به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ نشست علمی "نواندیشی دینی با رویکرد فقهی" با حضور حجج اسلام استاد ایزدپناه و استاد نبوی برگزار شد و حجتالاسلام شفیعی دبیر علمی این نشت بودند.
حجت الاسلام دکترعباس ایزدپناه با بیان اینکه نواندیشی دینی یکی از مسائل بنیادین معرفت دینی است که به بررسی معرفت دینی به طور بیرونی و فلسفی با روش عقلانی ـ تحلیلی می پردازد به بررسی مسئله مناسبات نواندیشی با حوزه فقاهت و سیاست پرداخت.
وی با اشاره به دو پیش فهم (مفهوم نواندیشی دینی) و (امکان و ضرورت نواندیشی دینی درایران به ویژه در تفکر اسلامی) به دو بخش مهم سه جریان کلان در قلمرو نواندیشی دینی و پیامدهای سه جریان در حوزه فقاهت و سیاست پرداختند و جریان نواندیشی دینی تجدد گرا، جریان نواندیشی دینی سنت گرای قدرت مدار و جریان نواندیشی دینی جامع نگر علم گرا را سه جریان کلان این بحث خواند.
وی در ادامه افزود: سه جریان یادشده با ویژگی ها و مبانی خاص خود در قلمرو فقاهت و سیاست نگاه خاصی خواهند داشت و جریان تجدد گرا بر اساس عقل گرایی و عرف مداری تجدد گرایانه به عصری شدن فقه و عرفی شدن آن تأکید می ورزد، چنانکه گرایش به فقه سکولار از لوازم فکری برخی از طیف های این جریان است.
این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه به نقد جریان دوم نواندیشی، فقه و اجتهاد سنتی موجود و فقه مبتنی بر نواندیشی دینی تجددگرایانه پرداخت و بیان کرد: فقاهت موجود در پرتو جریان سوم علی رغم برخورداری از ظرفیت ها و توانمندی ها برجسته در پاسخگویی به نیازهای معاصر به آسیب های چون، بریدگی بررسی های روبنایی از مبانی اصولی دینی، بریدگی از علوم و منابع و مکاتب برون فرقه ایی و درون فرقه ایی و بریدگی از زمان معاصر و تاریخ گذشته خود متصف می شود.
وی افزود: در حوزه سیاست نیز سه جریان نواندیشی به گونه نو اندیشیدن بلکه به جریان تجدد گرا و سنت گرای قدرت مدار به جای اخلاق تعاملی در روابط نظری و عملی و رفتار دیکتاتورانه و یکسویه دارد؛ چنانکه در اندیشه، گفتار و رفتار آنان غلبه سیاست بر علم و دین مشهود است و جریان سوم نواندیشی به طور جدی بر علم و دین محوری در سیاست نظری و عملی اصرار می ورزد؛ همانگونه که اخلاق تعاملی در قلمرو تئوری و عمل از ویژکی های بارز آن است.
حجتالاسلام دکتر سید عباس نبوی نیز با مطرح کردن بحث نواندیشی دینی در جامعه اسلامی ایران و جهان حاضر و بیان اینکه میراث فکری، فلسفی، کلامی، فقهی، اخلاقی و عرفانی جهان سنتی اسلام و تشیع مفروض مستتر در این بحث وافی و کافی برای پاسخ به سئوالات و نیازهای امروز نیست.
وی با بیان اینکه در وهله اول بررسی این مفروض ضرورت دارد و باید به این سوال اساسی که آیا این مفروض را صحیح و واقع نما می دانیم یا خیر پاسخ دهیم گفت: البته پاسخ این سوال به این سادگی هم نیست و در این بحث به محض برداشتن اولین گام های بررسی، توجه به گفتمان های حاکم بر فضای جهانی و جهان اسلام اجتناب ناپذیر است.
وی افزود: باید این مسأله را در ابعاد متعدد و گوناگون پی جویی کنیم که مناسبات میان قدرت سیاسی با علم و ثروت در جهان کنونی چگونه است و آیا این مناسبات که به رغم وجود طیفی از رگه های ضعیف تا قوی در دوران سنتی، ضرری به اساس استقلال سه بعد اجتماعی حیات انسانی یعنی قدرت، علم و ثروت نمی زده، تا چه اندازه تغییر و ضعیت داده است و به فرض تغییر وضعیت اساسی کدامیک به متغیر اصلی و عامل مسلط تبدیل شده است.
وی با بیان اینکه رویکرد اول راهی حاضر و آماده است گفت: در این رویکرد پیچیدگی ها از درون مسائل و شاخه های دانش آغاز می شود و مهم ترین سوال در این رویکرد، تعیین جایگاه معرفتی میراث معرف اسلامی اعم از فلسفه، کلام، فقه، اخلاق و عرفان در کنار معارف جدید تجربی ـ عقلانی بشری است.
وی در ادامه با بیان اینکه رویکرد دوم بنیان خود را بر ستیز با دستاوردهای دانش عقلانی ـ تجربی می گذارد گفت: راه برون رفت از وضعیت کنونی را در کسب قدرت لازم برای ایجاد گفتمان مسلط بر جهان می داند و برای دانش کنونی جهان "لا دینی" معاصر در تمام شاخه های آن، چندان حسابی باز نمی کند و اساسا این دانش ها را واقع نما و پاسخ درست به مسائل واقعی بشر تلقی نمی کند، زیرا همین قدر که این دانش های جدید از معبر منبع وحیانی عبور نمی کنند و از آن کسب حقیقت نمی نمایند، برای کاذب بودنشان کافی است.
وی در پایان گفت: در این رویکرد جمهوری اسلامی ایران بر محور میراث معارف و به ویژه فقه اسلامی باید با سرعت تمام به پیش برود و موانع را از پیش روی بردارد تا به دوران تسلط گفتمان اسلامی برسیم.
...................
پایان پیام/133-135