه مدح عقل در قرآن و روایات چرا باید در عالم اسلام گرایش های داشته باشیم که بر ضد عقل قسم خورده اند بوجود بیایدکه در وهابیت و اهل تسنن بسیار شدید است و در شیعه هم راه پیدا کرده است ، ضدیت با عقل ضدیت با دین است ، و در قرآن هیچ آیه ای درذم عقل نداریم و همگی در مدح عقل است.
دكتر اعواني در این نشست با اشاره به تعاريف متعدد عقل گفت: هر فيلسوفي از عقل يك برداشتي دارد چون عقل ذومراتب است و هر يك از فلاسفه مرتبهاي از آن را اراده كرده است.
وي افزود: انديشمندان قديم قائل بودند كه عالم ظهور عقل الهي است و بين روح و عقل ارتباط وجود دارد كه اين معنا در افلاطون تمام است ولي ارسطو آن را قبول ندارد.
وي با اشاره به مراتب عقل گفت: حكما هميشه براي عقل مراتبي قائل بودهاند در حالي كه امروزه در غرب عقل براي همه يكسان است و مراتبي ندارد بطوري كه دكارت عقل را به طور مساوي بين همه تقسيم ميكند و يكي از اين تقسيمها، تقسيم عقل به جزئي و كلي است در حاليكه امروزه عقل كلي كاملا منتفي شده است.
اعواني افزود: در نزد حكماي قديم، هر چيزي ملكوت دارد و ملكوت هم جان دارد در صورتي كه دكارت همه موجودات را بي جان ميداند و تفسير جديدي از عقل جزئي ميدهد كه حتي با تفسير قدما از عقل جزئي هماهنگ نيست به اين معنا كه آنرا سابجكتيو ميداند بطوري كه عقل همه چيز را به عالِم وصل مي كند نه معلوم.
در ادامه حجت الاسلام والمسلمین دکتر احمداحمدی با بیان اینکه تحولات عقل در فلسفه غرب به معنای عقلی است که بنده امیال و خواسته های نفسانی باشد گفت:عقل به معنای فهم است و فهم در افراد متفاوت است، به جز عالم حس، عالم دیگری داریم که انبیاء و اوصیاء باآن در ارتباط هستند که آن فراتر از ادراک ما است.وی افزود:یافته های فهم متفاوت است ، یک وقت در حیطه محسوسات است و یک وقت تعالی پیدا می کند و با عالم روح ارتباط برقرار می کند همانطور که در نهج البلاغه حضرت علی (ع) از آینده خبر می دهد.
حجتالاسلام دكتر «احمد احمدي» افزود: عقل به معناي فهم است منتهي بر خلاف نظر دكارت، فهمها متفاوت است و آنچه در بيرون است عالم ديگري غير از عالم حس است كه انبيا و اوليا با آن ارتباط پيدا ميكنند و باز با فهم خود آنرا ميفهمند نه اين كه عقل داراي مراتبي باشد.
وي افزود: غربيها امروزه عقل را برده عواطف ميدانند و از اين رو به حسگرايي و تجربهگرايي كشيده شدند و هيوم تجربه گرايي را با تمام لوازمش ارائه كرد و حتي كانت كه آمده بود تا ترديد هيوم را در مورد خدا حل كند از تجربهگرايي شروع كرد و عقل را عاجز از اثبات خدا دانست و آنرا در اخلاق جست و بعد از آن هگل و نيچه آمدند كه هيتلر فرزند فكري نيچه است و حتي كتاب "چنين گفت زرتشت"نيچه توسط خواهرش به هيتلر هديه داده شد و او نيز در ميان سربازانش پخش كرد.
دکتر احمدي با اشاره به تبعات عقلگرايي در تمدن جديد گفت: كانت به شدت تحت تاثير حركات آزا